رفتار های تبعیض آمیز همواره در طول تاریخ حیات بشر موجبات تضییع حقوق انسانهای فراوانی را فراهم آورده است. رفتارهای تبیعض‌آمیزی که توجیه آنان تمایزات فرهنگی و نژادی بوده و یا با تاکید بر اختلافات مذهبی تاکید داشته هزاران و چه بسا میلیونها انسان را در طول تاریخ به کام تباهی و نابودی کشانده است . یکی از نمونه های تاریخی این مسئله را می توان در سیاست های نژاد پرستانه ی دولت کانادا ملاحظه کرد . مسئله ای که موضوع گزارش کمیته ای حقیقت‌یاب با عنوان کمیته تحقیق و بررسی طرح "جداسازی کودکان بومیان کانادا" شده است . طرحی که متاسفانه تا سال ۱۹۷۰ در کانادا اجرا می‌شد و همچنان از جامعه کانادا قربانی می گیرد.
به گزارش انجمن مدافعان حقوق بشر ، از زمان شکل گیری کشوری تحت عنوان کانادا در قرن نوزدهم میلادی، دولت این کشور در طرحی که به بهانه ی "آشنا کردن بومیان با فرهنگ مدرن" به اجرا در می آمد، کودکان بومیان کانادا را از خانواده و قبیله شان جدا می کرده و آنها را در مدارس شبانه روزی می فرستاد.دهها هزار کودک بومی کانادا از میان صدها قبیله به چنین مدارسی اعزام شدند و تنها هنگامی که دوران دبیرستان را به اتمام رساندند اجازه یافتند که به نزد قبیله و خانواده خود بازگردند.
طرح جداسازی اجباری کودکان سرخپوستان کانادا و آمریکا در ابتدا به منظور تامین سیاست های نژاد پرستانه دولت کانادا که تحت قیمومیت انگلستان بود اجرا می شد . مقامات سیاسی وقت کانادا برای توجیه این طرح همواره از اهداف متعالی و انسانی سخن به میان می آوردند. به عنوان مثال هکتور لانگوین، وزیر خدمات عمومی کانادا در سال ۱۸۸۳ و به هنگام آغاز این طرح گفته بود: "به منظور آموزش صحیح کودکان ما باید آنها را از خانواده شان جدا کنیم. برخی ممکن است این کار را نپسندند اما برای متمدن کردن آنها چاره ای دیگر نداریم."
اما با توسعه ارتباطات و افزایش انتقادات فعالان حقوق کودک و مدافعان حقوق بشر، دولت کانادا سرانجام در سال ۱۹۹۰ رسما دستور توقف فعالیت مدارس شبانه روزی را صادر کرد. دستور دیر هنگامی که پس از ۱۰۷ سال و قربانی کردن دست کم ۱۱ نسل بومیان کانادا و اضمحلال فرهنگ سنتی آنان که می توانست جزئی از میراث معنوی جامعه جهانی باشد صادر شد.
کمیته مذکور در گزارش خود که اخیرا منتشر شده اعلام کرده، کودکانی که از این مدارس فارغ‌التحصیل شده اند "کودکانی با روح مرده و آزرده" هستند . به همین دلیل آنان "مستعد بزهکاری، اعتیاد به الکل و مواد مخدر" می باشند.این در حالیست که بر اساس گزارش مذکور تعداد دانش آموزانی که در مدارس شبانه روزی تحت نظر کلیساها مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند ۱۵۰ هزار نفر برآورد شده است. بسیاری از دانش آموزان مورد تنبیه بدنی قرار گرفته بودند، از دیدار با اعضای خانواده شان محروم شده بودند و از صحبت کردن به زبان مادری و انجام رسوم و آیین های خود محروم شده بودند. در گزارش جدید این کمیته، آثار بر جای مانده از این مدارس شبانه روزی بر فرهنگ، زبان و تاریخ بومیان کانادا علت وارد شدن آسیب جدی به رابطه میان اقوام بومی کانادا و سفید پوستان ارزیابی شده است. به همین دلیل شاهد آن هستیم که علیرغم گذشت بیش از یک دهه از تعطیل شدن آخرین مدرسه شبانه روزی در کانادا، نسل‌های برجا مانده از آن زمان، در میان فقیرترین جوامع کانادایی قرار دارند .
مورای سینکلر رئیس کمیته بررسی آثار مدارس شبانه‌روزی در مراسم ارایه گزارش جدید این کمیته گفت: "معمولا یک قبیله و دهکده همه با هم در تربیت و بزرگ کردن یک کودک بومی نقش داشتند، اما دولت کانادا (در آن ایام) یک کودک را از دهکده و آغوش خانواده و قومش جدا کرده و به منطقه ای دور دست می فرستاد و آنجا هم همان اتفاقاتی برای یک کودک می افتاد که برای هر کودک دور از خانه و کاشانه روی می دهد."
این اتفاقات در حالی رخ داده که کنوانسیون‌های بین المللی حقوق کودک و حقوق بشر به صراحت از حق کرامت و حق انتخاب آزادانه زندگی افراد بشر حمایت کرده اند .
دولت کانادا با اعمال چنین سیاستی ضمن محروم کردن افراد از حق کرامت انسانی مصرح در ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر که اعلام می دارد " تمام افراد بشر آزاد به دنیا می آیندو از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند. همه دارای عقل و وجدان هستند و باید نسبت به یکدیگر با روح برادری رفتار کنند." برای تحقق حق آموزش و پرورش که در ماده ۲۶ اعلامیه جهانی حقوق بشر اینچنین نسبت به آن تاکید شده "هر کس حق دارد از آموزش و پرورش لااقل تا حدودی که مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید مجانی باشد. آموزش ابتدایی همچنین اجباری است. آموزش عالی نیز باید با شرایط تساوی کامل به بوی همه باز باشد." محدودیت اعمال کرده و شهروندان بومی کانادا را از حقوق قانونی خود محروم کرده است.
از سوی دیگر دوره زمانی تصویب و عضویت کانادا در این کنوانسیونهای بین المللی بسیار قبل تر از اعلام رسمی ممنوعیت فعالیت مدارس شبانه روزی بوده و تعلل دولت این کشور در اعمال صحیح قواعد و قوانین بین المللی می تواند موضوعی قابل تامل در بازخوانی پرونده حقوق بشری کانادا محسوب شود.

^{سجاد سلامت}