نشست سران شورای همکاری خلیج فارس دیروز به میزبانی عربستان برگزار شد. این نشست در حالی برگزار شد که نسبت به جلسات گذشته دارای چند ویژگی بوده است. نخست آنکه پس از ۳ سال قطع روابط و اعمال تحریم علیه قطر، با اعلام توافق قطر و عربستان برای پایان دادن به اختلافات برای نخستین بار تمیم امیر قطر در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس شرکت کرد. دوم آنکه به رغم اقدامات سعودی برای برگزاری همه اعضا در سطح عالی اما در نهایت پادشاه عمان و بحرین از حضور سرانشان خودداری کرده و نمایندگانشان راهی عربستان شدند. حال این سوال مطرح است که چرا این دو تحول در نشست اخیر صورت گرفته است.؟ در باب حل اختلافات میان قطر و عربستان دیدگاه‌های متعددی مطرح است که دامنه آن را از شکست سیاست تحریم علیه قطر و تبدیل شدن آن به یک رسوایی برای سعودی تا سیاست سعودی برای دور ساختن قطر از ایران و در نهایت تبدیل نشست ریاض به خدمتی دیگر از سران عرب به ترامپ بعد از رویکرد برخی کشورهای عربی به روند سازش در بر می‌گیرد.
این سناریو مطرح است که سعودی دیگر توانی برای اجرای فضای منفی در منطقه را ندارد چنانکه همزمان نیز منابع خبری از تحرکات سعودی برای بهبود روابط با عراق و سوریه خبر داده‌اند. لذا رویکرد سعودی به قطر نه برگرفته از رویکرد دوستانه بلکه برگرفته از چالش‌ها و ناکامی‌های سعودی در منطقه است که با این رویکرد‌ها به دنبال پنهان سازی وضعیت بحرانی خویش است. اما در باب عدم مشارکت برخی سران عرب در نشست مذکور در حالی کشوری مانند بحرین به دلیل اختلافات با قطر، خواستار ادامه تحریم‌ها علیه دوحه بوده است که وضعیت مذکور بیانگر استمرار بحران در شورای خلیج فارس است.
شورایی که با ادعای وحدت شکل گرفته بود پس از چهار دهه نه تنها به این مهم نرسیده است بلکه اختلافات چنان گسترده است که کشوری مانند بحرین که سعودی را برادر بزرگتر می‌داند نیز حاضر به حضور در این نشست نشده است. در اصل می‌توان گفت که حتی اگر کشورهای مذکور به خواست آمریکا در کنار هم جمع شده‌اند اما دامنه اختلافات داخلی آنها چنان وسیع است که در نهایت برخی از این کشورها از حضور در نشست خودداری کرده‌اند. نکته قابل توجه آنکه سعودی به عنوان میزبان این نشست با برجسته سازی توافق میان دوحه و ریاض و نیز مسائل حاشیه‌ای همچون تکرار ادعاهای واهی درباره ایران به دنبال پنهان سازی عمق اختلافات و شکاف در شوراست اما در عمل شورای همکاری خلیج فارس صرفا یک نام را یدک می‌کشد و نتوانسته است اهداف سلطه گرایانه سعودی و آمریکا را محقق سازد. 

^{نویسنده: فرامرز اصغری}