نشست مجازی شورای امنیت با محوریت بررسی صلح در خاورمیانه در حالی برگزار شد که افرادی همچون گوترش دبیر کل‌سازمان ملل و برخی نمایندگان کشورهای غربی، برجام را ضامن امنیت منطقه نامیدند. حال این سوال مطرح است که برجام چگونه می‌توانست ضامن امنیت منطقه باشد در حالی که توافقی میان ایران و گروه ۱+۵ بوده و کشورهای منطقه در آن نقشی نداشته اند؟ آنچه از سوی محافل غربی مطرح می‌شود آن است که از یک سو برجام مانع دست یابی ایران به سلاح هسته‌ای شده است که مولفه‌ای برای امنیت منطقه شده است و از سوی دیگر برجام را پیش زمینه برجام منطقه‌ای عنوان می‌کنند که نتیجه آن توقف فعالیت منطقه‌ای ایران خواهد بود. این ادعاها در حالی مطرح شده که فتوای شرعی رهبر انقلاب مبنی حرام بودن سلاح هسته‌ای پشتوانه فعالیت هسته‌ای ایران است لذا این ادعای غرب عملا واهی است. در باب ادعای تنش‌زا بودن اقدامات منطقه‌ای ایران نیز جهانیان اذعان دارند که اگر حضور ایران نبود اکنون تروریسم کل منطقه و حتی کشورهای غربی را نیز دربرگرفته بود.
با توجه به این شرایط باید به دنبال مولفه‌های دیگری درباب ضامن امنیت منطقه بودن برجام مطرح بود. در این چارچوب چند اصل مطرح است: نخست آنکه اساس برجام بر پایان رفتارهای بحران‌ساز غرب استوار بود چنانکه طرفین برجام بر اصل کنار نهادن رفتارهای غیر سازنده تاکید کردند. این اصل نه تنها از سوی غرب اجرا نشد بلکه با ایجاد فضای ناامنی و تحریک کشورهای منطقه با چاشنی ایران هراسی عملا به بحران امنیت و چند دستگی در خاورمیانه دامن زدند.
دوم آنکه اساس برجام بر اصل لغو تحریمهای اقتصادی بوده است. لغو تحریم‌ها می‌توانست زمینه ساز مراودات اقتصادی میان کشورهای همسایه گردد، حال آنکه عدم تعهدپذیری غرب در لغو تحریم‌ها و حتی فشار آنها بر کشورهای منطقه برای عدم مراوده اقتصادی، در کنار ایجاد چالشهای اقتصادی برای منطقه، خود مولفه‌ای برای تنش‌ها و ناآرامی در روابط کشورهای خاورمیانه شده است.
سوم آنکه طی روزهای اخیر تحریمهای تسلیحاتی ایران به پایان رسیده است توان دفاعی و خودکفایی ایران می‌تواند مولفه‌ای مهم برای تامین نیازهای امنیتی کشورهای منطقه در برابر تهدیدات از جمله تهدیدات تروریستی باشد، حال آنکه اصرار آمریکا و اروپا بر عدم تمکین به این لغو تحریمهای تسلیحاتی، موجب محرومیت کشورهای منطقه از این ظرفیت می‌شود که نتیجه آن نیز استمرار خطر تروریسم در منطقه خواهد بود. این رفتار خود سندی بر ماهیت تروریسم پرور غرب است که نقش آنها در ناامنی خاورمیانه را آشکارتر می‌سازد.
چهارم آنکه جمهوری اسلامی همواره بر اصل همگرایی منطقه‌ای در برابر تهدیدات تاکید دارد و طرح سال گذشته آن در قالب طرح (صلح هرمز) نمودی از این رویکرد است. نکته مهم آنکه مدعیان غربی صلح در منطقه که برجام را ضامنی برای صلح می‌نامند از پذیرش و حمایت از این طرح خودداری کردند. در اصل آنها به جای رویکرد بر همگرایی میان ایران که با برجام حقانیت صلح طیب بودنش مورد تایید قرار گرفته، به سازش کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی را با کلاهک هسته‌ای حاضر به عضویت در آژانس بین المللی انرژی اتمی نمی‌باشد را پیگیری کرده‌اند که خود تهدیدی برای امنیت منطقه شده است. سازش اخیر بحرین و امارات با این رژیم نه تنها به امنیت منطقه کمک نکرده است بلکه
تشدید شهرک‌سازی و حملات نظامی به فلسطینی‌ها را در پی‌داشته است که نتیجه سیاست‌های غلط غرب در منطقه است. با توجه به آنچه ذکر شد به صراحت می‌توان گفت که برجام می‌توانست ضامن امنیت منطقه باشد به شرط آنکه کشورهای غربی به تعهدات برجامی خود عمل می‌کردند، لذا مدعیان تلاش برای امنیت خاورمیانه به جای جبهه‌گیری علیه ایران باید به بازخواست و مجازات کشورهای غربی بپردازند که با عدم اجرای تعهدات برجامیشان به تشدید بی‌اعتمادی و ناامنی در منطقه دامن زده‌اند.
نویسنده: قاسم غفوری
دریافت صفحه با کد QR