چین میزبان یکی از مهمترین پیامهای منطقهای است که به گفته ناظران سیاسی و اقتصادی میتواند به یکی از قطبهای تحولات جهان مبدل شود. آری چین میزبان نشست پیمان شانگهای در سطح سران بوده که اعضا دائم و ناظر در آن حضور داشته و به صورت دوجانبه و چندجانبه به بررسی اهداف این پیمان پرداختهاند.
این نشست در حالی برگزار شد که روند تحولات نشانگر دغدغهها و چالشهای مشترکی برای اعضاست میتواند مولفهای برای نزدیکی بیشتر این کشورها به یکدیگر باشد. اکنون یکجانبهگرایی و تقلای غرب به ویژه آمریکا برای سلطه بر اقتصاد جهانی است که در این راه سیاست تحریم و تهدید را نیز اجرا میکند که نمود آن را در رفتار این کشورها در قبال ایران، روسیه و چین میتوان مشاهده کرد.
نقش شانگهای در مقابله با یک جانبه گرایی آمریکا از جمله از طریق ایجاد جاده ابریشم از مولفههای مهم در تحقق اهداف شانگهای است چراکه حتی کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان که از دوستان آمریکا نامیده میشدند به واسطه سیاستهای آمریکا تحت فشار قرار دارند. تقریبا نزدیک به نیمی از جمعیت جهان در این پیمان عضو هستند که مولفهای مهم در تحقق اهداف اقتصادی شانگهای میتواند باشد. مولفه دیگر در عملکرد شانگهای در حوزه امنیت است.
اکنون تروریسم دست ساخته غرب تهدیدی است که امنیت منطقه را تهدید میکند که محور آن را نیز افغانستان و پاکستان تشکیل میدهد. همگرایی در حوزه امنیتی بویژه بهرهگیری از ظرفیتهای ایران با آن همه تجربه مبارزه با تروریسم میتواند اصلی مهم در همگرایی شانگهای باشد. در این میان باید توجه داشت که جمهوری اسلامی ایران به عنوان محور ثبات منطقه میتواند نقش مهمی در اهداف شانگهای داشته باشد بویژه اینکه ایران شاهراهی است که پل ارتباطی شرق به غرب است و از طرفی نیز در حوزه انرژی میتواند تامین کنند نیازهای اعضای شانگهای باشد که اجرایی شدن خط لوله صلح از ابعاد آن است.
نکته قابل توجه آنکه تعامل ایران با شرق به عنوان رویکرد به شرق آسیا است برخی برآنند تا رویکرد به شرق را مغایر با اصل نه شرقی نه غربی عنوان کنند حال آنکه رویکرد به شرق یعنی کشورهای شرقی و ارتباطی با وابسته نبودن به قدرت شرق و غرب ندارد. اینکه برخی برآنند تا چنان وانمود کنند که رویکرد به شرق مخالف با اصل نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی است رویکردی نادرست و بعضا تحت القاهای غرب است که با دور ساختن ایران از حوزه شرق به دنبال اعمال تحریمهای پنهان علیه جمهوری اسلامی هستند.
در جمعبندی کلی از آنچه ذکر شد میتوان گفت که شانگهای راهبردی مهم در تحقق اهداف اعضا است که عضویت دائم اعضای غیردائم میتواند گامی مهم در تحکیم روابط این کشورها و مقابله با تهدیدات بیرونی علیه آن باشد که در این حوزه جمهوری اسلامی نقشی اساسی و مهم را میتواند ایفا کند.
نویسنده: علی تتماج