کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

بررسی سیاست روز از ریشه‌های اصلی گرانی کالاهای اساسی؛

کلید گرانی بازار در دست دولت

16 ارديبهشت 1398 ساعت 20:35


دو روز مانده به شروع ماه مبارک رمضان سال‌جاری بود که نایب رئیس اتاق اصناف ایران در مصاحبه‌ای با اعلام اینکه قیمت کالاهای اساسی در ماه مبارک رمضان گران نمی‌شود از نظارت کامل و جامع بر بازار این محصولات خبر داد و اعلام کرد قیمت جدید اقلام پرمصرف ماه مبارک رمضان همچون آش، زولبیا و بامیه طی چند روز آینده از سوی کمیسیون نظارت اعلام خواهد شد.
اگر ضد و نقیض‌های این گفته‌ها را بررسی کنیم که هیچ سنخیتی با هم ندارد اما از سوی دیگر با مبنا قرار دادن تورم بالای ۵۰ درصد برای ماه فروردین می‌توانیم به این باور برسیم که به قدری تا پیش از این کالاهای اساسی گران شده که این قبیل متولیان می‌توانند مدعی شوند که گران‌تر از این نخواهد شد.
بعد از گرانی پیاز و صیفی‌جات و تخم‌مرغ و البته لبنیات در حال حاضر براساس آخرین امار و مستندات موجود قیمت کالاهایی همچون برنج، گوشت قرمز، خرما و حتی تن ماهی نیز با رشد قابل توجه مواجه بوده و پیرو آن متولیان مربوطه به جای اینکه بیابند چه عاملی سبب گرانی این کالاها شده مدام از دلایلی توجیه برای بروز چنین اقدامی دم می‌زنند.

توجیه گرانی
بررسی‌ها حکایت از رشد ۳۰ درصدی قیمت خرما دارد به این ترتیب که برخی متولیان دلیل گرانی چنین محصولی را صادرات خرما اعلام کرده و می‌گویند؛ از آغاز سال‌جاری تاکنون شاهد افزایش قیمت در برخی از کالا‌ها هستیم که مهمترین آن مربوط به برنج و خرما است و پس از عید نوروز قیمت خرما ۳۰ درصد گران شده و این میزان افزایش قیمت، در برابر قیمت‌‎های سال قبل که اصلا قابل مقایسه نیست.
به گفته این فعالان بازار مهمترین علت افزایش قیمت خرما صادرات آن به اوکراین،عراق و روسیه است اما همه داستان این نیست چراکه سایر کالاها مانند برنج، ماکارونی، تن ماهی و... هم چنین وضعیتی دارند به این ترتیب که تا پیش از عید نوروز قیمت هر قوطی کنسرو ماهی به قیمت حدود ۸ تا ۹ هزار تومان عرضه می‌شد، اما اکنون اغلب کارخانه‌ها کنسرو ماهی را به قیمت ۱۵ هزار و اندی عرضه می‌کنند و در موارد قیمت عرضه هر قوطی کنسرو ماهی ۱۴ هزار تومان و در موارد اندکی هم هر قوطی کنسرو ماهی به قیمت ۱۷ یا ۱۸ هزار تومان عرضه می‌شود.
از سوی دیگر ماکارونی طبق اعلام متولیان رشد ۷۰ درصدی را تجربه کرده است به این ترتیب که طی چند روز گذشته و در آستانه ماه مبارک رمضان، رشد ۷۰ درصدی را شاهد بوده است.
در این بین اما کره وضعیت جالب‌تری دارد دال بر اینکه متولیان بارها و بارها از جلوگیری برای افزایش قیمت آن صبحت به میان آورده بودند اما نه تنها چنین نشد که البته رشد ۲ برابری را هم در برخی محصولات لبنی مانند کرده آن هم در آستانه ماه مبارک رمضان شاهد خواهیم بود. این موضوع را فعالان این بازار به واسطه حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی نوید داده‌اند و اعلام کرده‌اند تا پیش از این واردات کره از کشور‌های نیوزلند، استرالیا، هلند، آلمان و فرانسه و با ارز دولتی صورت می‌گرفت و اخیرا اعلام شده که دلار ۴۲۰۰ تومانی به این کالا تعلق نمی‌گیرد در نتیجه قیمت کره نیز افزایش تا دو برابری خواهد داشت. این افراد البته رشد دستمزد و سایر موارد مانند تورم را هم در این امر دخیل دانسته و مدعی هستند برآیند تمام این موارد تبعات رشد قیمتی را همراه خواهد داشت. 

