جمهوری اسلامی در پاسخ به خروج آمریکا از توافق هسته ای و بدعهدی‌های طولانی اروپا در اجرای تعهدات برجامی، واکنشی مناسب و قانونی از خود نشان داد. چرا که در این ماجرا، ایران مصداق این ضرب المثل شده بود که « هم پیاز را خورد، هم فلک شد و هم پول داد.»
اما کاهش گام به گام تعهدات برجامی پس از یکسال از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اجرا شد، تا نشان دهد که جمهوری اسلامی ایران بدعهدی به یک پیمان بین المللی را تحمل نمی‌کند و زیر بار زور و رفتارهای غیر منطقی آمریکا و اروپا نمی‌رود.سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان، با همراهی آمریکا در شورای حکام اقدام به تهیه قطعنامه‌ای علیه ایران کردند که روز گذشته به تصویب رسید. اقدام اروپایی‌ها شاید از نظر رسانه‌ای ارزش داشته باشد، اما از نظر اجرایی بی ارزش است؛ چرا که چین و روسیه همچنان که به این قطعنامه رای منفی دادند، در صورت ارجاع این قطعنامه به شورای امنیت این امر را تکرار خواهند کرد و طراح آمریکا و اروپا با شکست روبرو خواهد شد. روسیه و چین نیست به سیاست اقدامی ایران در کاهش تعهدات برجامی، عدالانه و منصفانه قضاوت کردند، چرا که واکنش ایران را در چارچوب توافق هسته‌ای می دانند و این در حالی است که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی با وجود خروج آمریکا از برجام و عدم تعهد پذیری اروپایی‌ها، ادعا دارند ایران باید به تعهدات خود در برجام پایبند باشد حتی اگر آنها برجام را نابود کرده باشند.!
جمهوری اسلامی ایران پس از خروج آمریکا از برجام، یکسال به اروپا فرصت داد تا تعهدات خود را در قبال برجام انجام دهد، اما اروپایی‌ها با وقت کشی و تبعیت از سیاست‌های آمریکا عملا از برجام خارج شدند و هیچ یک از تعهدات خود را اجرا نکردند و همواره خواهان اجرای یک طرفه برجام از سوی ایران بوده و هستند.
حتی زمانی که ایران سیاست کاهش گام به گام تعهدات هسته‌ای را آغاز کرد، اروپایی‌ها همانگونه که پیش بینی می‌شد، واکنش مثبتی از خود نشان ندادند و تنها به تهیه بسته‌های بی ارزش مانند اینستکس بسنده کردند. قدر مسلم، اگر ایران پس از خروج آمرکیا از توافق هسته‌ای اقدام به کاهش تعهدات خود هم نکرده بود، اتفاقی نمی‌افتاد، به این مفهموم که اروپا دست به کار نمی شد تا تعهدات برجامی خود را عملیاتی کند. اگر هر کسی در این زمینه اعتقاد دارد که اگر ایران سیاست مدارا و ماندن در توافق هسته‌ای را در پیش می‌گرفت و همچنان تعهدات خود را به صورت یک طرفه اجرا می کرد، اروپا جای خالی آمریکا را می گرفت و تحریم‌های اقتصادی و بانکی را بر می‌داشت، سخت در اشتباه است. یکسال فرصت زمان کمی نبود برای آنکه اروپا راهی برای اجرای برجام پیدا کند، اما همگان دیدند که نه تنها اقدامی از سوی اروپایی‌ها صورت نگرفت، بلکه همراهی با تحریم‌هایی اقتصادی آمریکاعلیه ایران در سیاست اتحادیه اروپا قوت گرفت. اروپا تحت تاثیر سیاست‌های آمریکا است که قطعنامه ای علیه ایران در شورای حکام به تصویب می‌رساند، حتی اگر اروپایی‌ها از سیاست‌های بین‌المللی و حتی داخلی ترامپ در آمریکا ناخرسند باشند، اما در ماجرای توافق هسته‌ای، علیه جمهوری اسلامی ایران همدل و یکصدا هستند، نه آنها و نه اروپا خواهان بهبود اوضع و شرایط اقتصادی ایران نبوده و نیستند و این تصور که پس از خروج آمریکا از برجام، ایران می تواند با ادامه پایبندی کامل خود به توافق هسته‌ای با اروپا به توافق بر سر همکاری‌های اقتصادی و بانکی برسد، تحلیل اشتباهی است. اکنون جمهوری اسلامی ایران با وجود همه تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اروپا، توانسته است، با مقاومت فعال خود، این تحریم‌ها را کم اثر و بی اثر کند و این اتفاق، نتیجه اعتماد به داخل و بی اعتمادی به آمریکا و اروپاست.
با وجودی که ایران با تحریم‌های اقتصادی شدید روبرواست، در شرایط بحران کرونا در جهان نیز توانسته است، به خوبی این وضعیت را با همکاری همه دستگاه‌ها و نهادها به ویژه مردم مدیریت کند، هر چند ضعف‌هایی وجود دارد اما می بینیم که شرایط ایران حتی از بسیاری از کشورهای پیشرفته بهتر و مناسب تر است. در هر حال اروپا با تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام به نتیجه مطلوب سیاسی خود ، شاید دست یافته باشد، اما برگ‌های برنده‌ای در دست ایران است که می تواند اروپا و حتی آمریکا را نیز تحت فشار بیشتری قرار دهد. ایران داوطلبانه پروتکل الحاقی را پذیرفته است، برای قانونی کردن این پروتکل نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی است که هنوز این اتفاق نیفتاده ، به همین خاطر از نظر حقوق بین‌الملل ملزم به اجرای آن نیست، اما آن را اجرا می کند. جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در پاسخ به قطعنامه ای که از سوی اروپا در شورای حکام به تصویب رسید، پروتکل الحاقی را که داوطلبانه اجرا کرده، کنار بگذ ارد، یاحتی از ان پی تی نیز خارج شود. سال‌ها است، صنعت هسته‌ای ایران تحت نظارت‌های شدید و دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد، و هیچگاه بازرسان این نهاد بین‌المللی در گزارش‌های خود قاطعانه نتوانسته‌اند ایران را متهم به انحراف از فعالیت‌های هسته‌ای کنند هر چند که همواره سعی کرده‌اند گزارش‌های دو پهلو ارائه دهند. حتی گزارش‌های دو پهلو نشان می دهد که هیچ اسناد و مدارکی برای اثبات ادعای بی اساس علیه ایران در ارتباط با انحراف به سوی ساخت سلاح هسته‌ای وجود ندارد.
ایران پایبند به اصول اخلاقی و فتوایی است که رهبر معظم انقلاب درباره سلاح هسته‌ای صادر کرده‌اند و بر این اساس هیچ ادعایی از سوی آژانس و کشورهای مدعی، قابل اثبات نیست. اروپایی‌ها خود را در شرایط کنونی میان افکار عمومی ایران و جهان بدنام تر کردند و این بدنامی و بی حیثیتی سیاسی را مدیون آمریکا هستند. 

^{نویسنده: محمد صفری}