مقامات آمریکایی از بایدن رئیس جمهور گرفته تا برخی سناتورها از یک سو از گفت وگوی بایدن رئیس جمهور آمریکا با ملک سلمان پادشاه و نیز ولیعهد سعودی خبر داده و از سوی دیگر گزارشی در باب رفتار حقوق بشری عربستان منتشر کرده اند. محور این گفت و گوها و انتشار گزارش، مسئله قتل خاشقجی روزنامه نگاری بوده که گفته می شود در سفارت سعودی در ترکیه به قتل رسیده است. حال این سوال مطرح است که چرا بایدن پرونده خاشقجی را باز کرده و آیا واقعا روابط سعودی و آمریکا در مسیر تیره شدن است؟ نگاهی بر کارنامه قتل خاشقجی نشان میدهد که یکی از محورهای انتقادی دموکراتها به ترامپ، را بی توجهی به این پرونده به عنوان مولفهای حقوق بشری تشکیل میداد. بر این اساس میتوان بازشدن پرونده او را برگرفته از ادامه تقابل دموکرات ها و بایدن با ترامپ دانست که برای کاهش بحران مشروعیت بایدن در عرصه داخلی صورت می گیرد.
در همین حال ادعاهای حقوق بشری، مولفه ای برای بایدن است تا ادعای تغییر رفتار جهانی آمریکا را به نمایش گذارد تا شاید با این حربه بتواند در باب مسائل مورد نظرش اجماع سازی را صورت دهد.
این نوع رفتارها از سوی بایدن در حالی صورت می گیرد که در باب رفتار واشنگتن یک نکته قابل توجه است و آن اینکه از یک سو اشارهای به وضعیت بحرانی شیعیان و سرکوبهای گسترده منتقدان سعودی نشده است و صرفا به پرونده خاشقجی پرداخته اند و از سوی دیگر نیز بن سلمان ولیعهد سعودی مورد اتهام قرار نگرفته و از عوامل خودسر در این قتل یاد شده است. این نوع رفتارها نشان میدهد که باز شدن پرونده خاشقجی ورای ادعاهای حقوق بشر آمریکاست. بخشی از این سیاست برگرفته از رفتار همیشگی آمریکاییها برای سرکیسه کردن سعودی است چنانکه در دوران اوباما که بایدن معاونت وی را داشت آمریکا در حالی پروندههای حقوق بشری علیه سعودی مطرح می کرد که همزمان بیشترین تسلیحات را به این رژیم می فروخت.
نکته دیگر آنکه ترامپ خود را قهرمان سازش عربی با رژیم صهیونیستی معرفی مینماید که عملا دست بایدن را برای ایفای نقش در خاورمیانه محدود می سازد. با توجه به سیاستهای ضد ترامپی بایدن میتوان گفت که واشنگتن با اعمال فشار حقوق بشری از جمله پرونده خاشقجی، سعی دارد تا سعودی را به اعلام رسمی روابط با صهیونیستها وادار سازد تا با برجسته شدن نام بایدن در روند سازش، پرونده ترامپ در حاشیه قرار گیرد. در مجموع میتوان گفت که اقدام بایدن در پرونده خاشقجی نه اقدامی بشر دوستانه بلکه برگرفته از چالشهای درونی و سیاست خارجی آمریکاست که محور آن را سرکیسه کردن سعودی و سوق دادن آن به سازش با صهیونیستها تشکیل میدهد.
نویسنده : قاسم غفوری