کمتر از ۲۴ ساعت مانده به تحویل سال ۹۸ و در حالی که اکثر ایرانیان مقدمات چیدن سفره هفتسین را فراهم کرده بودند، سیل به عنوان سین اجباری در سفرههای نوروزی بسیاری از ایرانیان جا خوش کرد...
گرچه سامانه بارشی که از غرب وارد ایران شده بود، نوروز سال ۹۸ را به سیلابیترین ایام کشور در دههای اخیر بدل کرد، اما نخستین سیل امسال در شمال شرق کشور رخ داد و همزمان با ۲۹ اسفندماه سال ۹۷ استان گلستان و شرق استان مازندران را درگیر خود کرد. درپی این سیل که همچنان نیز مناطقی همچون گمیشان، آققلا و... را درگیر خود کرده است، عوامل هلالاحمر و نیروهای مسلح وارد عمل شدند، اما به دلیل همزمانی با آغاز سال نو، خبر آن با تأخیر به رسانهها رسید.
سیل گلستان و غیبت استاندار
با دومین روز از سال جدید، در حالی که سیل و رانش زمین خساراتی به منازل مسکونی، راه، تأسیسات زیربنایی و مزارع و باغات در شهرهای گمیشان، آققلا، گنبد، آزادشهر، سوادکوه، بندرترکمن و دهها روستا وارد کرده بود، شماری از مسئولان کشوری را روانه استان گلستان کرد و در این میان اما غیبت سیدمناف هاشمی، استاندار گلستان نخستین حواشی سیل را رقم زد و بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی به ویژه در توئیتر و اینستاگرام از غیبت استاندار و سفرش به خارج از کشور انتقاد کردند.
همزمان با این حواشی، حسن روحانی که پیش از این وزیر اقتصاد را مأمور رسیدگی به وضعیت سیلزدگان در استان گلستان کرده بود، در تماس تلفنی با وزیر کشور به او دستور داد تا برای تکمیل و تسریع در اقدامات امدادی انجام شده، علاوه بر امکانات موجود در استانهای سیلزده، تجهیزات و امکانات لازم از مناطق همجوار نیز برای مدیریت مشکلات ناشی از سیل، کاهش خسارات و هرگونه کمک فوری و لازم به سیلزدگان بسیج شوند. رئیسجمهور همچنین از عبدالرضا رحمانیفضلی خواست تا در اسرع وقت به همراه تیمی از مسئولان دستگاههای امدادی، خدماتی و اورژانس به منطقه اعزام و امکانات لازم در این دو استان و استانهای همجوار را برای تسریع در روند کمکرسانی به سیلزدگان بسیج کند. ساعتی پس از دستور روحانی بود که وزیر کشور برای اجرای دستورات رئیسجمهوری عازم گلستان شد.
ورود نیروهای مسلح برای امدادرسانی
روز سوم فروردینماه، رهبر معظم انقلاب نیز مستقیماً به مساله سیل ورود و در نامهای که مخاطبش سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح بود تاکید کردند که «برابر اطلاع، سیلزدگان دو استان شمالی نیاز مبرمی به کمک و امکانات نیروهای مسلح دارند. دستور فرمائید علاوهبر آنچه تاکنون در آن مناطق بهکار گرفته شده است، امکانات بیشتر برای امداد به آن مناطق گسیل نمایند. گزارش اقدام را بفرستید.»
ظهر همان روز اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور نیز عازم گلستان شد و پس از بازدید از مناطق سیلزده گلستان، به مطالبات مردم در دیدارها و شبکههای اجتماعی واکنش نشان داد و مناف هاشمی، استاندار گلستان را به دلیل غیبت و عدم رسیدگی به وضعیت سیلزدگان برکنار کرد. این اقدام جهانگیری با واکنشهای مثبت بسیاری در سراسر کشور روبهرو شد.
