در یک ماهه گذشته حجم وسیعی از اخبار رسانه‌های بین‌المللی همچنان به موضوع توافق بزرگ و تاریخی وین و پیروزی هسته‌ای ایران اختصاص دارد و دوست و دشمن، زبان به بیان ابعاد گسترده موفقیت کشورمان در حفظ حقوق هسته‌ای ملت ایران گشوده‌اند. اين توافق، فراتر از تثبیت حقوق مسلم هسته‌ای‌مان، دستاوردهای مهم دیگری را نیز به همراه داشته که از زبان دیگران و لابلای اظهارات کارشناسان بین‌المللی و مقامات کشورهای مختلف می‌توان به بخش‌هایی از آن دست یافت.
از جمله اين دستاوردها، نکاتی است که در مقاله «فهمی هویدی» نویسنده مشهور مصری آمده و فراتر از اظهارات «حسنین هیکل» روزنامه‌نگار برجسته جهان عرب که گفته بود «توافق وین یک پیروزی بزرگ هسته‌ای برای ایران و نتیجه پایداری تیم مذاکره‌کننده ايرانی بر مواضع و خطوط قرمز خود است»، منعکس شده که خاطر‌نشان می‌کند «این پیروزی ايران به زودی تحولی ریشه‌ای در نقشه سیاسی خاورمیانه ایجاد می‌کند و بر این اساس، کشورهای عربی باید برای سازگاری و تعامل با این وضعیت و ظهور قدرت بزرگ منطقه‌ای ايران، آماده شوند و در محاسبات خود بازنگری کنند.»
وی تصریح دارد «امروز ايران در موضع قدرت قرار دارد و کشوری که در طول ۱۲ سال توانسته در گفت‌وگوها، مناقشه‌ها و جدل‌‌های مستمر با آمریکا و دیگر کشورهای بزرگ ایستادگی کند، بعد از توافق هسته‌ای، قدرت و توانمندی آن چند برابر شده است.»
به عقیده این نویسنده مصری، بعد از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها و ورود رسمی ایران به باشگاه کشورهای هسته‌ای جهان، سرازیر شدن میلیاردها دلار از پول‌های بلوکه شده ایران به داخل، بازگشت تولید نفت ايران به وضعیت طبیعی چهار میلیون بشکه در روز، تبدیل شدن آن به چهارمین کشور تولیدکننده نفت و دومین کشور صاحب گاز، درهای بزرگی به روی ايران گشوده خواهد شد تا آن را به قدرت بزرگ اقتصادی و سیاسی منطقه تبدیل کند.
حمایت ۷۰ کارشناس برجسته هسته‌ای جهان از توافق ایران و ۱+۵
سازمان کنترل تسلیحات سه‌شنبه۲۷ مرداد‌ماه ۱۳۹۴با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حمایت می‌کند.
در اين بیانیه آمده است: بیش از هفتاد کارشناس برجسته امور منع گسترش هسته‌ای بیانیه مشترکی صادر و تشریح کردند که چرا برنامه جامع اقدام مشترک یک توافقنامه مستحکم، درازمدت و قابل راستی‌آزمایی است و اينکه این توافق، یک نتیجه مثبت برای تلاش‌های بین‌المللی منع گسترش هسته‌ای خواهد بود. این گروه از کارشناسان در بیانیه مشترک خود نوشتند: توافق چهاردهم ژوئیه منافع امنیتی کشورهای گروه پنج بعلاوه یک، اتحادیه اروپا، متحدانشان و شرکای آنها در خاورمیانه و جامعه بین‌المللی را ترقی می‌بخشد.
هانس بلیکس مدیر‌کل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین اویس بوهلن دستیار سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات از جمله کسانی‌اند که نامشان در اين بیانیه مشاهده می‌شود.
حمایت ۳۴۰ خاخام یهودی از توافق هسته‌ای
۳۴۰ خاخام یهودی هم در نامه‌ای با اعلام حمایت خود از توافق هسته‌ای از اعضای کنگره نیز خواستند تا از اين توافق حمایت کنند. در اين نامه، خطاب به کنگره آمریکا آمده است: ما از اعضای سنا و مجلس نمایندگان کنگره درخواست می‌کنیم تا از توافق هسته‌ای با ايران حمایت کنند. اين نامه توسط آمینو؛ جامعه چند‌ملیتی یهودیان آمریکای شمالی منتشر شده است.
