در آستانه چهل سالگی انقلاب شکوهمند اسلامی و طبق روال سالهای پیشین، در نیمه ماه مبارک رمضان و در شب میلاد با سعادت کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی(ع)، در فضایی صمیمی و معنوی، جمعی از شاعران با «امین» و قافله سالار شعر انقلاب دیدار کردند.
در میان شاعران حاضر در دیدار امسال، علاوه بر شاعران جوان و پیشکسوت، تعدادی از شاعران نام آور فارسی زبان نیز حضور داشتند. شاعرانی از کشورهای: هندوستان، پاکستان،عراق، افغانستان و تاجیکستان.
حضور شاعران پارسی زبان در دیدار سالانه مقام معظم رهبری با شاعران، اقدامی شایسته در مسیر احیای زبان و ادبیات گرانسنگ پارسی و بازسازی جایگاه رفیع آن در این کشورها و بیرون آوردن زبان پارسی از پیله انزوا و فراموشی است. چرا که در این روز و روزگار، زبان پارسی به راستی و درستی، زبان دوم جهان اسلام و رسانه ای ارجمند و شایسته برای نشر و اشاعه معارف قرآنی و وحیانی و آموزههای انسان ساز توحیدی است.
یکی دیگر از امتیازات نشست امسال، حضور قابل توجه شاعران «دیدار اولی» است. شاعرانی که - به هر علت - در طول سالیان گدشته از توفیق حضور در این نشست محروم بوده اند. اقتضای عدالت نیز چیزی جز این نیست که در این همایش بی بدیل ادبی که از برجسته ترین و تاثیرگذارترین نشستهای ادبی در کشور است، زمینه برای حضور چهرههای جوان، مستعد و غیر تکراری فراهم شود.
علاوه بر این شایسته است که توسط متولیان و مجریان برنامه دیدار تمهیداتی برای حضور تعدادی از چهرههای شاخص و فعال فرهنگی - بخصوص دبیران و خبرنگاران سرویسهای ادب و هنر - مطبوعات و خبرگزاریهای به نام کشور فراهم گردد. یقینا حضور دبیران و خبرنگاران سرویسهای فرهنگی مطبوعات و خبرگزاریهای شاخص، در پوشش خبری گسترده تر و حرفه ای تر این مراسم میتواند موثر و کارساز باشد. بخصوص آن که بسیاری از این خبرنگاران دانش آموخته رشته ادبیات و از فعالان این عرصه میباشند.
تا نگذری ز خود، نتوان هیچ جا رسید
نکته دیگر این که برای استفاده بیش تر از شاعران حاضر در دیدار، خوب است با مدیریت هوشمندانه ترتیبی اتخاذ گردد که شعرهای انتخاب شده برای قرائت کوتاه باشد تا زمینه شعرخوانی برای شاعران بیش تری فراهم گردد. اعلام انصراف داوطلبانه تعدادی از پیران و پیشکسوتان شعر انقلاب از شعرخوانی در مراسم به نفع جوانان شاعر نیز سنت حسنه ای است که جای تقدیر و تشکر دارد. پیشکسوتان فرهیخته ای که با بزرگواری و کرامت تمام نوبت شعرخوانی خود را در اختیار شاعران جوان حاضر در مجلس میگذارند، در واقع درس شاعرانه زیستن را به آنان میآموزند. به راستی نیز بزرگ ترین درسی که در مکتب شعر و ادب میتوان آموخت، «انسان بودن» است و زیباترین تجلی «انسان بودن» نیز چیزی جز «ایثار و از خودگذشتگی» نیست.
غزل بانوی شعر انقلاب، استاد سیمیندخت وحیدی که سلوک نجیبانه و مومنانه اش در عرصه شعر ما را به یاد «پروین» آسمان ادب میاندازد، در شمار شاعرانی است که در سالهای اخیر با بزرگواری تمام و بی هیچ منتی، نوبت شعرخوانی خویش را به شاعران جوان واگذار کرده است که این منش ایثارگرانه میتواند برای جامعه ادبی ما سرمشقی شایسته باشد.
