حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، در دیدار مسئولان، کارگزاران و جمعی از مدیران ارشد دستگاه‌های مختلف کشوری و لشگری، ضمن بیان نکاتی بسیار مهم در زمینه مسائل داخلی وخارجی، توصیه‌هایی هم به دولت داشتند.
جدی گرفتن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اولین توصیه ایشان بود که گفتند:رئیس‌جمهور محترم و برخی مسئولان، کم و بیش درخصوص حمایت ازسیاست‌های اقتصاد مقاومتی سخن گفته‌اند اما نیاز اصلی،عمل است و نباید این‌گونه باشد که در سخن،از اقتصاد مقاومتی حمایت کنیم اما در عمل، حرکت ما کُند باشد.
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: مبنای اقتصاد مقاومتی تکیه برتولید داخلی و استحکام بنیه درونی اقتصاد است... رونق اقتصادی نیز فقط با تولید و فعال کردن ظرفیت‌های درونی محقق می‌شود و نه با چیز دیگر.
اینک این قلم درراستای دغدغه‌هاي معظم له در این خصوص نکاتی را در ذیل یادآور مي‌گردد:
یکم) مقام معظم رهبری در چند سال اخیر بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح و از آن به عنوان روشی مهم در تغییر مسیر حرکت اقتصادی کشور یاد کردند؛روشی که در برابر هجمه‌هاي غرب همانند سدی محکم کارآمد شد.اعمال تحریم‌هاي یک جانبه و غیرقانونی، همواره یکی از ابزارهای نظام سلطه برای وارد آوردن فشار به نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است، هرچند اندکی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از تسخیر لانه جاسوسی، آمریکا قانون تحریم نظام جمهوری اسلامی ایران را به اجرا گذاشت و در طول ۳۷سال گذشته نیزهمواره برحجم این تحریم‌ها افزوده شد.در مقابل اتخاذ چنین رویکردی، مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح و از آن به عنوان یک تاکتیک و استراتژی مهم در تغییر مسیر حرکت اقتصادی کشور یاد نمودند.
دوم) اقتصاد ایران در روزهای پایانی بهمن ماه سال گذشته شاهد ابلاغ یکی از مهمترین اسناد کلان و تعیین کننده در این زمینه بود. سیاست‌هاي کلی اقتصادی موسوم به «اقتصاد مقاومتی» از طرف آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اساس بند یکم اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام به رییسان هر سه قوه ابلاغ شد.
کاهش وابستگی به در آمدهای حاصل از فروش نفت و گاز، ارتقای شاخص‌هاي عدالت اجتماعی، افزایش تولید، اشتغال و بهره وری از جمله موارد مطرح شده در سیاست‌هاي کلی اقتصاد مقاومتی است.به دنبال این ابلاغ، «حسن روحانی» رییس جمهوری از یک سو در نامه ای به رهبری آمادگی دولت برای اجرایی کردن سیاست‌هاي کلی اقتصاد مقاومتی و عمل بر اساس مفاد آن را اعلام کرد و از سوی دیگر در نامه ای به معاون اول خود دستورهای ۱۱ گانه ای را برای عملیاتی کردن این سیاست‌ها ابلاغ کرد.از زمان ابلاغ سیاست‌هاي اقتصاد مقاومتی این موضوع به یکی از مسایل مورد بحث و گفت و گو در محافل اقتصادی و رسانه ای کشور تبدیل شده است و در مورد محتوا، بایدها و نبایدها و الزام‌هاي اجرایی شدن این سیاست ها، مسایل مختلفی از طرف کارشناسان مطرح شده است.
سوم) تکیه بر توان داخل، یکی از ارکان سیاست‌هاي کلی اقتصاد مقاومتی است که این موضوع در عرصه‌هاي مختلف مورد توجه بوده است؛ یکی از این عرصه ها، تکیه بر نیروی انسانی و سرمایه انسانی داخلی است؛ براساس این سند، سهم نیروی انسانی داخلی باید افزایش پیدا کند علاوه بر این، نیروی انسانی داخلی باید با آموزش‌هاي مهارت، خلاقیت و کارآفرینی توانمند شود و مجموعه ای تحت عنوان افزایش سهم سرمایه انسانی محقق شود. مساله بعدی، استفاده از سرمایه‌هاي خرد و کلان داخلی است؛ ما کشوری پهناور هستیم و سرمایه‌هاي خرد و کلان گسترده ای در خدمت مردم است که در این راستا دولت باید بتواند این سرمایه‌ها را از دلال بازی، واسطه گری‌ها و فعالیت‌هاي سوداگرانه مخرب به سمت سرمایه گذاری‌هاي مولد و مطمئن سوق دهد.
