بیش از ۹۰ فعال سیاسی، کارگری، هنری و دانشجویی در نامهای سرگشاده خطاب به رئیس جمهور پیرامون آنچه خصوصیسازی رانتی افسارگسیخته توصیف کردهاند از حسن روحانی خواستار توقف فوری واگذاریهای شرکتهای مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی شدهاند.
در بخشی از این نامه آمده است: جناب آقای حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران
تاکید اخیر جنابعالی مبنی بر سرعت بخشیدن به واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی در شرایطی که نتایج اسفبار خصوصیسازیهای انجام شده، هم اکنون در جای جای کشور نمایان شده، هشدار دهنده است. هشدار دهنده از آن جهت که هدفگیری برای فلج کردن صنعت کشور در کوتاهترین زمان ممکن را نشان میدهد، هر چند که انگیزه چیز دیگری باشد. مستند این ادعا آن چیزی است که امروز در صنایع خصوصیسازی شده شاهد آن هستیم.
جنابعالی در مقام ریاست جمهوری استحضار دارید که خصوصیسازیهای انجام شده در صنایعی چون ماشینسازی تبریز، آذرآب، هپکو، هفتتپه، آلومینیوم المهدی و فولاد اهواز نه تنها اهداف نظام در جهت بالا بردن سطح تولید و ایجاد اشتغال را برآورده نکرده، بلکه منجر به کاهش و یا توقف تولید، از بین رفتن امنیت شغلی، بیکاری، به تعویق افتادن حقوق و دستمزد کارگران و بعضاً به تاراج رفتن اموال این صنایع شده است. علاوه بر این، اعتراضات کارگران این صنایع نسبت به آنچه بر سرشان آمده، در بعضی موارد بازداشت و تضییع حقوق قانونی تعدادی از کارگران معترض را در بر داشته است.
یک نماینده مجلس شورای اسلامی با افشای جزئیات واگذاری برخی از شرکتهای بزرگ گفت: چالش اصلی خصوصیسازی در ایران اهلیت است.
داریوش اسماعیلی با نام بردن برخی شرکتهای بزرگی چون ماشینسازی تبریز، نیشکر هفتتپه، آلومینیوم المهدی، هپکو و پالایشگاه کرمانشاه و جزئیات واگذاری این شرکتها گفت: ۵۵ نماینده مجلس شورای اسلامی اخیراً از رئیس قوه قضاییه خواستند برای بررسی روند این واگذاریها و تخلفات کمیته ویژهای تشکیل شود.
وی گفت: شرکتهای خصولتی و نهادهای عمومی غیردولتی چالش اصلی هستند چون از یک طرف دولتی نیستند از طرفی هم مجمعی که تعیینکننده اعضای هیئت مدیره شرکتهای خصولتی هستند، دولت است در نتیجه مدیرعامل این شرکتها نگران بیلان شرکت نیست و در این شرکتها شفافیتی هم وجود ندارد. وی با بیان اینکه جدیترین مشکل خصوصیسازی نیز نداشتن اهلیت است، افزود: نااهل بودن یعنی افرادی که شرکتها به آنها واگذار شده است، اهلیت لازم را ندارند.
اسماعیلی در ادامه گفت: اگر بنا باشد یک واحد تولیدی خصوصیسازی شود بهمفهوم این است که واحد بهوسیله بخش خصوصی ادامه کار دهد و گسترش پیدا کند که اگر اینگونه نباشد و کارخانه تولیدی بهسمت نابودی برود، یعنی دولت مالفروشی کرده است.
او ابراز کرد: قرار بود پول واگذاری شرکتهای بزرگ توسعهای مثل ایمیدرو و ایدرو به بخش توسعهای واریز شود که نشد.
اسماعیلی گفت: اگر دولت مالی را میفروشد باید در بخش توسعه کشور هزینه کند که این اتفاق هنوز نیفتاده است، بهطور مثال ماشینسازی تبریز که واگذار شده است ۱۲۶ هکتار زمین کارخانه است و ۸۳ هزار مترمربع زمین و ۴۰۰ آپارتمان دارد که ۸۳۵ میلیارد تومان پول زمینهای اطراف کارخانه است. پول زمینهای کارخانه و این واحد بیش از ۵هزار میلیارد است، حداقل ۵۰۰ ماشین در این کارخانه وجود دارد که تکنولوژی را وارد کشور کرده و مادر صنایع است که یک واحد ماشینآلات آن نیز ۱۰ میلیون یورو قیمت دارد که ۶۸۷ میلیارد تومان این کارخانه بهفروش رفته است که فردی که این کارخانه را خریداری کرده کاملاً نااهل بوده است.
وی افزود: نیشکر هفتتپه نیز ۲هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان ارزشگذاری شده که ۹۰۰ میلیارد تومان فروخته شده است و گفته شده ۶۸۰ میلیارد تومان بدهی دارد و ۲۲۲ میلیارد تومان قرار شده به دولت بدهد، یعنی سند کارخانهای که ارزش ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان دارد خریدار در گام اول ۱۰ میلیارد تومان داده و به افرادی واگذار شده است که اهلیت لازم را ندارند.
این نماینده مجلس گفت: نیروگاه اصفهان نیز که در دولت قبل واگذار شده ۱۴۰۰ میلیارد تومان قیمتگذاری میشود که ۱۰ درصد را نقد و بقیه را بهاقساط پرداخت کند که این نیروگاه فقط ۲ هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارد که نشان میدهد ارزیابی درستی از این تصدیگریها در دولت وجود ندارد.
