همیشه پای یک "مردم" در میان است. مردمی که در برابر گرانی دم نمیزنند و سکوت میکنند و در نبود و یا کمبود کالاها نیز به ایستادن در صف برای ساعتها عادت کرده و دم نمیزنند. مردمی با حجب و حیا که در برابر گرانی و تورم روزافزون تنها به حذف آن کالا حتی اگر کالای اساسی باشند از سفره خانوار خود تن میدهند.
نکته جالب در برابر این خصوصیات آن است که این افرادی که این روزها با سیلی صورت خود را سرخ میکنند هرجا پای گرانی و گران شدن و یا کمبود کالا به میان میآید متولیان اولین انگشت اتهام را به سمت آنها روانه میکنند و بخشی اعظمی از مشکلات موجود را به تقاضای این مردم نسبت میدهند. طی روزهای اخیر وزیر صنعت؛ معدن و تجارت با تاکید بر این نکته که هجوم مردم برای خرید کالاهای گران مشکلساز است مدعی شد که وقتی کالایی گران میشود، مردم برای خرید آن هجوم میآورند، این فرهنگ باید با کار فرهنگی و به کمک رسانهها اصلاح شود تا مشکلساز نشود. وی در سخنان خود اصناف را اولین حلقه کنترل قیمت در مرحله توزیع برشمرد و مدعی شد که اتحادیهها و صنوف نقش مهمی در تنظیم بازار به خصوص در شرایط فعلی دارند و هر اتحادیه و صنفی باید شرایط جنگ اقتصادی کنونی را برای اعضایش تبیین و تشریح کند و نقش خود را به خوبی انجام دهد و در این شرایط جنگ اقتصادی پس از آنها، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و بسیج اصناف برای تنظیم بازار قرار دارند که نقش و جایگاه مهمی دارند. نکته قابل تامل تر در صحبتهای رضا رحمانی آن بود که مدعی شد "علیرغم رکود و کاهش خرید مردم از لحاظ تامین بازار مشکلی نداشتهایم، اما لازم بود تا در یک جلسه و کارگروه کوچکی مسؤولین ذیربط نشسته و بررسی میکردند که چرا وضعیت گوشت، شکر و خرما به این شکل شده است؟ این موارد قابل پیشگیری بود و با بررسی بیشتر و شناسایی علل، شرایط را برای بروز اینگونه موارد کاهش میدهیم.
متولی کیست؟
با توجه به صحبتهای وزیر صنعت ،معدن و تجارت اما سوال اساسی این است که با علم به این آگاهی که امثال وزیر صنعت از آن دم میزنند چه کس یا کسانی باید در این زمینه اهتمام لازم را به کار میداشته و زمینه برگزاری چنین جلسهای را مهیا میکردند. اینکه متولیان میدانند در بروز برخی حوادث و بلایای طبیعی این امکان که برخی کالاها نایاب و حتی کمیاب شود چه تدابیری باید برای آن اندیشید. رحمانی در سخنان خود به این موضوع میپردازد که فرآیندهای کنترل بازار باید قبل از وقوع بحران کنترل شود و میگوید؛ هرکس در خاکریز خودش باید محکم بایستد و کار خود را به درستی، دلسوزانه و متعهدانه و برای خدمت به مردم به پیش ببرد تا از این شرایط به خوبی و با موفقیت عبور کنیم.
