مکاتبات میان بنیاد شهید و شهرداری نشاندهنده آن است که نتیجه مطلوبی از اختلاف قدیمی برای شهید محسوب کردن شهدای آتشنشان حاصل نشده است.
چندی است که میان مسئولان شهرداری و مسئولان بنیاد شهید در مورد موضوع شهید محسوب شدن یا نشدن شهدای آتشنشان پلاسکو پرسش و پاسخهایی رد و بدل شده است که شائبه ادامه جدال قدیمی بنیاد شهید و آتشنشانی را برای تصویب قوانین جدید ایجاد کرده است. زیرا مقررات شورای شهر که چندی است تسهیلاتی را برای شهدای آتشنشان تصویب کرده است، میتواند این قوانین را فقط برای عوامل خود در تهران به کار ببرد. نمیتواند قانونگذاری مستقلی در این زمینه بکند. شورای شهر و شهرداری میخواستند که این آتشنشانها شهید محسوب شوند. در هیأتهای دولت قبلی هم بحث شد و قرار شد روی آن کار شود اما این جدال به نتیجه نهایی نرسید. خلأ قانونی به خاطر تصویب نشدن این مصادیق توسط هیأت وزیران کار را نیمه تمام گذاشته است. قانونگذار تهیه آییننامه مصادیق را برعهده هیأت وزیران گذاشته بود. هیأت وزیران هم سال ۹۳ و سالهای اخیر آن را نهایی کرد اما در مصادیق چیزی در این زمینه نیامده است.
حالا بار دیگر مکاتبات میان بنیاد و شهرداری نشاندهنده آن است که نتیجه مطلوبی از این اختلاف قدیمی حاصل نشده است. محمدعلی نجفی، شهردار تهران و مهدی داوری مدیرعامل سازمان آتشنشانی طی برنامههای مختلف در مقابل خبرنگاران از نامهنگاریهای متعدد با بنیاد شهید برای شهید محسوب کردن آتشنشانان پلاسکو خبر دادند و گلایه از عدم پاسخ به این مکاتبات داشتهاند. این در حالی است که به غیر از انتشار توضیحات مسئولین بنیاد از طریق رسانهها، طبق اطلاع تسنیم از بنیاد شهید و امور ایثارگران، این بنیاد جواب مکاتبات مسئولین شهرداری و آتشنشانی را دو بار کتباً نیز ارائه داده است.
متن گلایههای شهرداری و پاسخ بنیاد شهید در ادامه میآید:
مهدی داوری، مدیرعامل سازمان آتشنشانی تهران عصر روز دوشنبه ۱۸ دیماه ۹۶ در نشست خبری در پاسخ به سؤالی مبنی بر شهید محسوب شدن آتشنشانان پلاسکو خاطرنشان کرد: در رابطه با آتشنشانان پلاسکو، مکاتبات زیادی با بنیاد شهید داشتیم اما هنوز جواب قطعی از بنیاد شهید مبنی بر شهید محسوب شدن آتشنشانان پلاسکو دریافت نکردیم.
اما سهشنبه ۱۹ دیماه ۹۶ مهدی ایزدی، معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران در پاسخ به ادعای مطرح شده از جانب مدیرعامل آتشنشانی با اشاره به ضرورت تجلیل از فداکاری آتشنشانان عزیز که در راستای یاری رساندن به هموطنان و یا نجات جان افراد در حوادث آتشسوزی بذل جان میکنند، گفت: بنیاد شهید و امور ایثارگران حساسیتهای بالای افکار عمومی، صاحبان قلم و اندیشه و شهروندان در دفاع از ایثارگری آتشنشانان قهرمان را نمودی بارز از علاقه و دلبستگی ملت شریف ایران به فرهنگ ایثار و شهادت میداند.
وی با تأکید بر ضرورت رعایت قوانین و مقررات درباره شهدا و ایثارگران ادامه داد: بنیاد نیز همانند همه دستگاههای اجرایی بر حسب قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و آییننامههای مصوب هیئت وزیران نسبت به ارائه خدمات به جامعه هدف خود اقدام میکند و هر آنچه از طرف مراجع قانونگذار و سیاستگذار کلان کشور در چارچوب قانون و مقررات به این نهاد محول شود قطعاً با تمام توان نسبت به اجرای آن اقدام خواهد کرد.
معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید در تشریح قوانین مرتبط به خدماترسانی به ایثارگران گفت: براساس آخرین اصلاحات قانون اساسنامه بنیاد شهید و امور ایثارگران مصوب ۱۳۸۷ و قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۹۱ و همچنین آییننامه تعیین و احراز مصادیق شهید و ایثارگر مصوب هیئت محترم وزیران، در حال حاضر خانوادههای شهدایی که در مناطق جنگی و یا آثار باقی مانده از جنگ و درگیری با اشرار به شهادت رسیدهاند قانوناً تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار دارند.
ایزدی افزود: بنیاد شهید و امور ایثارگران حسب این قوانین در مورد مأموران سازمانهای مختلفی که برای عملیات امداد و نجات در حوادثی نظیر سیل، زلزله و آتشسوزی و... اقدام به فعالیتهای ایثارگرانه برای نجات همنوعان مینمایند فاقد اختیارات قانونی لازم است اما خوشبختانه شورای اسلامی شهر تهران درخصوص شهدای آتشنشان طی مصوباتی در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ شهرداری تهران را مکلف به ارائه خدمات و تسهیلات و تحت پوشش قرار دادن خانواده این عزیزان کرده است.
معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد با تأکید بر ضرورت ترویج فرهنگ ایثار در جامعه خاطرنشان کرد: بنیاد شهید و امور ایثارگران در طی سالهای گذشته با توجه به وقوع حوادث مختلف که منجر به جان باختن مأموران برخی دستگاههای اجرایی در طی عملیات امداد و نجات شده، با توجه به وظیفه ذاتی خود همواره حساسیت و توجه لازم برای پاسداشت الگوهای بارز ایثار در عرصههای اجتماعی را داشته و در سازمان مدیریت بحران کشور نیز پیشنویس آییننامهای که به موجب آن دستگاههای مشمول و به کار گیرنده این عزیزان بتوانند معادل (در حکم شهید) خدماتی به خانوادههای افراد مورد نظر ارائه دهند در دستور کار قرار گرفته و امیدواریم با تصویب آن شاهد خدماترسانی بیشتری به خانوادههای گرانقدر فداکاران عزیز باشیم.
چندی پیش نجفی، شهردار تهران هم ۲۰ آذرماه ۹۶ در حاشیه سخنانش در مورد رسیدگی به وضعیت خانواده شهدای پلاسکو گفته بود: تقاضای اصلی خانواده شهدای پلاسکو از بنیاد شهید است و میخواهند که بنیاد شهید، آنها را قبول کند تا بتوانند از مزایا استفاده کنند اما تاکنون بنیاد شهید این مساله را نپذیرفته چراکه میگوید این پذیرش براساس ضوابطشان نیست. اخیرا برای رئیس بنیاد شهید نامهای نوشتم و مجددا این تقاضا را مطرح کردم و مطمئن باشید در این ۱۱ ماه آنچه که از عهده شهرداری تهران برآمده انجام داده. البته ما میدانیم از دست دادن عزیزان را نمیشود جبران کرد اما اگر خواستهای در چارچوب ضوابط داشته باشند به آن پاسخ مثبت میدهیم.
سعید عندلیبی، معاون حقوقی و امور مجلس بنیاد شهید و امور ایثارگران، روز بعد از سخنان نجفی یعنی در ۲۱ اذرماه ۹۶ در جلسه شورای هماهنگی حقوقی بنیاد شهید و امور ایثارگران با اشاره به مسائل مطرح شده از جانب شهرداری گفت: موضوع احراز شهادت براساس قوانین موجود انجام میشود و درصورتی که این قوانین نیاز به اصلاح و یا ابهامزدایی داشته باشند، تغییرات لازم باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا بنیاد بتواند آن را اجرا کند.
