جمهوری اسلامی ایران همچنان با همسایه شرقی خود افغانستان مدارا می کند، چرا که این کشور به اندازه کافی در بحران قرار دارد. ماجرای کشته شدن تعدادی از اتباع افغانستانی در امتداد رودخانه هریرود که مقامات این کشور ادعا می کنند مرزبانان ایران آنها را به رودخانه انداخته اند، هنوز در جریان است و هیچ ادله ای هم تاکنون یافت نشده که نشان دهد ایران در این اتفاق نقش داشته است. همواره برای تیره کردن روابط کشورهای همسایه در منطقه ای که حساسیت زیادی دارد، در دستور کار انگلیس و آمریکا بوده است و در این میان تیره کردن روابط ایران با همسایگان خود اولویت داشته است. گاهی برای تخریب روابط ایران و عراق اقدام میشود، بار دیگر تیره کردن روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در دستور کار قرار می گیرد و سپس نوبت به کشورهای آسیای میانه و قفقاز می رسد، همچون تاجیکستان و آذربایجان و... اما در همه این دسیسه ها و فتنه انگیزی ها، جمهوری اسلامی ایران با درایت، شکیبایی و مدارا با این مسائل برخورد می کند و سعی دارد تا از تشدید فتنه بکاهد و اوضاع را بهبود بخشد، اما در برخی مواقع طرف مقابل این مدارا و سعه صدر را حمل بر ضعف و مقصر بودن میکند و به همین خاطر سعی دارد تا از این فضا سوء استفاده کرده و سیاست حق به جانبی را در پیش بگیرد. چند میلیون نفر از مردم افغانستان سال ها است که به خاطر جنگ و ناامنی در کشورشان به ایران پناه آورده و ساکن شده اند، بسیاری از آنها در ایران ماندند و زندگی تشکیل دادند و بسیاری دیگر نیز به کشورهای اروپایی پناهنده شدند. در طول سال هایی که پناهندگان افغانی در ایران ساکن هستند، بسیاری از مشاغل را در اختیار گرفته اند که البته بر شرایط اشتغال شهروندان ایران تأثیر منفی می گذارد اما با این وجود آنها ماندند و کار کردن و درآمد خود را به افغانستان فرستادند.
اکنون ماجرای غرق شدن چند نفر از مهاجران غیر قانونی افغانستان در رودخانه مرزی هریرود، موجب تشکیل کمیته حقیقت یاب از سوی دو کشور شده است که هنوز به نتیجه دست نیافته است. در جریان این ماجرا برخی از مردم افغانستان دست به تظاهرات علیه جمهوری اسلامی ایران مقابل سفارت و کنسولگری در خاک افغانستان زدند و شعارهای تندی علیه کشورمان سر دادند.
یک پرسش اساسی از مردم افغانستان وجود دارد که آیا نسبت به اشغالگری، جنایت، ایجاد ناامنی در کشور از سوی نیروهای آمریکایی نیز واکنش نشان داده یا می دهند؟!
نیروهای آمریکایی ۲۰ سال است که در افغانستان حضور دارند و این حضور که به مفهوم اشغال و دخالت مستقیم در امور داخلی افغانستان است، تاکنون هیچ تأثیر مثبتی نداشته بلکه باعث وخیم تر شدن اوضاع این کشور شده است.
نوع رفتاری که دولتمردان افغانستان و برخی از مردم این کشور با جمهوری اسلامی ایران دارند، آیا با نوع رفتاری که با رژیم اشغالگر آمریکا دارند متناسب است؟ قطعاً و یقیناً منصفانه و عادلانه نیست که دولت و ملت افغانستان که در طول بیش از ۴۰ سال از بحران در این کشور باعث معضلات و مشکلات بسیاری برای ایران همسایه متین و بردبار اما قدرتمند و مقتدر خود ایجاد کرده، چنین رفتاری از خود بروز دهد و حتی سیاست حسن همجواری و همسایگی را نیز بجا نیاورد!
گلایه های ایران بسیاری بیشتر و فراتر از آن چیزی است که افغانستانی ها علیه جمهوری اسلامی مطرح می کنند و اکنون نیز ماجرای دیگری را عَلم کرده اند. سفیر افغانستان در تهران در اظهاراتی ادعا کرده و به گونه ای سخن گفته که ایران در ماجرای تازه مقصر است.او گفته؛ مسئولان ایرانی پذیرفتهاند که به خودروی حامل مهاجران افغان شلیک کرده اند!
مدیر کل غرب آسیا در وزارت خارجه کشورمان پاسخ درخوری به اظهارات سفیر افغانستان داده و در توئیتی نوشته است؛ حمل ۱۳ نفر در یک خودرو ۴ نفره ( ۳ نفر در صندوق عقب ) اگر قاچاق نیست، پس چیست؟
سید رسول موسوی در ادامه نوشته؛ اجازه دهید با کلمات بازی نکنیم. پلیس ایران به قاچاقچیان شلیک میکند. چه قاچاقچی مواد مخدر باشند چه قاچاقچی انسان، اگر به اخطار پلیس توجه نشود.
بر اساس اعلام فرماندهی نیروی انتظامی استان یزد، ماموران نیروی انتظامی با استفاده از علائم هشدار به چند دستگاه خودرو مشکوک دستور ایست دادند که موفق به متوقف کردن ۳ دستگاه خودرو و دستگیری تعدادی اتباع بیگانه غیرمجاز و کشف مقداری مواد مخدر شدند. از بین این خودروها یک دستگاه خودرو به فرمان ایست پلیس و صدای تیرهوایی توجهی نکرده و با استفاده از سیستم دودزا و احتراق با سرعت زیاد متواری شد که با وجود پنچری لاستیک، خودرو بیش از ۸ کیلومتر ادامه مسیر داده و به علت داغ شدن رینگها بر اثر اصطکاک، استفاده از سیستم احتراق و دودزا و آتش گرفتن جلو خودرو و ناتوانی راننده در کنترل وسیله نقلیه، خودرو از جاده منحرف و به گاردریل وسط جاده برخورد کرد.
در این حادثه سه نفر از اتباع غیرمجاز که در صندوق عقب بودند بر اثر آتش سوزی در دم فوت کرده و هشت نفر نیز به بیمارستان منتقل شدند که از این تعداد چهار نفر به صورت سرپایی درمان و از بیمارستان ترخیص شدند. همچنین راننده خودرو به همراه چند نفر از اتباع غیرمجاز متواری شدند که دستگیری آنها در دستور کار پلیس قرار گرفته است. سیاست متهم کردن ایران از سوی مقامات افغانستانی اگر بخواهد ادامه پیدا کند، رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز در قبال افغانستان می تواند تغییر کند هر چند این تغییر باب میل ایران نیست اما سیاست دولتمردان افغانستان ایران را وادار به اتخاذ چنین تصمیمی خواهد کرد، پس بهتر خواهد بود بر اساس چارچوب دیپلماسی و حسن همجواری، مقامات افغانستان در اظهار نظرات خود دقت بیشتری داشته باشند.

^{نویسنده: سیاوش کاویانی}