چهارم) برخلاف تصور اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست، بلکه اقتصادی است متعالی که اجرای آن بهبود رشد اقتصادی، تولید ملی، عدالت اجتماعی، اشتغال، تورم و رفاه عمومی را به دنبال خواهد داشت ... اقتصاد مقاومتی به هیچ عنوان به دنبال بستن درهای اقتصاد ایران به دنیا نیست. تعامل سازنده با دنیا با نگاه به بیرون و البته اتکا به توان داخلی اتفاقا از مهمترین وی‍ژگی‌هاي اقتصاد مقاومتی است.
پنجم) بدیهی است لزوم ورود نخبگان حوزه و دانشگاه در حمایت و اجرایی نمودن اقتصاد مقاومتی در بعد نظریه پردازی و تولید محتوا و فکر به شدت احساس مي‌شود زیرا اصل و اساس تحقق اقتصاد بومی در کشور باید منطبق بر مکتب اقتصادی بومی برآمده از گزاره‌هاي دین مبین اسلام شکل گیرد، لذا تبیین صحیح و مطلوب از اقتصاد مقاومتی خود به عنوان امر بنیادین در تحقق اقتصاد پویا، مقاوم و کارآمد مورد نظر مي‌باشد، از این رو همکاری نهاد حوزه و دانشگاه و هم اندیشی نخبگان آن دو نهاد در راستای ارایه گفتمان سازی از اقتصاد مقاومتی و نیز بستر سازی برای اقتصاد دانش بنیان ضرورتی انکار ناپذیر است.
ششم) هدف نهایی و اساسی اقتصاد مقاومتی، این است که کشور از جهت اقتصادی مقاوم شود و بتواند در مقابل توطئه‌های دشمنان مقاومت نماید. این مسئله مهمترین نقطه افتراق اقتصاد مقاومتی با اقتصاد ریاضتی است. اقتصاد ریاضتی با فشار به مردم و اقتصاد داخلی و حتی کاهش برنامه‌های توسعه‌ای کشور، سعی می‌نماید کشورهای دیگر را راضی کند.
این کشورها اگرچه در ظاهر ممکن است دشمن هم تلقی نشوند اما حداقل موضوع این است که قدر مسلم از نظر اقتصادی رقیب هستند و امروزه همگان می‌دانند که رقابت در عرصه اقتصاد تفاوت چندانی با جنگ در عرصه نظامی ندارد. چه بسا تبعات شکست در رقابت اقتصادی بسیار وسیع‌تر و مخرب‌تر برای یک کشور باشد.این در حالی است که اقتصاد مقاومتی با تاکید بر ارائه آزادی عمل بیشتر به مردم و اقتصاد داخلی و حتی افزایش برنامه‌های توسعه‌ای سعی می‌نماید خود را در مقابل توطئه‌های دشمنان و حتی رقبای اقتصادی مقاوم کند تا شرایط اقتصادی که بعضاً از جانب رقبا (دشمنان) بر اقتصاد ملی تحمیل می‌شود، نتواند زمینه تسلط آنان را بر کشور فراهم کند. حمایت از مردم، نقطه مرکزی اقتصاد مقاومتی است در حالی که در اقتصاد ریاضتی حمایت از طلبکاران (وام دهندگان مانند بانک جهانی، کشورهای دیگر و سایر اعتبار دهندگان) از طریق ایجاد محدودیت برای مردم و اقتصاد ملی، نقطه تمرکز سیاست‌های اقتصادی قرار می‌گیرد.
هفتم) هم در اقتصاد ریاضتی و هم در اقتصاد مقاومتی مردم، محور و کانون تمرکز اصلی به شمار می‌روند. با این تفاوت که در اقتصاد ریاضتی علی‌رغم اینکه در بروز مشکلات و سختی‌های اقتصادی کشورهای رقیب و شرکت‌های بزرگ دخیل هستند اما در حل این مشکلات این مردم هستند که به تنهایی باید بار تمام سختی‌ها را به دوش بکشند تا مبادا منافع اعتبار دهندگان ذره‌ای دچار خطر شود. البته در اقتصاد مقاومتی نیز مردم محورند؛ اما نه فقط محور تحمل سختی‌ها بلکه تکیه گاه اصلی تمام فعالیت‌های اقتصادی به شمار می‌روند.
هشتم) برای تحقق اقتصاد مقاومتی، باید از خانواده شروع کرد. آماده سازی زیرساخت‌هاي اقتصاد خانگی و اشتغال زایی و کارآفرینی در خانواده‌ها ساده ترین راه برای تحقق اقتصاد مقاومتی و کاهش آسیب‌هاي اجتماعی و تضمین تحکیم خانواده هاست...ایجاد تعاونی‌هاي محلی براساس مدیریت محله محور در زمینه‌هاي بهداشت، فرهنگ و اقتصاد در سال ۹۳ مي‌تواند عامل ایجاد سرعت در اقتصاد مقاومتی شود.