اسماعیلی اضافه کرد: آلومینیوم المهدی نیز با قیمت بسیار پایینی واگذار شد که مجموع شمش و قراضه موجود در آن ۳۵۰ تن محاسبه شد که ۱۳۵هزار تن شمش و ضایعات در آن کارخانه وجود داشت و ۵۰۰ میلیارد تومان هم زیر قیمت واگذار شد که با اعتراض مردم مواجه شد که با بررسی مجدد هیئت تجدیدنظر ۳۴۶ میلیارد تومان به قیمت اولیه اضافه کرد.
وی ادامه داد: در همین مورد (آلومینیوم المهدی) قانون میگوید جاهایی میتوان از طریق مذاکره وارد شد که زیر ۱۰۰ میلیارد تومان ارزش داشته باشد و انحصاری نباشد که آلومینیوم المهدی ۶۰ درصد آلومینیوم کشور را تأمین میکند. هپکو و پالایشگاه کرمانشاه نیز نمونههای ناموفقی در واگذاریها هستند. کارکنان بانک مرکزی که امروز بهجرم رشوه دادن در زندان هستند از جمله افرادی هستند که پیشنهاد ارز ۴۲۰۰تومانی دادند و آنچه را گرفتند بهجای هزینه در بخش تولید در بازار بهفروش رساندند و مشکلات کشور را دوچندان کردند.
رسیدگی به تخلفات خصوصیسازی
مهرداد لاهوتی نماینده مجلس هم درباره چالشهای خصوصیسازی گفت: مجلس در آستانه رسیدگی به بودجه سال ۹۸ است که این بودجه شامل؛ بودجه شرکتهای دولتی ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان و بودجه عمومی کشور ۴۷۰ هزار میلیارد تومان است که ضرورت دارد دولت دست از سر اقتصاد کشور بردارد و بخش خصوصی را بهعنوان یک عامل اقتصادی مهم در کشور باور داشته باشد.
وی گفت: در راستای سیاستهای اصل ۴۴ شرکتهای دولتی به سه گروه تقسیم میشود: ۱ شرکتهایی هستند که کاملاً متعلق به بخش خصوصی هستند و دولت هیچ دخالتی نباید در این بخش داشته باشد و اگر هم دارد باید واگذار کند و حق سرمایهگذاری جدید هم برای دولت وجود ندارد بهجز دو شرکت توسعهای ایمیدرو و ایدرو اگر در مناطق محروم درصورت فراخوان بخش خصوصی وجود نداشته باشد. ۲ گروههایی هستند که دولت ۲۰ درصد حق ورود دارد. ۳ گروهی از شرکتها هستند که دولت حق واگذاری ندارد مثل شرکتهای امنیتی.
وی افزود: سال ۸۹ باید تمام کارهای واگذاری شرکتهای گروه ۱ انجام میشد و واگذاری شرکتهای گروه ۲ نیز باید تا پایان سال ۹۳ انجام میشد که تا الان بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از این شرکتها واگذار شده است.
لاهوتی گفت: از این ۱۴۰ هزار میلیارد تومان چیزی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان سهام عدالت است که ۴۹ میلیون نفر از جمعیت ایران در سهام عدالت سهم دارند ولی به هیچوجه در این سهام شرکتها نقشی ندارند باز هم یک نماینده دولت سهم دارد. نهادهای عمومی غیردولتی نیز ۴۰ درصد سهام شرکتها را میتوانند داشته باشند که به دو صورت ورود در مزایدهها و بهعنوان رد دیون سهم دارند.
او در ادامه گفت: اکنون دولت از طریق مزایده مالفروشی میکند یعنی برای دولت اهمیتی ندارد که کسی که اموال را خریداری کرده اهلیت دارد یا نه، چراکه در برخی موارد شخص هیچ سابقه و فعالیت مالیاتی ندارد.
لاهوتی گفت: در برخی کشورهای دنیا پول اموال واگذاریشده را در حساب خزانه دولت واریز نمیکنند بلکه برای اصلاح ساختار شرکتها به بخش خصوصی میدهند، بنابراین سازمان خصوصی باید اختیار این را داشته باشد که بخشی از این منابع را صرف اصلاح ساختار کند.
سلاحورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی هم گفت: آنچه در سنوات قبل اتفاق افتاده بیشتر از اینکه خصوصیسازی باشد فروش اموال بوده است.
وی افزود: در سالهای قبل بخش عمدهای از بنگاهها بهعنوان رد دیون از طرف دولت به بنگاههای شبهدولتی و نهادهای عمومی واگذار شده است هرچند در دولت دوازدهم به عنوان واگذاری به بخش خصوصی تغییر یافته است باز هم شرکتها با مشکلاتی مواجه هستند که امکان رفع مشکلات فراهم نیست و خیلی از واحدها را با بحران مواجه کرده است.
فولادگر رئیس کمیسیون اصل ۴۴ مجلس درباره واگذاریها در بخش خصوصی گفت: در ارزیابی کلی در موضوع خصوصیسازی مشخص است که خصوصیسازی روشهای مختلفی دارد که واگذاری یکی از روشهای آن است.
وی گفت: از سال ۸۸ در کمیسیون ویژه بررسی روشهای واگذاری آغاز شد که در دولت دهم آسیبشناسی شد. دولت نگاه درآمدی داشت که بهسمت شرکتهای شبهدولتی و رد دیون رفت. در دولت یازدهم و دوازدهم رد دیون بررسی شد. فولادگر ابراز کرد: گزارش درباره تعهداتی که خریدار آلومیینوم المهدی انجام نداده روی میز مجلس است. آنچه مهم است این است که در مجموع اگر نگاه به اصل ۴۴ نگاه درآمدی نباشد اجرای قانون لحاظ خواهد شد. تسنیم