عراق در حالی از یک سو با استمرار حملات گروه های تروریستی مواجه است و از سوی دیگر برگزاری انتخابات زودهنگام به چالشی میان جریانهای سیاسی مبدل شده است که در حوزه اجتماعی نیز این کشور با چالش هایی مواجه شده که می تواند به تهدیدات امنیتی منجر شود. موج اعتراضها و ناآرامیها در استان ذیقار عراق طی چند هفته اخیر حتی با استعفای استاندار آن، همچنان ادامه دارد بگونهای که حتی تظاهراتکنندگان اعلام کردند که تا نخستوزیر استعفا نکند؛ به خانههای خود بازنخواهند گشت. حال این سوال مطرح است که ریشه این اعتراضات چیست و راهکار نهایی تحقق مطالبات مردمی چه می باشد؟ نگاهی به تحولات عراق از جمله این منطقه نشان میدهد که همچنان چالشهای اقتصادی از بی کاری و فقر گرفته تا عدم تحقق وعدههای اقتصادی دولت شرایط زندگی را برای مردم سخت کرده است بگونه ای که آنها تنها گزینه را در اعتراضهای خیابانی جستجو می کنند.
هر چند که اعتراض و مطالبه گری حق مردم عراق است که باید مورد توجه دولتمردان این کشور نیز قرار گیرد اما نگاهی در این میان چند نکته قابل توجه است. نخست آنکه جریانهایی مانند بعثیها تحرکات جدیدی را برای رسیدن به قدرت در پیش گرفته اند که مصاحبه دختر صدام با رسانه سعودی نمودی از این تلاش است. دوم آنکه آمریکا و همراهانشان نیز اهدافی ویژه را در عراق دنبال می کنند. مهمترین مسئله برای آنها تویجه ادامه حضور نظامی در عراق و کنار نهادن مصوبه پارلمان این کشور مبنی بر لزوم اخراج نیروهای آمریکایی از عراق است. در همین حال همزمان آمریکا به دنبال احیای داعش است و در این راستا نیز حتی بمباران مستقیم مراکز مرزی میان عراق و سوریه را صورت داد. البته نباید نادیده گرفت که بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا طراح طرح تجزیه عراق در سال ۲۰۰۳ بوده است و این سناریو را هرگز کنار نگذاشته است چنانکه اخیرا نیز نوری المالکی نخست وزیر سابق عراق در باب جدایی طلبی و ایجاد اقلیم جدید در ذی قار هشدار داده است.
مجموع اهدافی که آمریکا در عراق و منطقه دنبال میکند قطعا با منافع و اهداف ملت و دولت عراق همخوانی ندارد لذا به نظر می رسد راهکار رسیدن عراق به ثبات آن است که از یک سو دولتمردان عراق رویکرد تعاملی با مردم برای کاهش درد و رنج آنها در پیش گیرند و از سوی دیگر نیز مردم در کنار پیگیری مسالمت آمیز حقوقشان مانع از نفوذ و سوء استفاده جریانهایی مانند بعثیها و نیز اقدامات بحرانساز سعودی، امارات و آمریکا گردند. عراق این روزها دورانی حساس را سپری میکند که تنها راه خروج آن از این وضعیت را وحدت و یکپارچگی ملی برای حل بحرانهای امنیتی، اقتصادی و سیاسی و تحقق مصوبه پارلمان برای اخراج نیروهای آمریکایی به عنوان کانون اصلی بحرانهای عراق تشکیل میدهد.
نویسنده: سید مهدی لنکرانی