نهم) رسیدن به اهداف مورد اشاره در سیاست‌هاي اقتصاد مقاومتی نیازمند کار عملی و جدی و پرهیز از شعار زدگی اولین شرط آن است. همه دست اندرکاران نظام باید برای تحقق این اهداف تلاش جدی کنند، چرا که به نظر مي‌رسد مبتلا شدن برخی سیاست‌هاي کلی به شعارزدگی که قبلا ابلاغ شده اند، همگان را به این نتیجه رسانده است این بارمختصات کار به گونه ای طراحی شود که کمترین امکان برای شعاردادن و بیشترین فرصت را برای عمل کردن مهیا سازد. هماهنگی میان ارکان حکومتی و قوای سه گانه جهت تحقق مطلوب اجرای این سیاست‌ها و پرهیز از موازی کاری و همچنین شفافیت عملکرد نهادهای مسئول شرط دوم آن است. همچنین وجود ساختار قدرتمند نظارتی نیازمند است تا سیاست‌ها و نحوه اجرا را رصد کند و در صورت انحراف یا کاستی آن موضوع را گوشزد کند.
دهم) مهمترین چالش اقتصاد مقاومتی عدم درک صحیح مسئولان ازآن است ، نگرانی کارشناسان با توجه به نامگذاری سال‌های مختلف یا فرمان مبارزه فساد رهبر معظم انقلاب نا شی از عدم باور حتی در سطح بعضی سران است که باید این نقیصه در مورد اقتصاد مقاومتی برطرف شود. اقتصاد مقاومتی همراه با ورود مدبرانه و هوشمندانه به حوزه اقتصاد جهانی است و هم مردم و هم فعالان اقتصادی و هم نظام باید در درجه اول باید درک محیط را داشته باشد. اقتصاد مقاومتی یک مقوله موقت و تاکتیکی نیست، اقتصاد مقاومتی نسخه‌ای عملیاتی است، بنابراین هر سه دستگاه قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی باید در تحقق اهداف میان مدت و بلند مدت آن دارای رسالت باشند.
یازدهم) با توجه به بررسي همه عوامل موثر و زير سيستم در اقتصاد مقاومتي بايد گفت كه تحريم‌ها نمي‌توانند خلل مهمي براي كشوري با قدرت جمهوري اسلامي ايران و با اين مرزهاي گسترده و منابع خدادادي ايجاد كنند، كشوري كه به خداي متعال اتكا دارد و ملتي استوار و هوشمند است حتماً پيروز اين ميدان خواهد بود. نظام اسلامي قادر است با برنامه‌ريزي، تلاش، تدوين استراتژي‌ها و اقدامات لازم با محوريت اقتصاد مقاومتي، بخش عمده اي از تهديدهاي امروزين را نيز به فرصت تبديل كند.
دوازدهم) اقتصاد مقاومتی به جامعه اسلامی کمک مي‌کند تا ضمن تأمین یکی از مهم ترین مؤلفه‌هاي جامعه یعنی آسایش و اقتصاد، اجازه ندهد تا دشمن از این چشم اسفندیار و نقطه ضعف جامعه استفاده کرده و با تیرهای زهرآگین تحریم و فشار، جامعه را فلج کند؛ زیرا اقتصاد مقاومتی جامعه را چنان مصون مي‌دارد که این نقطه ضعف به یک نقطه تحرک و پرش برای جامعه مطرح شده و جامعه اسلامی را به عنوان یک الگوی برتر به جهانیان معرفی نماید؛ زیرا توده‌هاي مردمی که جز دنیا هدفی ندارند، به این نتیجه و باور مي‌رسند که اگر دنیا بخواهند سبک زندگی اسلامی را در پیش گیرند.
اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصادی که بر منابع انسانی و مالی و مادی داخلی جامعه تکیه کرده است و با عناصری از خلاقیت، باور و اعتماد، همه نیازهای خود را تولید و تامین مي‌کند و مستقل و خودکفا از دیگران به راه رشد و شکوفایی خود ادامه مي‌دهد، این امکان را به جامعه اسلامی مي‌دهد تا همه فشارهای سلطه گران و مستکبران را تحمل کرده و آنها را پس زند.
جان کلام
مقام معظم رهبری با توجه به نیازهای جامعه اسلامی، مهندسی فرهنگ را در دستور کار خود قرار داده اند. ایشان به عنوان یک نخبه و روشنفکر اسلامی در مقام مدیریت فرهنگ، با تولید مفاهیم و اصطلاحات جدید بر آن است تا فرهنگ جامعه را به درستی بازسازی و اصلاح نماید و بر اساس اسلام ناب محمدی به معاصرت بکشاند. ایشان با ایجاد اصطلاح و مفهوم اقتصاد مقاومتی برآن شد تا نیازهای راهبردی جامعه را شناسایی و به جامعه معرفی کند و ایشان را در این جهت مدیریت نماید. البته از آن جایی که فرهنگ را همگان مي‌سازند گام اصلی را مي‌بایست در گام نخست مدیران ارشد نظام و سپس از طریق رسانه‌ها همه بخش‌ها و سطوح جامعه بردارد تا اقتصاد مقاومتی شکل گیرد.
دریافت صفحه با کد QR