بررسی شرایط کنونی وضعیت آب در کشور از یک بحران بسیار جدی خبر می‌دهد اما این بحران آن طور که باید جدی گرفته نمی‌شود. متولیان به کرات از مشکلات تامین آب خبر می‌دهند و مردم را به صرفه‌جویی در مصرف آب توصیه می‌کنند و مرتبا بر این طبل می‌کوبند که قطعی آب حتمی است اگر مردم صرفه‌جویی نکنند.
نکته جالب این هشدار متولیان آنجاست که این تصمیم‌گیران هیچ‌گاه روند مدیریت خود را ارزیابی نکرده و به مساله توجه ندارند که درصد مصارف خانگی در مقابل حجم آبی که از نبود مدیریت به هدر می‌رود به مراتب بیشتر از حجم آبی است که توسط مصرف‌کنندگان، رقم قابل توجه‌تری است.
کارشناسان معتقدند خشکسالی‌های مکرر توأم با برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده و نمود عینی آن را می‌توان در وضعیت خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و توفان‌های گرد و غبار دید. اما در کناراین مساله نمی‌توان از نبود مدیریت در این بحران ایجاد شده غافل شد.
ورشکستگی ناشی از ارزان‌فروشی آب
معاون برنامه‌ریزی و توسعه آبفای کشور با تاکید بر اینکه اختلاف قیمت تمام شده آب با فروش آن موجب وررشکستی و زیان‌دهی شرکت‌های آب و فاضلاب شده است، گفت: در حال حاضر ۵۶۰۰ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود که برای تامین آب پایدار آنها ۷۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص یافت.
علی‌اصغر قانع می‌گوید: اختلاف قیمت تمام شده و فروش موجب ورشکستگی و زیان انباشته شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی شده است به طوریکه از ۶۶ شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی تمامشان زیانده هستند.
به گفته قانع متوسط قیمت فروش آب به مردم در حال حاضر برای روستاها ۱۰۰ تا ۱۲۰ تومان برای هر مترمکعب است. در حالی که قیمت تمام شده در روستاها بالای ۱۲۰۰ تومان برای هر مترمکعب است و سال به سال اختلاف قیمت تمام شده آب با قیمت فروش در حال افزایش است و کل پولی که از بابت فروش آب شهری و روستایی بدست می‌آید ۲ هزار میلیارد تومان است.
بررسی قیمت آب در ایران و جهان
در حال حاضر هزینه تمام شده هر مترمکعب آب در کشور بیش از یک هزار تومان است و براساس برخی از آمار هرلیتر با رقم ۴۵۰ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
البته برخی از کشور‌ها همچون عربستان و مصر با قیمت‌های پایین‌تری هر مترمکعب آب را به فروش می‌رسانند به طوری که در عربستان هر مترمکعب آب با رقم ۱۱۲ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. لازم به ذکر است که در برخی کشور‌های جهان که دچار محدودیت منابع آب نیستند قیمت آب شرب چندین برابر ایران بوده به طوریکه هر شهروند دانمارکی برای خرید یک مترمربع آب باید ۲۷ هزار و ۶۰۰ تومان پرداخت کند که این رقم بر مبنای دلار ۳ هزار و ۷۵۰ تومان بدست آمده است.
10 کشور بی‌آب در 20 سال آینده
فلسطین: طبق اخبار منتشر شده اسرائیل ۸۰ درصد از سفره‌ی آب کوه West Bank را مصرف می‌کند و ۲۰ درصد ناچیز باقیمانده را به فلسطینی‌ها می‌دهد. به علاوه، به شهرک‌های غیرقانونی اسرائیلی در West Bank سه برابر آبی که به فلسطینی‌ها داده می‌شود، آبرسانی می‌شود. هرچند سرزمین‌های اشغالی هم با کمبود آب مواجه است، این مشکل برای فلسطینی‌ها بی‌نهایت بدتر است، کسانی که حداقل آب مورد نیاز برای بقا نیز از آنها دریغ می‌شود.
لبنان : تغییرات آب و هوایی لبنان را در بر گرفته است طوری که برای سومین‌بار متوالی بارش کمتر از میزان سالانه‌ی مورد انتظار را تجربه کرده است.این امر، در کنار هوای داغ و سوء‌مدیریت به بحران آب شایع در لبنان دامن زده است. مهم تر آن که، وضعیت در این کشور آنقدر آشفته است که منابع اصلی مثل آب جنبه‌ی سیاسی به خود گرفته است. در ضمن، خانواده‌های لبنانی از ترس آینده منابع آب را ذخیره می‌کنند.
