شورایی که از همان روز اول با "امید"، شعار تکرار موفقیت میداد، حالا وقت خود را با مصوبههایی میگذارند که نه تنها دردی دوا نمیکنند، بلکه بعضاً بر درد شهروندان پایتختی با میلیونها ساکن روزانه و شبانه میافزاید که نگرانیشأن بیانضباطی و بیمدیریتی و عدم توسعه شهرشان است اما هر بار که خبرهای شورا را بشنوند و دنبال کنند، چیزی عایدشان نمیشود الا حرف و نام و اسمگذاری و شاید به زودی اسم و فامیلبازی.
در یکی از اولین اقدامات مهم، شورای شهریها ۱۹ مرداد ۹۶ محمدعلی نجفی را به عنوان شهردار تهران انتخاب کردند. وزارت کشور حکم نجفی را ابتدا امضا نکرد و شوراییها مجبور شد مصطفی سلیمی را به مدت ۱۰ ساعت به عنوان سرپرست انتخاب کنند. سپس در پنجم شهریور نجفی با دریافت حکم از وزارت کشور، رسماً به عنوان شهردار کار خود را آغاز کرد. هنوز ۶ ماه از حضور نجفی با کارنامه مردودی در شهرداری نگذشته بود که در ۲۳ اسفند ۹۶ خبر استعفایش دست به دست شد. شهردار تهران گفت: مبتلا به بیماری جدید است و نمیتواند در شهرداری بماند.
اعضای شورای شهر تهران در پذیرش استعفای اول نجفی مقاومت کرده و به استعفا رأی منفی دادند؛ اما تنها چند ساعت بعد از رد استعفای اول، نجفی مجدداً دست به قلم شد و اینبار با اشاره به آغاز روند درمانیاش از شورای شهر خواست که اقدامهای لازم را برای انتخاب شهردار و یا سرپرست انجام دهند و در نهایت نجفی پس از گذشت هفت ماه و ۲۱ روز از ساختمان بهشت رفت. شوراییها اینبار سمیعالله مکارمحسینی معاون مالی شهرداری را به عنوان سرپرست انتخاب کردند. مکارم تصمیم گرفت در این مدت رایزنی کند تا خود بر جای نجفی بنشیند ولی در نهایت ۲۰ عضو شورا به حضور وی در شهرداری رأی منفی دادند. کش و قوس بر سر شهردار جدید تهران بالا گرفت و در نهایت محمدعلی افشانی ۶۰ ساله بر صندلی بهشت تکیه زد. هنوز چند ماه نگذشته بود که قانون منع به کارگیری بازنشستگان تصویب و شهردار تهران مشمول قانون شد. رایزنیهای زیادی انجام شد تا شهردار تهران خاص شود اما در نهایت مجلسیها آب پاکی را روی دست افشانی ریختند و گفتند که باید تا ۲۴ آبان بهشت را ترک کند.
پس از افشانی، رقابت میان دو کاندیدا یعنی پیروز حناچی و عباس آخوندی بالا گرفت. در نهایت در جریان صدمین جلسه شورا حناچی را به عنوان شهردار جدید تهران انتخاب شد.
وظیفه شورا؛ نظارت بر عملکرد شهرداری یا انجام کارهای نمایشی؟
با بالا گرفتن اعتراضها و بررسی افکار عمومی و رسانهها از اقدامات سمبلیک و بدون فایده در این دوره، رئیس شورای شهر تهران در مصاحبههایش عنوان کرد "که شورای شهر تهران یک شورای تشریفاتی است و امکان نظارت بر شهرداری را ندارد." محسن هاشمی برای اینکه این موضوع به دیگران بر نخورد و ضمناً رأیدهندگان را هم نگران انتخاب سیاسیشأن نکند، تاکید کرده بود: "تمام شوراها در سراسر کشور تشریفاتی هستند و نه فقط شورای تهران. شوراها به لحاظ نظارتی هم مشکل دارند. دولت و نظام هنوز به شوراها اطمینان کامل برای سپردن امر نظارت به آنها پیدا نکردهاند. اگر به شورا به صورت تبلیغاتی و تشریفاتی نگاه نشود؛ شورا میتواند بار بسیاری از مشکلات را از دوش دولت بردارد."
این صحبتهای آقای رئیس در حالی مطرح شد که این شورا، شهردار تهران را انتخاب میکند و عملاً وظیفه نظارت بر عملکرد آن نیز برعهده این شوراست. نگاهی به مصوبات این شورا در طول ماههای گذشته نیز به خوبی بر این موضوع صحه میگذارد. با نگاهی به این لیست میبینیم که بیش از ۱۰ مصوبه و ۹۴ نامگذاری یا تغییر نام برای محلات، خیابانها و حتی کوچههای شهر تهران در جلسات یک سال و نیم شورای شهر پنجم صورت گرفته است.
نامگذاری، قیمتگذاری و دیگر «تقریبا هیچ»
از دیگر مصوبههای شورا در این مدت نزدیک به ۲۰ ماه، تعیین بهای بلیت بازدید از خانه - موزه سیمین و جلال، واگذاری حق بهرهبرداری از ساختمان واقع در خیابان بخارست به شورای عالی استانها، مجوز واگذاری حق بهرهبرداری از قطعه زمین واقع در محدوده منطقه ۶ شهرداری به منظور احداث موزه آثار نقاشی خانم ایراندخت و تعیین عوارض تردد شبانه وسایل نقلیه باری در محدوده کامیون ممنوع شهر تهران در سال ۹۸ بوده است. مصوباتی که شاید بود و نبود آنها چندان برای شهر و مردم آن تفاوتی نکند.