این گروه اعلام کرده امضا‌کنندگان اين نامه خاخام‌هایی از همه فرقه‌های یهودیت بوده‌اند؛ اين گروه هدف انتشار اين نامه را مخالفت با باوری غلط مبنی بر اين که همه یهودی‌های آمریکایی با این توافق مخالفند دانست.
روزنامه صهیونیستی "جروزالم پست"چاپ فلسطین اشغالی گزارش داد بنابرتازه‌ترین نظرسنجی‌ها، یهودیان آمریکایی به نسبت بیش از آمریکایی‌های غیریهودی، از توافق هسته‌ای ايران با شش قدرت جهانی حمایت می‌کنند.
جروزالم پست شنبه۳مرداد ماه ۱۳۹۴نوشت: نظرسنجی "LA Jewish Journal" نشان می‌دهد که ۴۹ درصد آمریکایی‌های یهودی از توافق (وین) حمایت می‌کنند و ۳۱ درصد نیز با آن مخالف هستند.
این درحالی است که ۲۸ درصد از شهروندان آمریکایی غیریهودی از توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ حمایت کرده و ۲۴درصد نیز مخالف آن هستند. اين نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد ۵۳ درصد آمریکایی‌های یهودی خواستار آن هستند تا کنگره آمریکا اجازه دهد اين توافق روند خود را طی کند در حالی که ۳۵ درصد از اين گروه، خواستار ممانعت کنگره از اين توافق شدند.
بنابراین نظرسنجی، ۴۱ درصد از آمریکایی‌های غیریهودی نیز خواهان موافقت کنگره با این توافق و ۳۸ درصد نیز خواهان آن هستند تا کنگره اين توافق را ناکام بگذارد. این نظرسنجی از ۱۶ تا ۲۰ ژوئیه (۲۵ تا ۲۹ تیرماه) و از میان ۵۰۱ آمریکایی یهودی و ۵۰۵ آمریکایی غیریهودی انجام شده است.
هفتاد و سه نفر از شخصیت‌های سیاسی و نظامی ۲۲ کشور اروپایی با انتشار بیانیه مشترکی خواستار حمایت تمامی کشورهای اروپایی و جامعه بین‌الملل از توافق هسته‌ای ايران و گروه ۱+۵ در وین، شدند. شخصیت‌های یادشده با امضای اين بیانیه که متن آن در تارنمای اينترنتی "شبکه رهبران اروپا " منتشر شده است، همچنین خواستار انجام اقدامات لازم از طرف کنگره آمریکا، کشورهای اتحادیه اروپا و نیز جمهوری اسلامی ايران برای اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) که در چهاردهم جولای در وین به دست آمد، شده‌اند.
در اين بیانیه مشترک آمده است: ما ضمن استقبال از توافق چهاردهم جولای میان گروه پنج به علاوه یک و ايران، از همه طرف‌ها درخواست می‌کنیم برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، را با حسن‌نیت اجرا کرده و از همه کشورهای اروپایی و جامعه بین‌المللی می‌خواهیم از آن حمایت کنند.
همچنين کارشناسان فنی و سیاسی پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه «فناوری ماساچوست" با اشاره به پایان مذاکرات هسته‌ای ايران و ۱+۵ در وین و اعلام جمع‌بندی نتیجه نهایی مذاکرات، توافق کنونی را بهتر از نرسیدن به توافق ارزیابی کرده‌اند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی (ام‌ای‌تی)، اين دانشگاه آمریکایی که از مدت‌ها قبل در زمینه تحقیق امنیت انرژی هسته‌ای فعال بوده است، با اعلام پایان مذاکرات ايران و گروه ۱+۵ از چند تن از کارشناسان این موسسه و متخصص در زمینه انرژی هسته‌ای یا علوم سیاسی و روابط بین‌الملل خواسته نظر خود را در اين مورد بیان کنند؛ که در ذیل به برخی از آنها اشاره مي‌گردد:
۱- فرانسیس گاوین صاحب کرسی مطالعات خط مشی امنیت هسته‌ای می‌گوید: توافق فعلی برای آمریکا و جامعه بین‌المللی خوب است؛ نگرانی منتقدان را درک می‌کنم. اما نشانه یک توافق خوب اين است که هر دو طرف کمی ناراحت باشند که همینطور است. دیپلماسی خوب کمتر شبیه خیابان یک‌طرفه است و افرادی که توافق را بررسی می‌کنند، باید در نظر داشته باشند جایگزین‌های نرسیدن به توافق بسیار ناراحت کننده‌تر بود.
