انتخابات امریکا و رایی که مردم به برگزیده شدن ترامپ دادند یکی از موضوعات اصلی محفلها و جمعهای غیر مربوط و مربوط به این حوزه بود.
روز گذشته به راحتی میتوانستی تحلیلهای مختلفی را درباره رای آوردن دونالد ترامپ بگیری، اجتماعات مردمی فراوانی را میتوانی بیابی که این انتخاب را نقد میکنند، مهمترین اجتماع هم رانندگان تاکسی هستند که مسافران را از تحلیلهای خود بینصیب نمیگذارند.
در این میان نمایشگاه مطبوعات هم بیتاثیر از جو ایجاد شده نبود، هر چند که همه این اجتماعات منتظر تحلیل مقامهای سیاسی کشورمان هستند تا واکنشی صریح به مواضعی گرفته شود که ماهها توسط رئیسجمهور فعلی امریکا علیهمان مطرح شده است.
در همین حال یکی از نهادهایی که به طور مستقیم متاثر از تصمیمات پسابرجامی خواهد بود، سازمان انرژی هستهای است. سازمانی که در توافق صورت گرفته نیز بیشترین خبرها و تاثیرپذیریها را داشت. بر همین اساس حضور سخنگوی سازمان انرژی هستهای در نمایشگاه مطبوعات باعث شد تا رسانهها فرصتی پیداکنند تا نخستین واکنشهای رسمی و صریح را از این سازمان حیاتی اخذ کنند.
بهروز کمالوندی اما ترجیح داد با رسانهها از این بگوید که صحبتهای ترامپ بیشتر صحبتهای انتخاباتی و ناشی از هیجانات در دوران انتخابات بوده است هر چند که واکنشهای صریح کشورمان را در صورت عملی شدن آن صحبتها متناسب با رفتار امریکا تلقی کرد.
بر همین اساس با توجه به فرصتی که دست داد توانستیم گفتوگویی با وی انجام دهیم و البته مواضعی که وی در مصاحبه با سیاست روز اتخاذ کرده است موضعی صریح و البته شفافتر و توسعهیافتهتر از آن چیزی است که به دیگر رسانهها در همین زمینه عنوان کرده است.
کمالوندی در پاسخ به این سوال که واکنش سازمان انرژی هستهای به انتخاب شدن ترامپ، به عنوان فردی که قرار بود مذاکرات هستهای صورت گرفته ایران با گروه ۱+۵ را باطل و برجام را پاره کند، چیست، به سیاست روز گفت: ببینید ما سیاستهایمان را به هیچوجه براساس افراد تنظیم نمیکنیم، از ابتدا هم هدفمان رسیدن به غنیسازی صنعتی بوده است و همین را دنبال میکنیم. البته یادمان نرفته که چه تعاملی را با طرف مقابل قرار گذاشتیم.
وی افزود: میدانیم که یک تعاملی را براساس برجام، قرار گذاشتیم، بر همین اساس میتوانم بگویم اگر همه چیز براساس برجام (تعامل متعهد شده) پیش برود برنامه ما برای ادامه فعالیت سازمان انرژی هستهای برنامهای مشخص است؛ اما اگر غیر از این باشد، هم سناریوهای لازم و هم آمادگی لازم را براساس نسبت تغییرات داریم.
کمالوندی به این سوال که آیا ترامپ با توجه به جایگاهی که اکنون دارد، میتواند به تنهایی تعهد بینالمللی برجام را نقض کند، نیز اینگونه پاسخ داد: اینکه ترامپ و امریکا میتواند برجام را یکطرفه نقض کند، موضوعی است که میتوان گفت بله میتواند و ممکن است نقض کند اما امریکا باید بداند در نقض یک تعهد بینالمللی نمیتواند جواب مثبت از دیگر طرفین این تعهد برای نقض کامل بگیرد چراکه برجام تنها برای امریکا نیست.
وی افزود: معتقدم امریکا برای هر تصمیمی که میخواهد بگیرد باید چند بار فکر کند چرا که ما برای همه سناریوهای احتمالی آمادگیهای لازم را داریم.
سخنگوی سازمان انرژی هستهای اما درباره واکنش مصداقی که به عملی کردن تهدیدات ترامپ در قبال نقض تعهد برجام از سوی سازمان هستهای صورت میگیرد، گفت: در اینباره باید به یک نمونه کوچک از واکنش ما اشاره کنم، این واکنش بر میگردد به سخنان رهبر معظم انقلاب، که در همین زمینه قبلا حضرت آقا فرمودند که اگر طرف مقابل کاری خلاف جهات تعهدات کنند ما در یک سال و نیم به ۱۰۰ هزار سو غنیسازی میرسیم.
کمالوندی با تاکید بر اینکه این موضوع تنها نمونهای کوچک از پاسخی است که به نقض برجام خواهیم داد، خاطرنشان کرد: البته اگر در همین نمونه کوچک هم باید بگویم که اگر ارادهای برای این کار وجود داشته باشد به سرعت میتوانیم بیشتر از صد هزار سو غنیسازی داشته باشیم و به راحتی به آن دست مییابیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: از مدتها قبل برای این موضوع برنامهریزی کردیم و سناریوهای مختلفی در مورد انتخابات آمریکا طراحی داریم. در همین زمینه رد این سناریوها حتی رفتار افراطی شدید مقامات جدید آمریکا و عمل متقابل جمهوری اسلامی ایران دیده شده و در آن سناریوها آمده است که ما خودمان را با آن سناریویی که عملی شود، تنظیم خواهیم کرد.