پیدا کنید پرتقال فروش را؟
در این بین با توجه به رشد قیمتی که در تمام کالاها شاهد هستیم و با درنظر گرفتن این نکته که این وضعیت یک‌شبه پدید نیامده و به نظر می‌رسد مدت‌دار باشد سوال اصلی آن است که مسبب بروز چنین شرایطی چه کسی یا چه نهاد و یا چه ارگانی است که هر روز شرایط نامطلوب‌تر از قبل می‌شود.
تا پیش از این برای هر نوع گرانی و کمبود محصولات غذایی متولیان همواره بر این طبل می‌کوبیدندکه این اتفاق ماحصل رخنه دلالان و سودجویان و یا حتی احتکارکنندگان است و در پاره‌ای از موارد هم مدعی بودند که روند صادرات چنین شرایطی را برای گران‌تر شدن کالاها رقم زده است حال سوال اصلی و اساسی این است که در بین این همه اتفاق چه کسی باید ناظر بر بازار و یا روند صادرات کالاها می‌بود تا به گونه‌ای عمل شود تا در گام اول نیاز داخل تامین شود و درگام دوم به واسطه کسب درآمد ارزی مسیر صادرات تسهیل شود.
سوال دیگر و شاید اصلی‌ترین سوال در این بین آن است که وقتی دلالان و سودجویان یک بازار را هدف قرار می‌دهند متولیان امر به چه شکلی باید رفتار کنند تا بتوانند به نحو مطلوب دست این افراد را از کالاهایی که حداقل در سفره معیشتی مردم قرار دارد کوتاه شود و آیا متولیان آنگونه که گفته و ادعا کرده‌اند کوشیده‌اند تا این قبیل افراد را به سزای اعمال خود برسانند تا درس عبرتی برای سایرین اعم از سایر محتکران، دلالان و حتی گران‌فروشان شود.
بررسی شرایط کنونی بازار کالاهایی که معیشت مردم درگیر آن است به خوبی نشان می‌دهد که پاسخ تمام سوالات یاد شده منفی بوده و دست‌اندرکاران نه تنها اقدامات ضرب‌العجلی برای این موارد نداشته‌اند بلکه در پاره‌ای از موارد به قدری جرایمی ناچیز و خرد لحاظ کرده‌اند که سودجویان و دلالان در مقایسه با سودی که از این قبیل اقدامات کسب می‌کردند؛ بسیار به صرفه و قابل قبول بوده که این روند کاری خود را ادامه دهند.

نظارت نمایشی
مبحث بعدی اما پاسخگویی به این سوال است که اگر دولت نتوانسته بازار را آن طور که باید متعادل کند و تاکنون برنامه جدی و منطقی برای ثبات بازار ارایه و اجرا نکرده است چطور می‌توان امیدوار بود که فعالان و تجار به نحوی عمل کنند که سبد معیشتی مردم آن هم در ماه مبارک رمضان دچار کاستی و نیستی محصولات نشود و نتیجه آن شده که تا ثریا این مسیر کج خواهد رفت. کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی با بررسی این شرایط بر این اعتقادند که اگر دولت از گام ابتدایی مانع از هنوز گران‌فروشی شود و قبل از هر اقدامی خود را به عنوان دولت مکلف کند تا خدمات ارزان‌تری به مردم ارایه شود قطعا پیرو آن می‌توان از سایر فعالان عرصه‌های اقتصادی انتظار داشت تا رعایت انصاف و عدالت را در مورد کالاهای مختلف به خصوص کالاهایی که سر سفره مردم قرار دارد داشته باشند؛ در غیر این صورت وقتی مجری اصلی خود پایه گران‌فروشی را بنا می‌دهد و در کنارآن چوب نظارتی نمایشی دارد نمی‌توان انتظاری غیر از این شرایط در اقتصاد و معیشت جامعه داشت.

برنامه‌های از جنس مقابله با گران‌فروشی
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان تهران از برنامه‌های این سازمان برای مقابله با گران‌فروشی در ماه رمضان خبر داد.
محمدعلی اسفنانی درباره برنامه‌های تعزیرات برای مبارزه با گران‌فروشی و احتکار در ماه مبارک رمضان، گفت: ما هرساله طرحی برای ماه رمضان داریم و امسال هم به‌همان وضعیت اجرا می‌شود اما امسال شرایط اقتصادی خاص است و شاهد افزایش قیمت برخی کالاها بودیم. برخی کالاها را از قبل عید کنترل کردیم مانند مرغ و گوشت و تا پایان ماه رمضان هم شاهد افزایش قیمت این کالاها نخواهیم بود.
اسفنانی درباره علت افزایش قیمت ماکارونی و خرما، اظهار داشت: هرکدام اینها باید موردی برسی شود، قرار بود اتحادیه برای خرما یک قیمتی را مشخص کند و اگر آن قیمت اعلام شد، مبنا همان خواهد بود وگرنه فاکتور خرید فروشنده‌ها مبنای ما است که حداکثر باید با ده درصد سود بفروشند و مازادش گرانفروشی است و باید برخورد شود.
وی افزود: در مورد ماکارونی همچون امسال قیمت خرید تضمینی گندم تا ۱۹۰۰ تومان افزایش یافته، کارخانه‌هایی که مستقیم آرد مصرف می‌کردند تا ۳۶ درصد به قیمت کالاهایشان اضافه کردند. این قیمتی است که سازمان حمایت اعلام کرده و امیدواریم تا ماه رمضان موضوع خاصی نداشته باشیم، نظارتمان بر مراکز فروش اقلام مانند فروشندگان حلیم و آش، کبابی‌ها و فروشندگان گوشت و مرغ و قنادی‌ها را ادامه می‌دهیم. قیمت زولبیا و بامیه هم کیلویی ۲۰ هزارتومان اعلام شده و بالاتر از این قیمت گران‌فروشی است و برخورد می‌شود.
اسفنانی درباره اینکه آیا گزارشی مبنی بر احتکار کالا گزارش شده یا خیر، گفت: گزارشی داشتیم که دو انبار حبوبات احتکار شده و بعد از اعزام نیروهای سازمان تعزیرات مشاهده شد که در سامانه انبارها موجوی‌شان اعلام شده و چیزی تحت عنوان احتکار نداشتیم.

