وقتی کلیهات، این عضو حیاتی بدنت از کار میافتد، چارهای جز پیوستن به صف انتظار پیوند کلیه را نداری. انتظاری که گاه بسیار طولانی است. بیشک اولین روش درمانی که در این مدت به ذهنت میرسد، دیالیز خونی است. روشی که به معنای گذراندن ساعتهای بسیار در مراکز همودیالیز کشور است، اما روش درمانی دیگری به نام «دیالیز صفاقی» هم وجود دارد که در سه دهه اخیر در کشورهای پیشرفته دنیا مورد استفاده عموم بیماران قرار گرفته است. در این روش، پس از نصب یک مجرای ارتباطی در محل صفاق بیمار، او میتواند در منزل، محل کار و یا هر مکان مناسب دیگری اقدام به دیالیز کند. از اینرو میتوان آن را دریچهای نوین به سوی زندگی طبیعی در بیماران کلیوی دانست. در حال حاضر شرکت داروسازی ثامن به عنوان اولین و تنها تولیدکننده انحصاری محلولهای دیالیز صفاقی و ارائهدهنده خدمات مراقبتهای ویژه این فرآورده به بیماران کلیوی در ایران فعالیت میکند.
قابلیت دیالیز در مکانهای مختلف
بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی پس از انجام آزمایشات مربوطه و به تشخیص پزشک فوق تخصص کلیه (نفرولوژیست) میتوانند تحت درمان دیالیز صفاقی قرار گیرند. در این روش از پرده صفاق، غشایی طبیعی که دور تا دور امعاء و احشای شکم را در بر میگیرد و دیواره شکم را میپوشاند، استفاده میشود. این غشا مانند صافی عمل کرده و اجازه میدهد سموم، مواد زائد و آب اضافی از خون تصفیه شود.
مدیر واحد دیالیز صفاقی شرکت داروسازی ثامن ابراز میکند: استقلال، قابلیت انعطاف و راحتی، کنترل بیشتر بیمار بر زندگی شخصی، قابلیت دیالیز در مکانهای مختلف بهدلیل قابل حمل بودن تجهیزات، عدم نیاز به سوزن برای دیالیز و عدم نیاز به بیمارستان برای دیالیز، از مهمترین مزایای دیالیز صفاقی است. بدین منظور با یک عمل جراحی کوچک و سرپایی، لولهای نرم و کوچک به نام «کاتتر» وارد شکم میشود. در طول مدت استفاده از دیالیز صفاقی، کاتتر در زیر دیواره شکم و داخل حفره صفاق باقی میماند. قسمتی از کاتتر هم بیرون از شکم و زیر لباس بیمار برای اتصال به کیسههای محتوی محلول دیالیز قرار میگیرد.
حمیدرضا خدیوی ادامه میدهد: امکان انجام دو نوع دیالیز صفاقی شامل دیالیز صفاقی مداوم سرپایی(CAPD) و دیالیز صفاقی خودکار(APD) برای بیماران وجود دارد که نوع آن توسط پزشک تعیین میشود. در دیالیز صفاقی مداوم سرپایی نیازی به دستگاه وجود ندارد و در مکانی تمیز، بر اثر نیروی جاذبه زمین ورود و خروج محلول صورت میگیرد. در واقع هنگامی که بیمار تحت دیالیز صفاقی مداوم سرپایی است، محلول دیالیز از طریق کاتتر در مدت ده دقیقه وارد حفره شکم شده و برای مدت چند ساعت (با توجه به تجویز پزشک) در حفره شکم باقی میماند. در طول این مدت، مواد زائد و مایعات اضافی از خون به سمت حفره صفاق میرود. در این حالت بیمار میتواند هنگامی که محلول در داخل شکمش است، راه هم برود و کارهای روزمرهاش را انجام دهد. وقتی ساعت تعیین شده به اتمام رسید، بیمار باید برای خروج محلول و انجام مجدد تعویض(ورود و خروج محلول) اقدام کند. در مدت ده دقیقه، محلول از شکم او خارج میشود و حفره صفاق مجدد با محلول تازه پر شده و روند تعویض دیگری آغاز میشود. بهطور معمول هر عمل تعویض حدود ۳۰ دقیقه بهطول میانجامد و تعویضها هم هر شش ساعت یکبار صورت میگیرد.
