علیرغم مخالفتهای جدی با تصمیم مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق با همهپرسی در این خطه، اما او کار خود را کرد و رفراندوم را برگزار کرد.
نتیجه این رفراندوم هر چه باشد، یک اقدام غیر قانونی همراه با بحران سازی در منطقه غرب آسیاست که هنوز بحران داعش از سر این منطقه باز نشده بحرانی دیگر در راه است.
مخالفان همه پرسی در عراق استدلال و منطق به حقی دارند، چنین تصمیماتی خارج از قوانین و قانون اساسی عراق در حال اجرا است و اگر این رویه اجرا شود، میتواند برای دیگر مناطق عراق و حتی دیگر کشورهای منطقه هم تبعات منفی داشته باشد.
اما پیش بینی میشد که تصمیم و اقدام بارزانی برای برگزاری همه پرسی تبعاتی را در پی داشته باشد که به زودی بروز خواهد کرد. اگر کشورهای مخالف تجزیه کردستان عراق هماهنگ عمل کنند که تاکنون اینگونه بوده است، اقلیم کردستان عراق راه دیگری برای برقراری ارتباط با دیگران ندارد.
ایران و ترکیه دو کشور مهم و تأثیر گذار در منطقه هستند که هر دو به شدت مخالف تجزیه کردستان عراق میباشند، گفت وگوی تلفنی روحانی و اردوغان درباره برگزاری رفراندوم در این اقلیم، نشان از حساسیتی است که در این ماجرا وجود دارد.
دولت مرکزی عراق هم مخالف سرسخت تجزیه بخشی از خاک خود است، دولت عراق این حق را دارد که هر گونه واکنشی به اقدام مسعود بارزانی نشان دهد حتی اقدام نظامی برای دولت عراق موجه است. اگر روند اقدامات مسعود بارزانی در کردستان عراق ادامه داشته باشد، بعید نیست که دولت مرکزی دست به اقدامات سخت تری بزند.
اما در این میان ترکیه که بیشترین احساس خطر را در منطقه کردستان خود دارد، پیش بینی میشود که واکنشهای تندی به خاطر اقدام بارزانی از سوی این کشور صورت گیرد که حتی میتوان گفت، واکنش نظامی در دستور کار ارتش ترکیه قرار داشته باشد.
اما مهمترین اقدامی که میتوان در چنین شرایطی انجام داد، بستن مرزها و قطع مراوداتی است که میان کشورهای همسایه کردستان عراق وجود دارد.
تنها کافی است اندکی به سران اقلیم کردستان عراق فشار اقتصادی و سیاسی وارد شود، آنگاه میتوان گفت مردم این خطه نیز به خاطر اشتباه بزرگی که مسئولین آنها مرتکب شدهاند، اعتراضات خود را آغاز خواهند کرد.
قول و وعده مسعود بارزانی از نتایج تجزیه کردستان عراق، کردستانی پیشرفته همراه با امنیت، آسایش و رفاه است که با توجه به شرایط سیاسی موجود که بر روند مناسبات اقتصادی آن هم تأثیر مستقیم خواهد گذاشت، چنین ادعا و وعدهای دست نیافتنی است. پیشرفت، امنیت، آسایش و رفاه هر منطقه ای به چند عامل بستگی دارد که یکی از مهمترین آن داشتن روابط حسنه با همسایگان است.
هم اکنون کردستان عراق از اختیارات زیادی برخوردار است اما به خاطر بیتوجهی مسئولین این خطه، وضعیت مردم آن در شرایط نامطلوب قرار دارد.
مسعود بارزانی سالهاست که بر کردستان عراق حاکمیت داشته است، او امتحان خود را پس داده و به همین خاطر که سابقه درخشانی از خود در کردستان عراق در اذهان باقی نگذاشته است، توان اجرای وعدههای داده شده را پس از استقلال هم نخواهد داشت.
به این نکته باید توجه داشت که هدف اصلی مسعود بارزانی از تجزیه کردستان عراق، چیز دیگری است. او دل به حمایتهای آمریکا و اسرائیل سپرده، در واقع بارزانی مشغول اجرای دستوراتی است که از سوی آمریکا و اسرائیل صادر میشود، رژیم صهیونیستی از اقدام بارزانی حمایت کرده است، هر چند آمریکا در ظاهر مخالفت خود را نشان میدهد، اما در باطن خواهان تجزیه کشورهای غرب آسیا است.
حتی رژیم سعودی به خاطر اختلافاتی که کردستان عراق با جمهوری اسلامی ایران و ترکیه پیدا کرده است، پشت بارزانی ایستاده است. آل سعود شاید سعی داشته باشد تا به خاطر بسته شدن راههای ارتباطی با کردستان عراق به این خطه کمک کند، اما چنین امکانی وجود نخواهد داشت، عربستان سعودی میخواهد کمکهای ایران و ترکیه به قطر را تلافی کند.
مسعود بارزانی همه پرسی استقلال کردستان عراق را برگزار کرد، اما آن روز را نخواهد دید که مردم مظلوم کردستان عراق که سالهای زیادی را زیر سلطه و جنایات رژیم صدام بودند، روی آسایش و امنیت را ببینند. مسعود بارزانی به مردم خود خیانت کرد و این خیانت بی پاسخ نخواهد ماند.
سیاوش کاویانی