بحران‌های امنیتی طی سالهای اخیر در غرب آسیا موجب آوارگی میلیون‌ها نفر بویژه در عراق و سوریه شده است. بخشی از این جمعیت در درون و برخی نیز در خارج از کشور آواره شده‌اند. با برقراری امنیت نسبی در عراق و سوریه، بخشی از این آوارگان به کشور و خانه و کاشانه خود بازگشته‌اند اما همچنان میلیون‌ها آواره در وضعیت نامعلومی به سر می‌برند. نکته قابل توجه در باب موضوع آوارگان عملکرد ترکیه در قبال آنهاست چنانکه رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه گفت کشورش قصد دارد حداقل یک میلیون آواره سوری را در محدوده موسوم به «منطقه امن» در شمال سوریه که در جریان عملیات نظامی اخیر تصرف کردند، مستقر کند.اردوغان گفته است که ما می‌توانیم گامی نمونه در منطقه بین رأس‌العین و تل‌أبیض برداریم. اسکان یک میلیون نفر در محدوده بین تل‌أبیض و رأس‌العین، برنامه ما برای منطقه امن است. این اقدام از سوی ترکیه در حالی صورت می گیرد که آنها ادعا دارند به دنبال کمک به آوارگان سوری هستند در حالی که گزارش‌ها از وضعیت بحرانی آوارگان در این کشور حکایت دارد چنانکه در بسیاری از اردوگاه‌ها زنان آواره سوری از سوی نظامیان ترکی مورد تجاوز و اذیت و آزار قرار می گیرند. در همین حال آوارگان سوری پس از دریافت کارت‌های حفاظت موقت از ایالت‌های مختلف ترکیه به دلیل فرصت‌های شغلی بیشتر در استانبول ترجیح می‌دهند که به این شهر بروند اما به دلیل نداشتن کارت حفاظت استانبول و یا مجوز کار همیشه در ترس زندگی می‌کنند.
بیشتر سوری‌ها در ترکیه به عنوان کارگر معمولی مشغول فعالیت هستند و صاحبان مشاغل ترکیه نیز به دلیل موافقت سوری‌ها با دریافت دستمزد پایین‌تری نسبت به کارگران ترکیه ترجیح می‌دهند که از کارگران سوری استفاده کنند و در بسیاری از موارد این افراد بدون هیچ‌گونه قرارداد و یا بیمه درمانی و اجتماعی به کار گرفته می‌شوند. با این شرایط این سوال مطرح می‌شود که چرا ترکیه از استقرار آوارگان در مرز ترکیه خبر داده است؟ بخشی از این اقدام را می‌توان برگرفته از توجیهات ترکیه برای تحرکات در خاک سوریه دانست. ترکیه با ادعای امنیت آوارگان نظامی گری خود را توجیه می کند در عین حال از مسئله آوارگان به عنوان سپر انسانی در برابر عملیات ارتش سوریه برای آزاد سازی مناطق تحت اشغال بهره می گیرد. در این میان یک اصل مهم وجود دارد و آن اینکه ترکیه به دنبال جانبه جایی جمعیت و تغییرات جغرافیایی در سوریه است. ترکیه ادعا دارد که از سوی جریان‌های کردی از جمله پ.ک.ک از خاک سوریه تهدید امنیتی می شود حال آنکه با ادعای اسکان آوارگان در مناطقی خاص به دنبال مقابله با این وضعیت است. در همین حال نباید از نظر دور داشت که ترکیه همچنان به دنبال متعهد سازی اروپا به پرداخت تعهد ۲۰ میلیارد دلاری به این کشور در ازای جلوگیری از سر ریز شدن آنها به خاک اروپاست و اکنون با مسئله اسکان آوارگان سعی در تحقق این طرح دارد.
نویسنده: قاسم غفوری
دریافت صفحه با کد QR