چهارمین روز از فروردینماه با انتشار تصاویری از حضور برخی از مقامات کشوری و لشکری در مناطق سیلزده گلستان گذشت، تصاویری که برخی از مسئولان را در حالی که نیمی از بدنشان در سیلاب بود و در حال حرکت در مقابل دوربینها بودند، نشان میداد و البته واکنشهای مختلفی را نیز به دنیال داشت.
فاجعه در شیراز
پنجمین روز از فروردینماه نیز گرچه با پیگیری اخبار سیل گلستان آغاز شد، اما در میانه روز جاری شدن سیل در دروازه قرآن شیراز و آسیب دیدن بیش از ۲۰۰ دستگاه خودروی سواری و مرگ ۱۹ نفر در این حادثه، توجه افکار عمومی و مسئولان را متوجه شیراز کرد. رئیسجمهور بلافاصله دستور پیگیری مساله را صادر کرده و محمدباقر نوبخت را به شیراز اعزام کرد، رهبر معظم انقلاب نیز در نامهای به امام جمعه شیراز نوشتند: «حادثهی تأثرانگیز سیل ویرانگر در شیراز که به درگذشت تعدادی از مردم عزیز و داغدار شدن خانوادهها در ایام عید و نیز به مجروحیت جمعی دیگر و ویرانی و خسارت در شهر انجامید، مایه اندوه اینجانب است. مقتضی است جنابعالی ضمن ابلاغ سلام و تسلیت اینجانب به خانوادههای مصیبتدیده و نیز به مجروحان این حادثه، در تلاش برای غمگساری و جبران مصیبتها و خسارت و کمک به مردم، با مسئولین دولتی همکاری و همگان را توصیه بهسرعت و جدیت در انجام وظیفه نمائید.»
عصر همان روز نیز در حالی که جهانگیری، گزارشی از بازدید خود از مناطق سیل زده را به رئیسجمهور ارائه کرده بود، روحانی مجدداً دستورات جدیدی را برای کاهش آلام و مشکلات سیلزدگان و جبران سریع خسارات صادر کرد.
در کنار اقدامات مقابلهای در برابر سیل، با توجه به پیشبینیها و هشدارهای هواشناسی در مورد ورود سامانه بارشی از غرب کشور، اقدامات پیشگیرانه نیز در دستورکار قرار گرفت و جهانگیری که از سفر دو روزه به مناطق گلستان بازگشته بود؛ در تماس تلفنی با استانداران استانهای کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و خوزستان بر آمادگی لازم برای مقابله با احتمال وقوع سیل تأکید کرد، پس از آن نیز راهی جلسه مدیریت بحران شهر تهران شد تا اقدامات پیشگیرانه برای مهار سیلاب در تهران را نیز شخصاً مدیریت کند. تأکیدات جهانگیری صبح روز بعد نیز در جلسه ستاد مدیریت بحران شهر تهران نیز به تصویب رسید و در نتیجه آن تهرانیها که خاطرات سیل مترو و غرق شدن زنی در کانال آب خیابان پاسداران را هنوز در خاطر دارند، بارانهای سیلآسا را بدون خسارت تا پایان نوروز پشت سر گذاشتند.
هفتم فروردینماه، حسن روحانی به استان گلستان سفر کرد و از مناطق سیل زده بازدید کرد، در این بازدید رئیسجمهور بدون واسطه در جریان مطالبات و مشکلات مردم قرار گرفت و گرچه برخی از رسانههای معاند سعی کردند تا از سخنان صریح مطرح شده در حضور رئیسجمهوری بهرهبرداری منفی کنند، اما واکنشهای مردمی به این سخنان و حمایت از اقدام رئیسجمهور نشان داد که روحانی اقدام درستی انجام داده است. پس از بازدید از مناطق سیلزده گلستان، رئیسجمهور عازم مازندران شد و از مناطق سیل زده این استان نیز بازدید و دستورات لازم برای جبران خسارات سیلزدگان را صادر کرد. دو روز بعد از سفر مازندران و نهم فروردینماه، روحانی این بار راهی خوزستان شد تا شخصاً مدیریت بحران و پیشگیری از وقوع حادثه در اهواز را برعهده بگیرد.
