عراق پس از ماههاست که با چالش سیاسی عدم وجود دولتی منسجم مواجه است. از زمانی که عادل المهدی از سمت نخست وزیری استعفا داده چندین نفر مامور تشکیل کابینه شده اند که در نهایت هیچ کدام موفق این مهم نشدند. در نهایت برهم صالح رئیس جمهور عراق ۲۱ فروردین بعد از ناکامی و انصراف «عدنان الزُرفی»، نخستوزیر مأمور به تشکیل کابینه که از ائتلاف العبادی بود، مصطفی الکاظمی، رئیس سرویس اطلاعات را مأمور تشکیل کابینه کرده بود. پس از مدتها رایزنی سرانجام پارلمان عراق چهارشنبه شب در جلسهای با حضور ۲۳۳ نماینده از مجموع ۳۲۹ نماینده، به بخشی از اعضای کابینه مصطفی الکاظمی، رای اعتماد داد. مصطفی الکاظمی همچنین با کسب رأی اکثریت پارلمان، رسما به عنوان نخست وزیر این کشور کار خود را آغاز کرد. حال این سوال مطرح میشود که اولویتهای دولت جدید عراق چیست و الکاظمی چگونه میتواند به وعدههای خود عمل نماید؟ بخشی از ماموریت دولت عراق را تکمیل کردن کابینه در رایزنی با جریانهای سیاسی تشکیل میدهد چنانکه تصمیم گیری درباره دو وزارتخانه نفت و امور خارجه به دلیل وجود اختلافات بر سر وزیران پیشنهادی، به وقت دیگری موکول شد. این دو وزارتخانه نقشی مهم در تحقق اهداف اقتصادی و سیاسی دارند که خود زمینه ساز حساسیتهای بسیار در انتخاب وزرای آنها شده است. نکته دیگر مطالبه مردمی و جریانهای سیاسی و مراجع دینی برای مقابله با بحرانهای اقتصادی است. وضعیت جنگی و نیز اعمال تحریمهای آمریکایی و نیز برخی چالشهای داخلی موجب شده تا در حوزه اقتصادی عراق با مشکلات بسیار و البته اعتراضهای مردمی مواجه شود بر این اساس یکی از مهمترین برنامه دولت عراق را توجه به وضعیت اقتصادی تشکیل میدهد در حالی که بحران کرونا و تعطیلیهای اجباری میتواند این روند را بیش از پیش سخت سازد.
نکته دیگر در حوزه سیاستخارجی عراق است. روند تحولات و نوع واکنش ها به انتخاب الکاظمی نشان میدهد که استقبال قابل توجهی از نخست وزیری وی در عرصه منطقهای و جهانی صورت گرفته است و حتی برخی کشورهای عربی همچون سعودی نیز به وی تبیریک گفته اند. این روند میتواند برگرفته از ظرفیتهای منطقهای و جهانی عراق باشد که ناشی از حضور این کشور در جبهه مقاومت و حمایت از فلسطین و سوریه بوده است. در این میان یک اصل مهم مطرح است و مطالبه مردم و جریانهای سیاسی برای اخراج نیروهای خارجی نظیر عراق و انگلیس از عراق است. مسئلهای که حتی یکی از شرویط برخی جریانهای سیاسی برای رای به او بوده است. تحقق این مسئله از یک سو اجرای مصوبه پارلمان است و از سوی دیگر خواست مردم عراق را محقق میسازد. در همین حال این اخراج زمینه ساز تحکیم استقلال عراق میشود که میتواند نقشی مهم در تحقق اهداف الکاظمی داشته باشد.
نویسنده: فرامرز اصغری