در دیدار امسال چه گذشت؟
امسال نیز همچون سالهای گذشته، شاعر نامآشنا و شاخص انقلاب علیرضا قزوه به عنوان مجری برنامه «بسم الله» میگوید و پس از کسب اجازه از مقام معظم رهبری، با قرائت یک رمضان سروده برنامه را رسما آغاز میکند. قزوه در ادامه با ذکر نام شاعران درگذشته - بخصوص شاعرانی که اخیرا روی در نقاب خاک کشیدهاند - از شاعران حاضر درخواست میکند که برای شادی روح آنان فاتحهای قرائت کنند و یادآور میشود که امسال به اتفاق مرتضی امیری اسفندقه برنامه را اجرا خواهد کرد.
رهبر فرزانه انقلاب همچنین بعد از شعری که قادر طهماسبی(فرید) با موضوع فلسطین خواند، فرمودند: « شعر شما در حد بسیار خوب شعر قرار دارد. هم مضمون خوب وهم الفاظ خوب. شعر شما پاسخ به نیاز روز است.»
حفظ عفت و نجابت شعر پارسی، گفتمانسازی و جریانسازی در خصوص مسائلی همچون عدالت، مقاومت و ترویج فضائل اخلاقی، پرهیز از سطحینگری در اندیشه، لاابالیگری در عمل، وادادگی در سیاست و بیتفاوتی در مواجهه با دشمن، و تلاش برای برجسته کردن حکمت، جدیت و کوشش و انضباط در عمل، ژرفنگری در اندیشه، استحکام هویت و مجاهدت در مقابل دشمن، بهره برداری از ظرفیت ها و قابلیتهای سرود و ترانه در جهت انتقال مفاهیم مورد نیاز جامعه به بهترین شکلاز عمده ترین کلیدواژههای بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار امسال با شاعران بود.
در دیدار امسال ۳۰ شاعر موفق به قرائت اشعار خود در محضر مقام معظم رهبری شدند. در اواخر برنامه نیز امین شعر انقلاب از دکتر حداد عادل، کلامی زنجانی، فاضل نظری، میلاد عرفان پور و مرتضی امیری اسفندقه شخصا دعوت به شعرخوانی کردند.
حرف آخر
بدون شک دیدارهای سالانه شاعران با رهبر معظم انقلاب جانی دوباره در کالبد شعر انقلاب میدمد و دستاوردهای فراوانی برای جامعه ادبی ما به همراه دارد که شایسته است توسط مسئولان و سیاست گذاران فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. یکی از مهم ترین این کارکردها نقد و آسیب شناسی شعر انقلاب، دفاع مقدس و آیینی است. باید خدا را شاکر و سپاسگزار بود که امین شعر انقلاب در کسوت عالمی روشن اندیش و ادیبی فرهیخته؛ یکی از بزرگ ترین طلایه داران «آسیب شناسی شعر دینی و آیینی» روزگار ما هستند و با اشرافی که بر ظرایف و دقایق این حوزه دارند طرح مسائل غیر مستند، غلط و خلاف آموزههای دینی و قرآنی را در شعر آیینی جایز نمی دانند و همواره بر این نکته پای میفشارند که شعر اصیل دینی باید «متکی و مستند به معارف حقه الهیه» باشد. توجه به رهنمودهای راهگشا و قابل تامل ایشان توسط مسئولان و جامعه ادبی در تمام حوزه ها - بخصوص شعر آیینی - یقینا راه را برای پویایی و بالندگی شعر در جامعه بیش از پیش هموار خواهد کرد.
واقعیت امر این است که شعر در زمانه ما - علیرغم کارکردهای فراوانی که دارد - یکی از مظلومترین هنرهاست. مظلومیت شعر را از این نکته میتوان دریافت که هنوز بعد از گذشت نزدیک به ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، متاسفانه شعر هنوز به جایگاه شایستهای در رسانه ملی ما دست نیافته است و همواره از شاعران در این رسانه به عنوان سیاهی لشگر و «برنامه پرکن» استفاده میشود ! امروز زمان آن رسیده است که از شعر اعاده حیثیت شود و مسئولان برای تحقق این مهم با توجه به رهنمودهای دلسوزانه رهبر فرزانه انقلاب، به دنبال یافتن راهکارهای مناسب باشند – اینچنین باد.
رضا اسماعیلی