بحران در «معمولان» و «پلدختر»
نیمه دوم تعطیلات نوروزی با ورود سامانه بارشی به غرب کشور همراه شد و استانهای کرمانشاه، لرستان، ایلام و خوزستان را تحت تأثیر قرار داد، اما با توجه به هشدارهای قبلی ارائه شده و تخلیه به موقع آب سدها خسارات گستردهای به این استانها وارد نشد و تنها در دو شهر معمولان و پلدختر اوضاع به مرحله بحران رسید، به طوری که از یازدهم فروردینماه تمامی راههای دسترسی به معمولان قطع شد و این وضعیت همچنان ادامه دارد. در پلدختر نیز وضعیت مشابهای وجود داشت و امدادرسانی به شکل هوایی ادامه پیدا کرد.
با پایان تعطیلات رهبر معظم انقلاب که از روز نخست وقوع سیل در کشور مستقیماً پیگیر جزئیات و نحوه امدادرسانی به سیلزدگان بودند، در جلسهای ویژه با حضور معاون اول رئیسجمهور و تعدادی از اعضای دولت، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و فرماندهان کل ارتش و سپاه، فرماندهان نیروهای زمینی، دریایی، نیروی انتظامی و بسیج، مسئولان ستاد مدیریت بحران و دستگاههای امدادی و کمک رسان، ضمن دریافت گزارش از مسئولان اجرایی و نظامی درخصوص آخرین وضعیت مناطق آسیب دیده از سیل و اقدامات انجام شده برای اسکان سیلزدگان، رسیدگی به مشکلات مردم و تصمیمهای اتخاذ شده به منظور جبران خسارات در بخشهای مسکن، کشاورزی، دامداری، زیرساختها و همچنین روند کنترل شرایط روزهای آینده، در برخی استانها گفتند: «خدماترسانی، هماهنگی بخشهای مختلف و شور و شوق کمکرسانی و روحیه بسیج شوندگی مردم در حادثه اخیر سیل در چند استان بسیار برجسته بود، اما باید همه تصمیمها و اقدامات لازم، بهصورت جدی پیگیری شود و تا رفع مشکلات و آلام مردم آسیب دیده ادامه یابد.»
رهبر انقلاب اسلامی ضمن قدردانی از گزارشهای ارائه شده در این جلسه افزودند: «خدمات انجام گرفته و هماهنگی میان دستگاهها و حضور مسئولان رده بالا و فرماندهان نظامی در دل حادثه و در مناطق آسیب دیده، از نکات قابل توجه این حادثه بود.»
حضرت آیتالله خامنهای خاطرنشان کردند: «در کنار این نکات اما موضوع مهمتری نیز وجود دارد که آن هم مسئله پیشگیری از ویرانیها و خسارات است که باید از قبل پیشبینی میشد، زیرا سیل قابل جلوگیری نیست اما ویرانی و خسارت قابل جلوگیری است.»
صبح روز بعد نیز ایشان در دیدار با مسئولان و اقشار مختلف مردم که به مناسبت عید مبعث برگزار شد، با تأکید بر اینکه هنوز کارهای زیادی برای کاهش آلام مردم سیل زده باقی مانده است، خاطرنشان کردند: به مسئولان تأکید کردهام که کارهای اصلی یعنی بازسازی ویرانیها و جبران خسارتها، از این به بعد است و باید این خسارات و صدمات جبران شود.
ایشان افزودند: البته مردم عزیز در مناطق سیل زده باید به همکاری با مسئولان ادامه دهند، زیرا کمک آنها حقیقتاً گرهگشا خواهد بود.
