مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی در دوران حیات سیاسی خود علیرغم فراز و فرودهایی بسیار، پایبندی خود را به آرمانهای انقلاب اسلامی به اثبات رسانده بود. او همواره سعی داشت تا تعادل سیاسی خود را حفظ کند، اما در برخی مواقع شاید اطرافیان او و برخی به اصطلاح هوادارانش تحرکاتی را انجام دادند که به صلاح و مصلحت انقلاب و کشور نبود.
انصاف حکم میکند اگر درباره هر شخصیتی سخن به میان میآید، درباره همه ابعاد آن گفته شود. نه فقط اقدامات منفی یا مواضعی که با مواضع طرف مقابل همخوانی ندارد بزرگ جلوه داده شود، بلکه رفتارها و مواضع سیاسی مثبت آن فرد هم در کنار رفتارهای سیاسی مخالف یا مغایر او قرار گیرد و آنگاه کفه ترازو نشان خواهد داد که کدام طرف سنگینتر است.
پس از فوت آیتالله هاشمی رفسنجانی یار دیرین امام(ره) و رهبری همه شخصیتهای سیاسی و غیرسیاسی کشور به تجلیل از مقام، جایگاه و رفتار سیاسی او پرداختند.
حتی آنهایی که زمانی از او به خاطر برخی مواضع انتقاد میکردند، لب به تعریف و تمجید گشودند که نشان از شخصیت واقعی مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی دارد و البته نشان از ادب آن شخصیتهای منتقد هم هست. منتقدین او شاید تندترین انتقادات را از آیتالله میکردند، اما فضای سیاسی کشور در برخی سالها به گونهای پیش رفت که به خاطر فتنهای که در سال ۱۳۸۸ بر سر ادعای دروغ تقلب در انتخابات سنگین و حساس بود.
پیکره نظام و قاطبه کشور از خواص توقع موضعگیریهای روشن و شفاف را از آنها داشت، اما متأسفانه برخی از خواص نه تنها علیه فتنه موضعگیری نکردند، بلکه در خط همان جریان هم حرکت نمودند و برخی هم سکوت اختیار کردند.
چنین مواضعی باعث گشت تا التهابات سیاسی آن زمان دیرتر فروکش کند. اگر خواص با بصیرت خود نسبت به فتنه که انقلاب را تهدید میکرد موضعگیری میکردند، نه تنها فتنه زودتر خاموش میشد، بلکه اسباب باقی مانده از فتنههای گذشته روز سه شنبه در مراسم تشییع و خاکسپاری یکی از بزرگان انقلاب اسلامی که نزدیک به ۶۰ سال از عمر خود را وقف انقلاب کرده بود، دوباره سر از لانه خود درنمیآورد و از این مراسم باشکوه سوء استفاده نمیکرد. هر چند تعداد آنهایی که شعارهای بیراهه سر میدادند اندک باقی ماندههای فتنه سبز بودند، در مقابل قاطبه و اکثریت مردم، چه مخالف و چه موافق دیدگاههای آیتالله هاشمی رفسنجانی، به خاطر سالها مبارزه و پایبندی به انقلاب اسلامی و شخصیت قابل احترام ایشان، با حضور گسترده خود، خط بطلانی بر روی آن تفرقهافکنیها و مشوش کردنهای پس ماندههای فتنه کشیدند و اجازه ندادند که بیش از این یک مراسم تشییع باشکوه و درخور شأن مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی و انقلاب خدشهدار گردد.
تشییع پیکر آیتالله هاشمی رفسنجانی نشان داد که منتقدین هم او را دوست داشتند و حضور آنها در تشییع پیکرش که در جوار مریدش آرمید، از هوادارانش کثیرتر هستند و آنهایی هم که در تشییع پیکر باشکوه او خود را هوادار و دوستدار او میپنداشتند، نشان دادند که خواهان واقعی او نبوده و نیستند و افراد و گروههایی هستند که در پی بهانهای برای ایجاد آشوب و برهم زدن آرامش کشور میباشند.
قطع به یقین آیتالله هاشمی رفسنجانی هم، چنین رفتارهایی را ناپسند میدانست و همواره در سخنان و مواضعش بر وحدت و همدلی میان اقشار جامعه، گروههای سیاسی و مسئولین نظام اسلامی تأکید وافر داشت.
یک الگو و نمونه نادر را میتوان رابطه بین او با رهبر معظم انقلاب اسلامی نام برد، آنگونه که حضرت آیتالله خامنهای در پیام تسلیت به خاطر از دست دادن رفیق دیرین و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، مینویسند؛ «... اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهههایی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بینالحرمین کربلای معلی بود به کلی بگسلد و وسوسه خناسانی که در سالهای اخیر به شدت و جدیت در پی بهرهبرداری از این تفاوتهای نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.»
رسانههای بیگانه و معاند بسیار تلاش کردند تا تشییع باشکوه آیتالله هاشمی رفسنجانی را به ابزاری برای ایجاد تفرقه و فتنه تبدیل کنند، آنها سعی کردند تا آن جمعیت فراوان را هواداران هاشمی رفسنجانی بدانند، در حالی که مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی شخصیتی انقلابی بود و آن جمعیت نه تنها هوادار او بلکه پشتوانههای انقلاب و رهبری بودند که به تشییع یکی از یاران تأثیرگذار و شخصیتی که در عرصههای گوناگون انقلاب نقش آفرینی کرده است، آمده بودند.
به هر حال انقلاب یکی از السابقون خود را از دست داد، فردی که در بزنگاههای انقلاب تاکتیکهایش راهگشا بود، اما به نظر میرسد که فتنه مترصد بهانهای است تا دوباره کشور را از آرامش بیرون بیاورد، هر چند اندک هستند فتنه گران، اما نوع رفتار و برخورد با آنها باید ابتدا با آگاهسازی و روشنگری باشد.
آیتالله هاشمی رفسنجانی خود را وقف انقلاب کرده بود و برای استقرار و استحکام آن از جان مایه گذاشت. آنهایی که خود را هوادار او میدانند، باید برای استمرار و استحکام انقلاب بکوشند.
هنگامی که برخی در تشییع پیکر آیت الله هاشمی رفسنجانی آنگونه رفتار میکنند، در واقع شعور سیاسی خود را به صحنه آوردهاند.
سیاوش کاویانی