عمان: مشکل آب در عمان مدت‌ها است که مطرح بوده، اما دولت نتوانسته است گامی عملی در مهار مسئله‌ی پیش روی خود بردارد. کارخانه‌های آب شیرین‌کن از دهه‌ی ۱۹۸۰ مشغول کار بوده‌اند اما بی‌تصمیمی و ناکارآمدی ساخت آنها را به تاخیر انداخته است. در نتیجه، مشکل شدیدتر شده است، و شهروندان با عواقب آن روبه‌رو بوده‌اند.
قرقیزستان: نبود واکنش دولتی در پرداختن به مشکل کمبود آب و مشکل عجیب اتلاف آب به این معنی است که منابع آب به سرعت در حال مصرف شدن هستند، و اگر راه‌حلی به کار گرفته نشود، قرقیزستان در سال‌های آتی با بحران خطرناک آب مواجه خواهد شد. آنطور که در Silk Road Reporters ذکر شده است، در قرقیزستان سالانه هر فرد به طور متوسط ۷۰.۶۳۰ فوت مکعب آب استفاده می‌کند که تقریبا دو برابر میزان مصرف در ایالات متحده است.
ایران: به خاطر مسائل متعددی که از سوء‌مدیریت و موانع زیست‌محیطی ناشی می‌شود، میلیون‌ها نفر در ایران با کم شدن قریب‌الوقوع آب مواجه هستند. با وجود این، دلیل ریشه‌ای کمبود آب بی‌شک نرخ رشد جمعیت بالا است که منابع کشور توانایی مقابله با آن را ندارند. نکته متناقض این است که طبق آنچه در تهران تایمز آمده، زمانی ایران از "پیشگامان مدیریت پایدار آب" بوده است.
اردن: توزیع بسیار ضعیف آب در اردن به این معنی است که این کشور ذخیره‌ی ناچیز فعلی آب خود را نیز هدر می‌دهد. هجوم پناهندگان سوری به اردن در تلاش برای یافتن پناهگاه در مقابله با مشکل آب که به صورت خطرناکی در حال تشدید است فشار بیشتری بر این کشور وارد می‌کند.
لیبی: هرچند لیبی ذخایر نفتی فراوانی دارد، تقاضا برای آب در این کشور بالا است و ذخایر کمی برای مدیریت آن وجود دارد. بازپرسازی سالانه‌ی منابع آب زیرزمینی آن ۲۵۰ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود، در حالی که میزان تقاضا بسیار از این مقدار بیشتر و حدود ۱ میلیارد مترمکعب است. دلیل آن که این امر به طور خاصی تهدید به حساب می‌آید آن است که لیبی اقلیم خشک و بارش سالانه‌ی کمی دارد که نمی‌توان به آن تکیه کرد.
یمن: یمن کشور دیگری است که مشکل آب در آن به یک گرداب سیاسی مربوط است. در عوض، آنطور که العربیه می‌گوید، "مشکل بحران آب یمن از مشکل جنگ بزرگتر خواهد بود". نه تنها شهروندان آن با جنگ مواجه هستند، بلکه ۱۳ میلیون یمنی یعنی ۵۰ درصد جمعیت آن مجبور هستند در جست‌وجوی توانفرسا برای آب از جان مایه بگذارند.
مقدونیه: بخش قابل توجهی از کمبود آب مقدونیه به خاطر آلودگی آب است. تقریبا ۴۳ درصد از نواحی روستایی با بهداشت آب آشامیدنی در دسترس خود مشکل دارند. به علاوه، مدیریت ضعیف دولت در مورد آب یعنی این که در آینده بحران جدی آب در مقدونیه چندان دور از انتظار نخواهد بود.
آذربایجان: مشکل آب در آذربایجان در اصل از درگیری نظامی در منطقه با کشور ارمنستان ناشی می‌شود. شماری از منابع آب تحت کنترل ارمنستان است که برای آذربایجان مشکلاتی به وجود می‌آورد. به علاوه، باران کمی در آن می‌بارد، و به خاطر آب و هوای خشک آذربایجان، خشکسالی‌ها بسیار عمیق‌تر احساس می‌شوند.
نویسنده: سارا علیاری
دریافت صفحه با کد QR