عملیاتهای سیلابی
هلالاحمر که از ابتدای سیلابها تاکنون در خط مقدم امدادرسانی به شهروندان و سیلزدگان بود، همچنان نیز در حال امدادرسانی در این مناطق است و از شهروندان نیز خواسته شده تا کمکهای خود برای سیلزدگان را از طریق این جمعیت به دست نیازمندان برسانند.
مرتضی سلیمی رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلالاحمر درباره اقدامات انجام شده از سوی هلالاحمر در حوادث جوی نوروز امسال میگوید: علاوه بر امداد رسانی به شهروندان در حوادث ترافیکی و دیگر وقایع، امدادگران جمعیت هلالاحمر در ارتباط با جزئیات سیل و آبگرفتگی، برف و کولاک از ۲۵ اسفند تا صبح دیروز در ۱۸۸۹ شهر، روستا و محور کوهستانی عملیات داشته و به بیش از ۲۱۷ هزار نفر امدادرسانی کردهاند. در این مدت حدود ۸۶ هزار نفر اسکان اضطراری داده شده و ۱۰۷۲ نفر توسط نیروهای امدادی و بالگرد به مناطق امن انتقال یافتند.
سلیمی با بیان اینکه عملیات سیل و آبگرفتگی در ۳۱ استان کشور انجام شده است، گفت: در حال حاضر نیز امدادرسانی در استانهای لرستان، چهارمحال و بختیاری، گلستان، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، خراسان شمالی، سمنان و البرز ادامه دارد.
اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز درباره اقدامات انجام شده در ایام نوروز در مواجهه با سیل و میزان خسارات گفت: سازمان مدیریت بحران کشور در اسفندماه سال ۹۷ در بخشنامهای به تمام استانهای کشور هشدارهایی را برای مواجهه با سیل ابلاغ کرده بود و قطعاً بررسی خواهیم کرد که کدام استانها بخشنامه را اجرا کردهاند.
و اما خسارتها...
او درباره میزان خسارات ناشی از سیل در استانهای سیل زده نیز گفت: پس از تثبیت حادثه و فروکش کردن سیل و ارزیابیهای دقیق، میزان خسارتها به طور قطعی اعلام خواهد شد و البته گزارش ارزیابی مقدماتی به دولت ارائه شده است. در حال حاضر اولویت ما ادامه امدادرسانی در مناطق سیل زده مخصوصاً مناطقی همچون معمولان و پلدختر است.
نجار با بیان اینکه طبق برآوردهای اولیه بیش از ۱۰ هزار مسکن در استان گلستان و ۶۵۰۰ واحد مسکونی در مازندران خسارت دیده است، گفت: بنیاد مسکن مأموریت بازسازی مسکن در گلستان و مازندران را برعهده دارد. وی ادامه داد: براساس ارزیابیهای انجام شده در بخش کشاورزی در دو استان گلستان و مازندران نیز ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت وارد شده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور درمورد خسارات ناشی از سیل در دیگر استانها نیز گفت: میزان دقیق خسارتها پس از بررسیها اعلام خواهد شد اما پیشنهاد اعتبارات جبران خسارات ناشی از حوادث در ۱۰ استان به هیأت وزیران ارسال شده است.
نجار درباره تخصیص اعتبار برای جبران خسارات سیلزدگان و بازسازی مناطق سیل زده نیز گفت: اعتبارات ساخت مسکن روستاییان ۱۰ میلیون تومان کمک بلاعوض و در مجموع ۱۵ میلیون تومان معیشتی با کارمزد ۴ درصد است. برای جبران خسارتهای مسکن در شهرها ۵۰ میلیون تومان با کارمزد ۵ درصد و ۱۲ میلیون تومان بلاعوض در نظر گرفته شده است.
او درباره دلایل وقوع سیل در گلستان نیز گفت: پر شدن سدهای "گلستان" و "وشمگیر"، لایروبی نکردن رودخانهها و محدود بودن خروجی آب به سمت دریا از جمله علتهای وقوع سیل در مناطق مسکونی است و دلایل قطعی آن هم در گلستان و هم در دیگر استانها بررسی خواهد شد.