کمبودی در بازار ماه رمضان نداریم
نماینده وزیر صنعت، معدن و تجارت در اتاق اصناف ایران با تأکید بر اینکه کالاهای اساسی و اقلام پرمصرف ماه رمضان به‌وفور در بازار وجود دارد، از درخواست واردات بیشتر شکر به دولت همزمان با ماه مبارک رمضان خبر داد.
ابراهیم درستی با اشاره به فرارسیدن ماه مبارک رمضان و برنامه‌ریزی اتاق اصناف کشور برای توزیع اقلام پرمصرف این ماه به‌خصوص اقلام اساسی اظهار کرد: خوشبختانه در حال حاضر هیچ کمبودی در بازار به‌خصوص در اقلام و کالاهای اساسی وجود ندارد و برنامه‌ریزی لازم برای افزایش تقاضای اقلام پرمصرف در ماه مبارک رمضان از جمله شکر، روغن، خرما و... انجام شده است.
وی با تأکید بر اینکه سعی شده در ماه رمضان، قیمت انواع کالاهای مورد نیاز خانوارها کنترل شود ادامه داد: در ماه مبارک رمضان علی‌رغم آنکه تقاضا برای برخی کالاها تشدید می‌شود، سعی خواهیم کرد که قیمت‌ها کنترل شود و کالاها و اقلام مصرفی با قیمت متعادل به دست مصرف‌کنندگان برسد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا قیمت برخی اقلام اساسی در بازار با قیمت‌های اعلامی از سوی مسئولان دولتی متفاوت است و مردم مجبورند این اقلام را گران‌تر از نرخ مصوب خریداری کنند گفت: موضوع شکر زیر نظر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد و ما هم در جلسات خود و در جلسه‌ای که با وزیر کشور داشتیم درخواست کردیم برای کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از هرگونه کمبود در بازار ماه رمضان، شکر بیشتری به کشور وارد شود تا به‌وفور در بازار عرضه و توزیع شود.
درستی با اشاره به اینکه مدیریت برخی اقلام توسط وزارت جهاد کشاورزی است و مدیریت بخشی دیگر از فرایند توزیع کالا در وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در شرایط کنونی که ما درگیر جنگ اقتصادی هستیم و دشمنی آمریکا و برخی کشورهای دیگر هم بر هیچ‌کس پوشیده نیست، لازم است تا مدیران میانی نیز با دلسوزی بیشتر و با صدور بخشنامه‌های متعدد، باعث التهاب در بازار نشوند.
نماینده وزیر صنعت، معدن و تجارت در اتاق اصناف ایران گفت: البته با هماهنگی‌های انجام‌شده، ان‌شاءالله اقلام پرمصرف ماه رمضان با قیمت متعادل به دست مصرف‌کنندگان خواهد رسید و هیچ مشکلی از نظر کمبود کالا در بازار وجود ندارد و کالاهای اساسی به‌وفور عرضه خواهد شد.
وی با تأکید بر اینکه اصناف، نقشی در گرانی کالاها ندارند گفت: باید بپذیریم که قیمت برخی از کالاها به قیمت ارز وابسته است و دلیل برخی از این گرانی‌ها نیز همین امر است؛ این در حالی است که اصناف کشور در ماه مبارک رمضان به‌واسطه اعتقاداتشان بیش از هر زمان دیگری با مردم و مصرف‌کنندگان همکاری دارند.

نویسنده: سارا علیاری


کد مطلب: 108780

آدرس مطلب :
https://www.siasatrooz.ir/fa/report/108780/کلید-گرانی-بازار-دست-دولت

سیاست روز
  https://www.siasatrooz.ir