وی گفت: براساس ماده ۱۰ آییننامه اشاره شده، مقرر شده است «در صورت بروز ابهام در تطابق مصادیق شهید و در حکم شهید با مفاهیم آن و سایر مصادیق ایثارگری، بین نیروهای مسلح و بنیاد شهید و امور ایثارگران، پرونده براساس اختیارات ناشی از گردش کار پروندههای مسدود به شماره ۵۱۷۳ مورخ ۱۱/۱۱/۱۳۶۹ مصوب مقام معظم رهبری به شرح ماده (۱۱) اتخاذ تصمیم و تعیین تکلیف میشود».
عندلیبی درخصوص تفاوت شهدای خدمت و شهدای جنگ تحمیلی توضیح داد: خانواده شهدای خدمت براساس قانون تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار نمیگیرند و تسهیلات، کمکها، حقوق و مزایای در نظر گرفته شده برای این عزیزان از سوی سازمانهای محل خدمت شهید در اختیار خانوادهها قرار میگیرد. اگر مجلس شورای اسلامی تعریف قانونی شهید را اصلاح کند و یا تبصرهای به ماده قانونی مربوط به مصادیق شهید اضافه کند که براساس آن آتشنشانان جان باخته در حین خدمت از جمله شهدای آتشنشان در حادثه پلاسکو را مشمول مصادیق ایثارگر تلقی کند و آن را به تصویب برساند، بنیاد شهید و امور ایثارگران مکلف به اجرای آن و تحت پوشش قرار دادن خانواده این عزیزان است اما در حال حاضر بدون محمل قانونی و مصوبه مجلس شورای اسلامی، بنیاد برای تحت پوشش قرار دادن خانواده این عزیزان اختیار قانونی را ندارد.
آتشنشانان پلاسکو مشمول عنوان شهید نمیشوند
عضو فراکسیون ایثارگران مجلس گفت: بنیاد شهید طبق قوانین خود هر چه سریعتر شرایط خانوادههای جانباختگان آتشنشان حادثه پلاسکو را تعیین تکلیف کند.
امیر خجسته در گفتوگو با خانهملت، در رابطه با عدم تعیین تکلیف وضعیت شهید محسوب شدن شهدای آتشنشان پلاسکو، گفت: بنیاد شهید مقررات و قوانینی برای اطلاق عنوان شهید به افراد دارد که براساس آنها باید عمل شود بنابراین نباید امیدهای واهی به خانواده جانباختگان آتشنشان پلاسکو داد و سیاسی برخورد شود.
نماینده مردم همدان و فامنین با تاکید بر اینکه بنیاد شهید باید هر چه سریعتر شرایط شهدای آتشنشان حادثه پلاسکو را با مقررات و ضوابط تطابق داده و اعلام کند، تصریح کرد: اگر براساس مقررات جانباختگان حادثه پلاسکو شهید محسوب میشوند هر چه سریعتر بنیاد شهید اعلام و شفافسازی کند و بیش از این خانواده شهدای آتشنشان را در بلاتکلیفی نگذارد. وی ادامه داد: دستگاهها و افرادی که ادعا میکنند جانباختگان حادثه پلاسکو شهید محسوب میشوند باید با برگزاری جلساتی با بنیاد شهید هر چه سریعتر وضعیت خانواده جانباختگان پلاسکو را تعیین تکلیف کنند.
این نماینده مردم در مجلس دهم، افزود: براساس ضوابط و مقررات عنوان شهید به فردی اطلاق میشود که در جبهه جنگ جان خود را از دست دهد بنابراین آتشنشانان جزو این افراد محسوب نمیشوند. وی در رابطه با نقش مجلس در این موضوع، گفت: اطلاق عنوان شهید به افراد ضوابط خاص خود را داشته و مجلس در این رابطه نقشی ندارد.
بیتوجهی بنیاد شهید به خانواده جانباختگان حادثه پلاسکو
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور با انتقاد از اینکه نه جانباختگان حادثه پلاسکو شهید محسوب شدند و نه خانواده آنان تحت پوشش بنیاد شهید قرار گرفتند، خواستار آن شد که مطالبات این افراد رسیدگی شود.