کمالوندی خاطرنشان کرد: البته که باز تاکید میکنم ما معتقدیم هر حکومتی چه در آمریکا و چه در هر یک از کشورهای ۱+۵ بخواهند عاقلانه فکر کنند باید برجام را ادامه دهند چراکه زمینههای همکاری زیادی وجود دارد که باید آنها را به کار انداخت.
وی البته صحبتهای ترامپ را مواضع انتخاباتی دانست و گفت: باید صبر کرد تا تب انتخابات و انتخاب دونالد ترامپ در آمریکا فروکش کند و موضعگیریهای رسمی آرام آرام بیان شود.
اما آنچه مسلم به نظر میرسد بیاطلاعی مقام نخست ریاست ایالت متحده امریکا از قوانین معاهدات بینالمللی است! انگار این رئیسجمهور نمیداند که تبعاتی که از لغو یکطرفه تعهدی بینالمللی میتواند بر مردم امریکا تحمیل شود و خسارتی که امریکا باید بابت لغو بیدلیل این تعهد بپردازد به قدری زیاد است که میتواند او را رئیسجمهور یک دورهای در امریکا تبدیل کند، چراکه مردم امریکا نشان دادند که از رفتارهایی که برایشان تبعات سنگین درپی داشته باشد میترسند و خواهان امنیت و همچنین توجهی معطوف به مشکلاتی که درپی ورود اقتصادی بر آنها تحمیل شده است، هستند.
نمای نزدیک
سرانجام ترامپ جمهوریخواه با کسب ۲۸۹ آرای الکترال از ۵۰ ایالت این کشور به عنوان رئیسجمهور چهل و پنجم آمریکا به کاخ سفید راه یافت.
کارنامه ترامپ نشان میدهد که او هم مانند رقیب شکست خوردهاش یعنی کلینتون دموکرات از محورهای برنامههایش در قبال جمهوری اسلامی ایران بویژه در حوزه هستهای است. به عنوان نمونه چند سخن از آنها دراین زمینه چنین است:
در مناظره اول وقتی هیلاری کلینتون از فشارهای دیپلماتیک در دولت اوباما و توافق هستهای با ایران، در جهت تحریم ایران و از بین بردن برنامه هستهای ایران سخن گفت، ترامپ در جواب او تاکید کرد: «ما به جای این کار چهارصد میلیون دلار پول نقد به ایران پرداخت کردیم. بهتر است بگویم باج دادیم. چون این پول باج بود بکه رای آزادی زندانیان امریکایی به ایران پرداخت شد.»
وقتی بازهم هیلاری کلینتون، از موفقیت مذاکرات هستهای در افزایش تحریمها علیه ایران سخن گفت، ترامپ باز هم از توافق هستهای با ایران انتقاد کرد و عنوان داشت: «این یکی از افتضاحترین توافقهای تاریخ بود و من در ملاقاتی که با بنیامین نتانیاهو داشتم، فهمیدم که او از این توافق اصلا خوشحال نبود.»
مناظره دوم ترامپ و هیلاری کلینتون در حالی آغاز شد که ترامپ، در همان ابتدای مناظره در انتقاد از کلینتون برای توافق هستهای با ایران، ایران را یک «کشور تروریستی» نامید. ترامپ معتقد است که ایران کشوری رو به ضعف بود ولی دولت اوباما با این توافق به این کشور جان تازهای بخشید. کلینتون بازهم از سیاست افزایش فشار و تحریمها علیه ایران گفت.
در مناظره سوم هم ترامپ بار دیگر به انتقاد از توافق هستهای پرداخت در حالی که کلینتون نیز بر سیاست تحریم و البته حمایت از اسرائیل در برابر ایران تاکید کرد.
برآیند رفتارها
آنطور که از سخنان ترامپ و کلینتون در مناظرهها و البته در مصاحبهها وسخنرانیهای آنان بر میآید آن است که هیچ تفاوتی میان وی و کلینتون وجود ندارد و این ادعای محافل رسانهای غربی که سعی دارند تا ترامپ را تهدیدی برای ایران معرفی و کلینتون شکست خورده را گزینه مطلوب ایران نشان دهند صرفا یک ادعای واهی است که برای ناکام نشان دادن ایران در انتخابات آمریکا و ایجاد فضای رعب و وحشت در میان ایرانیان صورت میگیرد. آنچه باید از مواضع کلینتون شکست خورده و ترامپ پیروز انتخابات آموخت این است که هر کدام به کاخ سفید راه مییافتند در نهایت یک اصل مشترک داشتند و آن دشمنی با ایران است و هر کدام از آنها که به کاخ سفید وارد میشد باید آمادگی برای مقابله با تحرکات آنها در قبال برجام را داشت چراکه هر دو نشان دادهاند به دنبال نقض برجام هستند و صرفا تاکتیک آنها فرق میکند. سخنان آقای کمالوندی رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سیاست روز مبنی بر آمادگی ایران برای هر پاسخی از جمله بازگشت دوباره با وضعیت سابق نشان میدهد که ایران روی هیچ نامزدی حساب باز نکرده و صرفا براساس پاسخ به بدعهدیها در قبال برجام رفتار خود را تعریف میکند و فرقی نمیکند ترامپ باشد یا کلینتون.
مائده شیرپور. قاسم غفوری