جالب آنکه دغدغه اعتراضات نیز یکی از دغدغههای اعضای شورای شهر بود به طوری که در ۱۸ دیماه ۹۶ با مصوبهای شهداری تهران را ملزم به تعیین مکان مناسب برای تشکیل اجتماعات اعتراضی شهروندان کردند؛ اقدامی سیاسی و به دور از دغدغهها و موضوعات اصلی یک کلانشهر که فقط به درد تیتر شدن در روزنامههای سیاسی و زنجیرهای میخورد که درد شهروندان برایشان صرفاً مصرف انتخاباتی دارد.
اما یکی دیگر از بخشهایی که به نظر میرسد اهمیت زیادی برای اعضای شورای شهر پنجم دارد و درصد قابل توجهی از وقت آنها را در جلسه رسمی میگیرد، مصوبات معرفی افراد به کمیتهها، ستادها و هیأتهای مختلف است که در لیست کاری مصوبات شورا قرار دارد.
اما شاید بتوان گفت اوج مصوبات اعضای شورای شهر درخصوص ارائه مجوز برای تخریب ۶۲ باغ در تهران بود. مصوبهای که درست در روز درختکاری و در اسفند ۹۷ از سوی شورا تائید شد که براساس آن مقرر شد، برای ۶٢ باغ که سازندگان آن، عوارض خود را به صورت سیستمی و کامل پرداخت کردهاند، مجوز ساخت و ساز صادر شود.
هاشمی درخصوص این مصوبه جنجالی شورا گفت: در تهران حدود ۴۷۳ پرونده درخواست مجوز برای تخریب، بلاتکلیف بود و به همین دلیل شهرداری تهران استفساریهای به شورا داد تا این پروندهها تعیین تکلیف شوند. شورا هم بعد از دو ساعت بحث و بررسی به ۶۲ درخواست که تمامی مراحل درخواست مجوز آن طی شده بود و حتی بیشتر مبالغ عوارض آنکه جمعاً در حدود ۱۷۰ میلیارد تومان پرداخت شده بود، اجازه ساخت داد. وی میافزاید: شورا برای حفظ باغهای تهران طرح خانه باغ را در دستور کار دارد که با اجرای آن باغهای تهران حفظ خواهند شد.
اما بررسیها نشان داد که عوارض پرداختی برای این برجها در حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است و این عدد و کسری بودجه شهرداری تهران در کنار هم به خوبی نشاندهنده تائید مصوبه تخریب باغها توسط شورای شهر تهران برای کسری بودجه شهر تهران بود.
آنچه خوبان همه کاشتند ما افتتاح کردیم!
در کنار مصوبههای پرسر و صدای پارلمان شهری افتتاحهای مسئولان شهری نیز در نوع خود منحصر به فرد بوده است. افتتاحهایی که غالباً در زمان مدیریت قالیباف در شهرداری تهران از آنها رونمایی شده بود. در این میان، افتتاح خط ۷ مترو که یکبار در زمان محمدباقر قالیباف به بهرهبرداری رسیده بود اوج هنر مسئولان شهری بود.
خط مترویی که در هشتم آبانماه ۹۶ طی اطلاعیهای از سوی روابط عمومی شرکت بهرهبرداری متروی تهران تعطیل شد. این موضوع مورد تاکید اعضای شورای شهر نیز قرار گرفت و آنها نیز این خط را ناایمن معرفی کردند. عمده اشکالات مطرح شده این خط در جنبههای عمرانی، تجهیزاتی و سامانههای ایمنی و کنترلی عنوان شده بود و تاکید شده بود که عدم نصب هواکش در تونلها که در تعارض با استانداردهای موجود بوده و استانداردهای لازم برای استفاده از این خط وجود ندارد.
اما به یکباره در اسفندماه سال ۹۷ خط ۷ با حضور مسئولان و مدیران شهری طی مراسمی خاص افتتاح شد. جالب آنکه اشکالی که به موضوع هواکشها در زمان تعطیلی این خط وارد شده بود یکبار دیگر توسط کارشناسان مطرح شد اما طی اظهارنظرهایی عنوان شد که "چند سالی است موضوع هواکشها حذف شده است زیرا هم هزینه تملک زمین وجود دارد و هم بحث برقرسانی و جتفنها و سیستمهای هوارسانی میتوانند وظیفه مکش و دمیدن هوا را انجام دهد." یعنی اعلام کردند که از ابتدا نیز وارد شدن به بحث هواکشها غیراصولی بوده است.
در کنار افتتاح خط مترو معامله شهرداری تهران و دولت بر سر افتتاح پروژه مسکن امید در زمینهایی که پروژه بهاران شرقی نامیده میشد و در سال ۹۱ و مدیریت قالیباف کلنگ احداث آنها به زمین خورده بود و سکوت اعضای شورای شهر نیز به خوبی نشان داد که مسئولان شهری ترجیح میدهند به جای رسیدگی به امور شهر و مردم به دنبال مسائل حزبی و جناحی خود باشند تا در پایان مسئولیت کارنامهای هرچند ساختگی برای ارائه داشته باشند.
در نهایت، در معدود دفعاتی که شوراییها معترض عملکرد و فعالیتهای شهردار شدهاند - مانند افتتاح نمایشی و خارج از ضوابط و استانداردهای فنی ۲ خط مترو -، توجهی رسمی و عملی به این اعتراضات از سوی منصوبان مستقیم و غیرمستقیم شورای شهر نشد تا نشان دهند اگر باور کنیم انتخاب شهردار براساس برنامه و تفکر خود اعضای شورای شهر بوده - که شواهد خلاف آن وجود دارد - اما نمیتوان باور کرد اراده و توان هدایت و برخورد با اقدامات نادرست مدیران ارشد شهری را دارند و ترجیح میدهند خود را به اقدامات شاعرانه و اسم بازی مشغول کنند. مشرقنیوز