نیروهای مسلح نیز در سیل نوروز ۹۸ حضور فعالی داشتند، نیروی انتظامی هم در دو حوزه راهور و انتظامی حضور فعالی در سیل داشت و آنطور که فرمانده ناجا گفته است علاوه بر کمک به مردم و امدادرسانی، در تأمین امنیت مناطق سیل زده نیز با آمادگی کامل وارد عمل شد. پلیس راهور نیز در انسداد معابر درگیر سیل و آبگرفتگی به موقع عمل کرده و از وقوع حوادث بسیاری جلوگیری کرد. دیگر یگانهای نیروهای مسلح از جمله سپاه، ارتش و بسیج نیز با حضوری فعالانه در مناطق سیل زده اقدام به امدادرسانی به سیلزدگان کردند.
تسهیلات ویژه برای سربازان مناطق سیلزده
ستادکل نیروهای مسلح برای سربازان و مشمولان در آستانه اعزام در مناطق سیلزده گلستان، مازندران و لرستان تسهیلاتی را پیشبینی کرده و آنطور که سردار موسی کمالی رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح گفته است: اعزام مشمولان سربازی مناطق سیلزده درمناطق آققلا، گمیشان، آزادشهر، بندر ترکمن، سیمرغ، میانرود، بهشهر، سوادکوه شمالی، نکا، معمولان، پلدختر و روستاهای سیلزده منطقه با دو ماه تعویق انجام خواهد شدو مشمولانی که میبایست در تاریخ ۱۹ فروردین و اول و ۱۹ اردیبهشتماه سال ۹۸ به سربازی اعزام شوند، موعد اعزامشان متعاقباً اعلام میشود.
وی در مورد سربازان در حال خدمت ساکن در مناطق زلزلهزده نیز گفت: سربازان این مناطق که در دیگر استانها مشغول خدمت هستند، به مدت یک ماه مرخصی اضطراری دریافت خواهند کرد. همچنین سربازان یگانهای نظامی و انتظامی مستقر در مناطق سیلزده که در حال کمک به مردم هستند، با تشخیص یگان و پس از پایان مأموریتشان یک ماه مرخصی اضطراری دریافت خواهند کرد.
کمالی در مورد آن دسته از سربازانی که در مرخصی بوده و ممکن است به دلیل خرابی ایجاد شده در راه و راهآهن درپی سیل نتوانند به موقع در محل خدمت خود حاضر شوند نیز گفت: به فرماندهان یگانها این اختیار داده شده تا پس از بررسی این مسائل نسبت به اعطای مرخصی اضطراری بابت تأخیر این سربازان اقدام کنند.
۶۲ تن قربانی سیل اخیر
مهرداد علی بخشی، جانشین مدیریت بحران سازمان پزشکی قانونی نیز در گفت وگو با ایسنا آخرین آمار رسمی مجموع جانباختگان سیل در کشور را ۶۲ نفر اعلام کرد و گفت: به دنبال وقوع سیل تا کنون ۶۲ جسد به مراکز پزشکی قانونی کشور منتقل که مرگشان به دلیل سیل تأیید شده است.
او با بیان اینکه احتمال دارد که شمار قربانیان سیل افزایش هم داشته باشد، گفت: تا کنون ۲۱ نفر در استان فارس، ۱۴ نفر در استان لرستان، هشت نفر در استان گلستان، پنج نفر در استان مازندران، پنج نفر در استان همدان، سه نفر در استان خراسان شمالی، دو نفر در کهگیلویه و بویراحمد و یک نفر در هر یک از استانهای خوزستان، کرمانشاه، سمنان و خراسان رضوی جان خود را از دست دادهاند.
و اما با وجود پیشبینی موج جدید بارشها از عصر امروز، باید دید که وضعیت در مناطق سیل زده کشور که نوروز تلخی را پشت سر گذاشتهاند، چه زمانی عادی خواهد شد. ایسنا