وی افزود: احتمال ادامه جبهه متحد حامی تحریم ايران وجود نداشت و در سطح داخل آمریکا یا بین‌المللی انگیزه‌ای برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران نبود.
۲- اسکات کمپ استادیار مهندسی علوم هسته‌ای ام‌ای‌تی نیز می‌گوید: توافق با ايران نواقصی دارد؛ اما فرصت بسیار خوبی به دست می‌دهد. می‌توان گفت اگر به توافقی با محدودیت‌های بیشتر برای ايران می‌رسیدیم بهتر بود؛ اما نمی‌دانیم رسیدن به چنین توافقی ممکن بوده است؟
وی افزود: استمرار تحریم‌ها توانایی فنی یا انگیزه‌های سیاسی تهران را برای توسعه برنامه هسته‌ای‌اش کاهش نمی‌داد. در حقیقت توافق فرصتی برای حل و فصل خصومت سیاسی بین ایران و آمریکا به دست می‌دهد. آمریکا بویژه دولت بعدی این کشور باید از اين فرصت بهره‌برداری کند. باید سیاست‌های امنیتی در خاورمیانه را طوری باز طراحی کنیم که مطمئن باشیم ايران و همسایگانش انگیزه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارند.
۳- ویپین نارانگ استادیار علوم سیاسی در ام‌ای‌تی هم بر اين باور است که «توافق هسته‌ای به درستی مسیرهای ایران را برای تولید سلاح هسته‌ای می‌بندد و در همان حال حق قانونی این کشور را برای برخورداری از انرژی هسته‌ای به رسمیت می‌شناسد. این توافق به طور اساسی زمان تهران را برای غنی‌سازی اورانیوم مورد نیاز ساخت سلاح هسته‌ای افزایش می‌دهد، نظارت‌ها بر فعالیت به سوی نظامی‌سازی برنامه را بیشتر کرده و فرصت ردیابی گریز اتمی احتمالی توسط ایران را بیشتر می‌کند. یقینا راستی آزمایی‌های آینده و اجرای دقیق توافق در رسیدن به اين اهداف ضروری است، اما به سه دلیل این توافق خوب است.»
۴- جیم والش از محققان برنامه مطالعات بین‌المللی ام‌ای‌تی نیز که ۱۵۹ صفحه توافق را مطالعه کرده است، می‌گوید: اين دقیق‌ترین، توافق عدم تکثیر چند‌جانبه‌ای است که در‌پی مذاکره به دست آمده است. از ان‌پی‌تی قوی‌تر است که آمریکا را از گسترش سلاح هسته‌ای در خاورمیانه مصون می‌دارد.
وی افزود: در بقیه کشورهای در حال مذاکره یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز اين توافق مناقشه برانگیز نیست و اگر کنگره به آن رای منفی بدهد، ادامه تحریم‌ها علیه ایران دشوار و توانایی برای نفوذ بر رفتار هسته‌ای اين کشور کاهش می‌یابد.
جان کلام
باتوجه به آن چه در مباحث فوق الذکر آمد ؛ توافق هسته‌ای ايران و قدرت‌های جهانی از جنبه منطقه‌ای آن، بیشتر از اين جهت اهمیت دارد که سبب تقویت این ظن و گمان شده که این توافق می‌تواند یکی از اولین گام‌های مهم برای پیمودن فرایندی نوین و طولانی‌مدت در‌ایجاد سازوکار رایزنی غرب با ايران برای کمک به حل‌وفصل مسائل منطقه (در چارچوب دکترین به خطا رفته غربی‌ها در خاورمیانه) باشد؛ بنابراین می‌توان دلهره و نگرانی رقبای منطقه‌ای ايران از توافق هسته‌ای را به عنوان نشانه مهمی بر آگاهی آنان از ابعاد و تأثیرات مهم منطقه‌ای توافق یادشده دانست؛ چنانکه در صورت‌ایجاد سازوکار همکاری و رایزنی‌های ايران و غرب در مسائل منطقه‌ای، قطعا اين مسئله بر مسائل مهم‌تری در منطقه نظیر مسئله فلسطین یا حتی سیاست گذاری‌های آتی غرب در خاورمیانه بزرگ و آسیای میانه بزرگ (به شمول افغانستان) تأثیرگذار خواهد بود.
دریافت صفحه با کد QR