قاسم میرزایی نیکو نیز در اینباره گفت: مقرراتی برای اطلاق عنوان شهید در چارچوب مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و مقام شهادت و شهید در آن تعریف شده است.
نماینده مردم دماوند در مجلس افزود: عنوان شهید به کسی اطلاق میشود که نظامی بوده و در جبهه جنگ یا در مقابله با اشرار جان خود را از دست دهد بنابراین آتشنشانان جزو این نیروها محسوب نشده و بنیاد شهید نیز نمیتواند بر خلاف آییننامهها و مقررات نسبت به اطلاق عنوان شهید به آتشنشانان جانباخته پلاسکو اقدام کند. وی با بیان اینکه حتی به جانباختگان فاجعه دلخراش منا عنوان شهید اطلاق نشد، گفت: خانواده جانباختگان از مزایای شهدا برخوردار نشدند.
میرزایینیکو با بیان اینکه برای حمایت از خانواده شهدای آتشنشان پلاسکو باید تدابیر ویژهای اتخاذ شود، تصریح کرد: مطالبات خانوادههای شهدای آتشنشان باید از سوی دستگاههای مسئول پیگیری شود.
نماینده مردم دماوند در مجلس افزود: از نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید تقاضا داریم با استفاده از اختیارات خود و کسب اجازه از مقام معظم رهبری مطالبات خانواده شهدای آتشنشان را پیگیری کند تا آتشنشانان پلاسکو تحت پوشش بنیاد شهید قرار گرفته و خانواده آنها بتوانند از مزایای خانواده شهید برخوردار شوند. وی ادامه داد: خانواده شهدای آتشنشان پلاسکو چشم انتظار حمایتهای بنیاد شهید هستند امیداریم به رفع مشکلات آنها توجهی جدی شود.
نمای نزدیک
این درحالیست که در تاریخ ۱۰ بهمنماه سال ۹۵ رهبر معظم انقلاب در تجلیل از فداکاری آتشنشانان مؤمن و شجاع درپیامی اعلام کردند که: «اکنون پس از شبها و روزهای تلخ نگرانی و کاوش، نوبت آن است که یاد فداکاری باشکوه و مظلومانهی آتشنشانان مؤمن و شجاع ملت ایران ثبت و بزرگ داشته شود و مردانی را که حقاً باید قهرمانان کمادّعا و بااخلاص نامیده شوند همگان بشناسند و درس آنان را در خاطر نگه دارند.
این جوانمردان برای نجات جان و مال هممیهنان خود، با شهامتی شگفتانگیز به درون آتش و آوار رفتند و جان خود را در خطر نهادند و خود را فدا کردند. آنان یک بار دیگر خاطرات فداکاریهای دوران دفاعمقدس را زنده کردند و نشان دادند که ایرانی مؤمن آنجا که پای خطرپذیری برای ادای وظیفه در میان است عزمی راسخ و شجاعتی مثالزدنی را تجسّم میبخشد و در راه خدا متاع جان را بیچند و چون عرضه میکند. خانوادههای داغدار و همهی ملت ایران به این عزم و شهامت برخاسته از ایمان ببالند و صاحبنظران، این پدیده را در تحلیلها و محاسبات خود دربارهی ایران و ایرانی مؤمن به حساب آورند. این حادثه از سوئی غمانگیز و از سوئی افتخارآمیز است. اینها شهیدان راه خدمت دشوار و انجام وظیفهی پرخطرند و هرگز فراموش نخواهند شد انشاءالله.
اینجانب در غم آن عزیزان و دیگر جانباختگان حادثهی پلاسکو با خانوادهها و بازماندگان آنان شریکم و از خداوند متعال برای آنان رحمت الهی و برای اینان صبر و اجر مسألت میکنم. همچنین از دستگاهها و افرادی که در این ده شبانهروز تلخ با همهی توان برای نجات جان آتشنشانان و گرفتارشدگان، کوه سنگینی از کار و تلاش و همت و نگرانی را بر دوش کشیدند و با همکاری و صمیمیّت، کاری بزرگ را به پایان رساندند تشکر میکنم و پاداش الهی را برای آنان میطلبم.»