وی میافزاید: دیالیز صفاقی خودکار در منزل، اما با استفاده از دستگاه قابل حمل «سایکلر» انجام شده و کاتتر بیمار توسط اتصالات لولهای به این دستگاه متصل میشود. در این حالت، بیمار برنامه دستگاه را قبل از خواب شب تنظیم کرده و تا صبح عمل تعویض بهصورت خودکار انجام میشود. بنابراین دیگر بیمار در طول روز درگیر مراحل تعویض نیست. بیماران در هر دو نوع دیالیز صفاقی توسط پرستاران باتجربه آموزش میبینند.
خدماترسانی به ۱۷۰۰ بیمار
شرکت داروسازی ثامن با توجه به مشکلات بیماران همودیالیز کشور، مزایای مختلف روش دیالیز صفاقی و رایج بودن آن در دنیا، در سال ۱۳۷۴ برآن شد تا در پرتوی بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) و با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور به تولید محلولهای استریل دیالیز صفاقی و ارائه خدمات آن بپردازد. در این راستا با شرکت بینالمللی باکستر رایزنی کرد. در حال حاضر مواد اولیه محلولها از این شرکت خارجی خریداری و در کارخانه داروسازی ثامن به تولید انبوه میرسد. سپس این محلولها و سایر تجهیزات مرتبط، توسط شرکت پخش یاراطب وابسته به آستان قدس رضوی در منزل به بیماران تحویل داده میشود و بیماران فقط برای چکاپ ماهانه باید به مراکز درمانی مربوطه مراجعه کنند.
خدیوی با تأکید بر اینکه در مجموع دیالیز صفاقی هزینه کمتری نسبت به همودیالیز برای کشور دارد، میگوید: هزار و ۷۰۰ بیمار دیالیز صفاقی در ایران زندگی میکنند که تحت پوشش انحصاری خدمات این شرکت قرار دارند. استانهای تهران، اصفهان، کرمان، فارس، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و یزد، دارای بیشترین تعداد بیمار دیالیز صفاقی هستند. همچنین ۷۰ مرکز درمانی دیالیز صفاقی در کشور به منظور ارائه خدمات آموزشی به بیماران فعالیت میکند». شرکت داروسازی ثامن با سازمان بیمه سلامت قرارداد دارد و محصولات و خدمات خود را بهصورت رایگان در اختیاران بیماران دیالیز صفاقی کشور میگذارد. مدیر واحد دیالیز صفاقی این شرکت میافزاید: «دفتر مدیریت ارتباط با مشتری(CRM) در این واحد در سال جاری راهاندازی شد تا با مشتریان شرکت مانند بیماران، پرستاران، پزشکان، مسئولین و...، ارتباط بیشتری برقرار شود. همچنین با همکاری شرکت کار و اندیشه (نماینده شرکت باکستر در ایران)، برنامههای متنوع آموزشی برای ارتقای سطح آگاهی بیماران، پرستاران و پزشکان در حوزه دیالیز صفاقی در کشور برگزار میشود. بهطور مثال، میتوان به برنامه دیدار بیماران همودیالیز و دیالیز صفاقی در قالب یک نشست اشاره کرد تا بیماران درباره مزایا و مشکلات درمان خود با یکدیگر گفتوگو کنند.
شرکت داروسازی ثامن بهعنوان یکی از شرکتهای زیرمجموعه هلدینگ دارویی آستان قدس رضوی با تولید محلول غلیظ همودیالیز، به بیماران این روش درمانی نیز خدماترسانی میکند.
نویسنده: آرزو مستأجر حقیقی