این سخنان رحمانی در حالی مطرح میشود که تخم گرانی و گران شدن کالاهای اساسی در کشور در شرایطی رخ داده که متولیان تا قبل از تمام این گرانیها همواره بر احتمال کمبود کالاها هشدار داده و در یک برهه زمانی با باز کردن دروازههای واردات اقدام به واردات کالاهای بسیاری کردند که نمونه آن درداخل تولید میشود و اینگونه عنوان کردهاند که این حجم واردات به منظور تامین نیاز داخل و تسهیل دسترسی مردم به کالاهاست اما نه تنها واردات بیحد و حصر این مسیر را تسهیل و تامین نکرده بلکه منجر به آن شده تا کم تولید داخل هر روز خمتر و خمتر شود آن هم در سالی که از سوی معظمله سال رونق تولید نامگذاری شده است. صحبتهای وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد پیشگیری و تدبیر کردن برای بحرانها در حالی مطرح میشود که خود وی به عنوان متولی اصلی و مربوطه باید خیلی پیشتر از اینها دست به کار میشد درست آن زمان که گوشت گران شد و مردم ساعتها در صفهای عریض و طویل ایستادند و دست آخر مشخص شد ارز قابل توجهی به شرکتهای واردکننده گوشت داده شده اما اینکه این ارز چه شد و چه با آن خریداری شد هنوز که هنوزه معلوم نیست اما ماههاست که بازار گوشت با نوسان و کمبود جدی روبهروست و مردم را به جایی رسانده که این کالای اساسی را از سبد خانوار خود حذف کردهاند.
این مساله نه برای اولینبار که بارها و بارهاست که تکرار شده و متولیان یا مردم را متهم کردهاند و یا فشارهای تحریمی را در حالی که ۴۰ سال است که کشور با تحریمهای مختلف مواجه بوده و برای پیشگیری از چنین وضعیتی در تولید مقام معظم رهبری بارها و بارها نکات و الزامات لازم را گوشزد کردهاند.
سرمشق
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با مسئولان نظام با تاکید بر این نکته که "مسئلهی اقتصاد کشور مسئلهی مهمّ روز ما است؛ باید به این بپردازیم" فرمودند: «اقتصاد ما یکی از اقتصادهای بزرگ دنیا است، زیرساختهای اقتصادی ما زیرساختهای خوبی است؛ بایستی همین طور که اشاره کردند، مدیریّتها را به شکلی تنظیم کنیم و ترتیب بدهیم که بتوانند از این موجودی به بهترین وجهی استفاده کنند، ظرفیّتهای فراموششده و مغفولواقعشده را واقعاً به کار بگیرند. اقتصاد ما چند بیماری مزمن دارد که اینها را اگر بتوانیم در این برهه حل کنیم -این برههای که با مسئلهی نفت گلاویز هستیم و تحریم و این چیزها مطرح است- به نظر من اقتصاد ما جهش پیدا خواهد کرد.»
ایشان در فرمایشات خود برای چندمینبار رونق تولید را مورد تاکید قرار داده و فرمودند: «مسئلهی رونق تولید را باید جدّی گرفت. مسئولین محترم روی خوابیدن و تعطیل شدن کارخانههای تولیدی و جاهای تولیدی، خیلی باید حسّاس باشند. گاهی خبرهایی میرسد که واقعاً خبرهای تلخی است؛ [مثلاً] فلان کارخانهِی معروف با محصولات زیاد، به خاطر یک مشکلی تعطیل میشود. البتّه من یادداشت کرده بودم بعداً بگویم حالا همین جا [میگویم]؛ واقعاً [مسئولین] وزارت صنایع نگاه کنند ببینند آن بخشهای مورد نیاز -چه در زمینهی ماشینآلات و قطعات، چه در زمینهی کالاهای واسطهای و موادّ بهاصطلاح لازم برای تولید- کجاها کمبود دارند؛ یک فهرستی تهیّه کنند، فراخوان بدهند و از مسئولین گوناگون کشور [بخواهند]؛ حالا که وارد کردنش از خارج مشکلاتی دارد، میتوانند خیلی از این مواد را تولید کنند. یک چیزهایی هست که هیچ ربطی هم به مسائل هستهای و مانند اینها ندارد امّا روی خباثت و بدجنسی، خرید اینها را، وارد کردن اینها را ممنوع کردهاند و نمیگذارند؛ خیلی خب، در داخل تولید کنیم. جوانهای ما آمادگی دارند، دارای ابتکارند؛ از اینها بخواهند، یک نمایشگاههای دائمی تشکیل بدهند، نیازها آنجا تعریف بشود، تولیدات آنجا تعریف بشود. این یک مسئله است.»