طی روزهای اخیر بار دیگر بحث تصویب یا عدم تصویب اف.ای.تی.اف و پالرمو در تشخیص مصلحت نظام از محورهای خبری و رسانه ای شده است و حتی برخی مقامات اقتصادی نیز تلاش کرده اند تا فواید و ضرورت تصویب این تعهدات بین المللی را مورد تاکید قرار دهند. یکی از مباحث مطرح در توجیه لزوم تصویب این تعهدات بینالمللی را برطرف کردن موانع آزاد شدن منابع ملی ایران در کره جنوبی و ژاپن تشکیل میدهد و چنان عنوان میشود که با این تصویب میتوان از داراییهای کسب شده برای بهبود شرایط اقتصادی کشور بهره گرفت. برخی حتی گرانیهای افسار گسیخته را به عدم تصویب این مصوبات نسبت میدهند. این ادعاها در حالی مطرح میشود که در باب موضوع اف.ای.تی.اف و پالرمو و سی.اف.تی در کنار ابهاماتی که از گذشته مطرح و همچنان رفع نگردیده چنانکه ظریف وزیر خارجه نیز بارها اذعان کرده که قول نمیدهد با تصویب این تعهدات که نظارت غرب بر منابع و فرآیندهای مالی و اقتصادی ایران و ایرانیان را به همراه دارد، تحریمها لغو و اقتصاد سامان گیرد، چند نکته قابل توجه در معطلی کنونی مطرح است.
طی ماههای اخیر آمریکا و اروپا تمام ابزارهای خود را به کار گرفتهاند تا بدون دادن هیچ امتیازی، آمریکا را به برجام وارد و از سیاست اجماع سازی برای حذف طولانی مدت حقوق هستهای ایران،آوردن مباحث منطقهای و موشکی به برجام بهره گیرند. آنها افزایش تحریمها را محور این سیاست دارند و اخیرا نیز از بازگشایی پرونده ایران در شورای حکام سخن گفته اند. در مقابل جمهوری اسلامیبر کاهش تعهدات برجامیتاکید و شرط پذیرش بازگشت آمریکا به برجام و تعلیق کاهش تعهدات برجامی را به لغو تحریمها و راستی آزمایی این لغو مشروط کرده است.
ایران در همین چارچوب نیز براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، اقدام راهبردی برای لغو تحریمها را اجرا میسازد که احیای غنی سازی ۲۰ درصد و اخیرا نیز تعلیق اجرای پروتکل الحاقی را در پیش گرفته است. با توجه به این مولفهها تصویب اموری همچون پالرمو و اف.ای.تی.اف چند پیام برای غرب به همراه خواهد داشت نخست آنکه این تصور را ایجاد میسازد که ایران به دلیل فشار تحریمها به این امر تن داده است که القاء کارآمدی تحریم را در غرب ایجاد میکند این امر زمینه ساز استمرار و تشدید تحریمها خواهد شد. دوم آنکه این تصویبها مغایر با اصل مقاومت فعال و مصوبه مجلس است و تصور عدول ایران از شروط لغو تحریمها و راستی آزمایی آن را به همراه دارد که قطعا زمینه ساز افزایش مطالبات غرب و عدم لغو تحریمها میشود، چنانکه فرصت سه ماه دولت به غرب در لغو اجرای پروتکل الحاقی، توهمات جدیدی در غرب ایجاد کرده که باز شدن پرونده ایران در شورای حکام و تاکید غرب بر تحریمها میتواند از پیامدهای آن باشد؛ در این شرایط به نظر میرسد سیاست کارگشا به جای تصویب تعهداتی مبهم و بعضا چالش آفرین چون اف.ای.تی.اف و پالرمو تاکید بر لزوم لغو تحریمهاست.
به هر تقدیر آنچه از سوی ژاپن و کره جنوبی مطرح میشود آن است که آمریکا مانع آزاد شدن داراییهای ایران است لذا لغو تحریمها و آزاد شدن داراییها ایران بدون تصویب اف.ای.تی.اف و پالرمو را میتوان اولین گام غرب برای نشان دادن صداقتش در لغو تحریمها دانست که میتواند از سوی ایران مورد راستی آزمایی قرار گیرد.روند تحولات از استمرار بدعهدی غرب و ماندگاری تحریمها حکایت دارد که با تصویب این تعهدات نیز قطعا شدت خواهد گرفت و همچون برجام هزینهای بسیار را به کشور تحمیل خواهد کرد.
نویسنده: قاسم غفوری