تا به امروز شاید کمتر پیرامون نقش استراتژیک مرهمی به نام واکسن در زندگی بشر اندیشیده‌ایم که این عدم تفکر نوعی جفا بوده و باعث بی‌انگیزگی در دانشمندان بیولوژیست شده تا ویروس کووید ۱۹ بتواند به‌راحتی جامعه جهانی را زمین‌گیر کند! لغت واکسن یک کلمه فرانسوی است که به فراورده‌های بیولوژیکی اطلاق می‌شود تا در برابر بیماری‌های میکربی، ایمنی فعال اکتسابی تولید کند.
درواقع ازنظر علمی «سوسپانسیونی» است از ریزاندامگان‌هایی کشته یا ضعیف شده ویروس یا باکتری یا پروتئین‌های آنتی ژنیک تا برای پیشگیری یا بهبودی و یا درمان بیماری‌های عفونی استفاده شوند. این واکسن همچون دیگر مدافعان بهداشتی به‌صورت تزریقی است. «ادوارد جنر» پزشک انگلیسی اولین کسی بود که کاربرد واقعی واکسیناسیون را کشف کرد و او را پدر ایمن شناسی می‌دانند.
گفته می‌شود کشف دکتر جنر بیش از هر کس دیگری توانسته است جان انسان‌ها را نجات بخشد و ایمن کند. او برای اولین بار پسربچه‌ای را در برابر بیماری آبله گاوی واکسینه کرد که این همانند آبله معمولی است اما خطر آن کمتر می‌باشد.
پس‌ازآنکه دکتر جنر میکروب ضعیف شده را به او تزریق نمود و واکسن ابله گاوی در وی مصونیت ایجاد کرد بار دیگر به آبله معمولی مبتلا نشد. دکتر ادوارد جنر واکسن فلج اطفال را نیز کشف و به کودکان جهان هدیه نمود و امید زندگی به آن‌ها بخشید و سال ۱۹۵۵ میلادی را با این اقدام انسانی جلایی تازه داد. معروف‌ترین بیماری‌هایی که تا به امروز کشف واکسن در آن‌ها مؤثر واقع‌ شده عبارتند از: آبله‌های سه‌گانه، دفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، فلج اطفال، سلف سرخک، اوریون، سرخجه، هپاتیت B، مننژیت، مننگوکوکی، تب زرد، تیفوس و هاری. این واکسن‌ها با اجرام زنده که از قدرت بیماری‌زایی آن‌ها کاسته شده معمولاً با دوز واحد می‌توانند ایمنی مؤثر و طولانی نسبت به واکسن‌های کشته‌شده ایجاد کنند و علاوه بر سیستم ایمنی «هومورال» مشابه آن سلول‌هایی را نیز تحریک نمایند که تمایل دارند واکنش‌های مشابه شکل طبیعی به‌خصوص در افرادی با نقص ایمنی را هم ایجاد کنند.
چالش ویروس کووید ۱۹ برای تولید واکسن سوای تمامی فرمول‌های به‌دست‌آمده تا به امروز است چون کرونا تاجی چموش و غیرقابل‌تصور و پیش‌بینی است که همه دانشمندان بیولوژیست جهان را به تعجب و حیرت واداشته زیرا به مبدأ این ویروس آگاهی ندارند تا بتوانند بر آن اساس در اندیشه تولید واکسن و سرم باشند بنابراین ناچارند به روش آزمون‌وخطا عمل کنند تا شاید در این میان گروهی قادر باشند پاشنه آشیل آن را پیدا نمایند.
امروز هریک از تولیدکنندگان مطرح یا ناشناخته محصولات بیولوژیکی در گوشه و کنار جهان علاوه بر اینکه شدیداً مشغول تحقیق و تفحص بوده اما از تبلیغ نیز غافل نیستند و خود را پیشروتر از دیگران می‌دانند تا با وعده‌های فصلی و شش‌ماهه و یکساله به دل‌ خوش کردن جامعه جهانی و امیدوار نمودن سازمان بهداشت ملل متحد بپردازند اگرچه در فروردین‌ماه امسال نحوه توزیع واکسن تولید نشده کرونا به تأیید کمیته نوبت‌بندی بهداشت جهانی رسیده و در همان زمان نیز توسط نماینده ایالات‌متحده امضاء و تأییدشده اما با خروج این کشور قهار از عضویت در سازمان مذکور معضلی تازه ایجاد شده تا دست و پای سردمداران سلامتی کشورهای عضو را در پوست گردو بگذارد! خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی راه را برای تسلط هرچه بیشتر چین در این نهاد بین‌المللی باز خواهد گذاشت درحالی‌که سالانه ۴۸۰ میلیون دلار حق عضویت ایالات‌متحده را اینگونه از دست می‌دهد و در این مقطع از زمان است که اگر تولید واکسن برای آمریکا در اولویت سیاست جهان‌شمولی قرار گیرد با اعلام خروج و عدم تعهد در سازمان بهداشت جهانی به‌راحتی قادر است سهمیه‌بندی قبلی را نپذیرد و مثل همیشه امضا خود را زیر پا گذارد که این وظیفه خطیری برای دیگر کشورهای دارای تجربه تولید دراین‌باره است تا زیر بار کیش‌ومات بازی شطرنج آمریکا نروند و به‌صورت یکپارچه و متحد تمام داشته‌های اطلاعاتی خود را یک کاسه نموده و قبل از موعد مقرر برای تولید واکسن و سرم پیش‌دستی نمایند. 

^{نویسنده: حسن روانشید}