سرانجام پس از ماه ها انتخابات پارلماني ليبي برگزار شد. اولين انتخابات پس از سرنگوني قذافي براي انتخاب ۲۰۰ نماينده پارلمان با حضور ۸/۲ ميليون واجد شرايط و بيش از ۴ هزار كانديدا در حالي برگزار شد كه بسياري تأكيد دارند پس از برگزاري انتخابات در تونس و مصر، انتخابات مذكور مي تواند آغاز تحولاتي مهم در ليبي و شمال آفريقا باشد.
در حوزه ميداني اين انتخابات با توجه به حضور قابل توجه اسلامگرايان در روند انتخابات پس از پيروزي اسلامگرايان در مراكش، تونس و مصر نشان داد اسلامگرايي در شمال آفريقا به امري نهادينه مبدل شده و گفتماني خاص بر اساس موازين اسلامي در اين منطقه در حال شكل گيري است. با توجه به اينكه بيش از ۵۰درصد جمعيت آفريقا را مسلمانان تشكيل مي دهند، اين روند مي تواند در ساير كشورهاي اين قاره نيز گسترش يابد؛ امري كه هراس غرب را به همراه داشته و با هر ترفندي به دنبال مقابله با آن هستند. نمود عيني اين امر را در تحركات در قبال مصر مي توان مشاهده كرد كه پس از پيروزي اسلامگرايان در انتخابات رياست جمهوري، شوراي نظامي به نيابت از غرب انحلال پارلمان را اعلام داشت تا از قدرت اسلامگرايان كاسته شود. در بعد داخلي ليبي نيز اين انتخابات داراي اهميت بسياري است.
اولين انتخابات پس از سرنگوني قذافي در حالي برگزار شد كه فضاي داخلي ليبي با چالش هاي بسياري مواجه است. نبود دولت منسجم و نيز قوانين اجرايي موجب شده تا همچنان برخي از قوانين دوران قذافي در كشور اجرا شود؛ قوانيني كه تناسب چنداني با خواسته هاي مردمي ندارد. مجريان اين طرح‌ها نيز بعضاً از بازماندگان دوران قذافي هستند كه به مانعي بر سر راه مطالبات مردمي مبدل شده اند.
نبود انسجام سياسي در كشور به تشديد درگيري هاي قومي و برخي تجزيه طلبي ها منجر شده كه مي رود تا كشور را به چندين كشور تقسيم كند.
خواسته هاي قبايلي، فعاليت مسلحانه حاميان قذافي، گروه‌هاي القاعده و برخي جريان هاي وابسته به كشورهاي خارجي فضايي از ناامني را بر كشور حاكم ساخته اند. تشكيل پارلمان گامي مهم براي مقابله با اين روند است كه بر اساس وحدت ملي در قالب پارلمان و نيز تشكيل دولت سراسري مي‌تواند زمينه سازي براي پايان دادن به اين چالش ها و رسيدن به ثبات و امنيت فراگير باشد. با تمام اين تفاسير تشكيل پارلمان و آينده ليبي با چالش هاي بسياري نيز مواجه است.
در حوزه داخلي ساختار قبيله اي و خواست آنها براي داشتن قدرت بيشتر و عدم بلوغ سياسي در جامعه چالشي مهم براي آينده اين كشور است. روند تحولات ماه هاي اخير نشان مي دهد كه ليبي نتوانسته است به انسجام دروني پس از قيام دست يابد و هر لحظه احتمال تجزيه و يا جنگ داخلي در آن وجود دارد. نكته اساسي در چالش هاي آينده ليبي آنكه ساختار سياسي و اقتصادي در دوران قذافي به گونه اي چيده شده كه جامعه چندان نقشي در آن ندارد و صرفاً طيفي خاص امور را در دست داشته اند. اين امر موجب شده تا در فرايند جديد سياسي نفوذ جريان هاي بازمانده از دوران قذافي گسترده تر شود.
در كنار عوامل داخلي نقش بازيگران خارجي در ليبي امري قابل توجه است. كشورهاي غربي در كنار برخي كشورهاي عربي و نيز تركيه و صهيونيست ها به شدت از فرآيند سياسي ليبي در هراس هستند. ملت ليبي نشان داده كه به دنبال اجراي شريعت اسلامي در كشور است و پذيرنده دولتي مغاير با اين ساختار نيست، چنانكه مواضع اردوغان نخست وزير تركيه در سفر به ليبي كه خواستار رويكرد مردم به نظامي مانند تركيه شده بود با اعتراض گسترده مردم ليبي همراه شد. اسلام خواهي مردم ليبي مسلماً با اهداف سلطه طلبانه غرب همخواني ندارد، به ويژه اينكه از يك سو كشورهايي مانند تونس و مصر و دولت هاي اسلامگراي آنها در رأس قدرت قرار گرفته اند و از سوي ديگر اين كشور مي تواند الگويي براي ساير كشورهاي آفريقايي باشد. بر اين اساس اصلي ترين چالش فراروي ساختار آينده ليبي تحركات كشورهاي غربي است. اين اقدامات در زمان برگزاري انتخابات در ابعاد مختلفي صورت گرفته است. ايجاد بحران هاي امنيتي، درگيري ها و اختلافات قبيله اي، بي اعتمادسازي مردم براي عدم حضور در انتخابات، ايجاد هراس ميان مردم مبني بر اينكه در صورت پيروزي اسلامگرايان اقدامات نظاميان مصر براي انحلال پارلمان از سوي برخي جريان هاي نظارتي در ليبي تكرار خواهد شد، تهديدات رسانه اي در باب پيامدهاي منفي پيروزي اسلامگرايان و ايجاد جنگ داخلي و... از جمله اين اقدامات بوده است.بسياري فتنه‌انگيزي هاي غرب را دليل عدم برتري مطلق اسلامگرايان در اين انتخابات عنوان كرده اند. با توجه به اينكه غرب براي سلطه بر منابع ليبي طرح هاي متعددي دارد اين تحركات پس از انتخابات نيز ادامه خواهد داشت و اين سناريو مطرح است كه غرب شكست دولت برآمده از نظر مردم را اجرايي سازد تا دولتي همسو و دست نشانده را ايجاد كند.
با توجه به آنچه ذكر شد هر چند كه برگزاري انتخابات پارلماني نقطه عطفي براي ليبي پس از سرنگوني قذافي در جهت رسيدن به ثبات و امنيت پايدار است؛ اما همچنان برخي چالش هاي داخلي و مداخلات خارجي پيش روي اين كشور قرار دارد كه عدم مقابله با آنها روندي نامطلوب را پيش روي ليبي قرار خواهد داد؛ به ويژه اينكه برخي كشورها به شدت طرح سلطه بر ليبي را پيگيري مي كنند و در اين راه حتي تجزيه اين كشور را در دستور كار دارند. مسلماً غرب پذيرنده تكرار سرنوشت مصر و تونس در ليبي نخواهد بود و با هر حربه اي به دنبال تشكيل پارلمان و دولتي غربگرا خواهد بود هر چند كه در ظاهر ادعاي اهداي دموكراسي به مردم ليبي را سر مي دهد.
دریافت صفحه با کد QR