اشاره
قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین از وظایف مجلس شورای اسلامی است. بدون تردید تورم قانون و قانونگذاری در کشور امر نظارت بر حسن اجرای قوانین را دشوار کرده و می کند. ناکارآمدی قوانین در حل مشکلات زندگی مردم با شیوه های معمولی نظارتی نیز قابل تشخیص است و در این زمینه نیاز به انجام عملیات نظارت تخصصی وجود ندارد. نبود نظارت کافی و عدم وجود ضمانت اجرایی نظارت ها موجب شده است که ناکارآمدی هر دو وظیفه قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین را فرا بگیرد و جایگاه مجلس شورای اسلامی را به عنوان «راس امور کشور» با تزلزل مواجه سازد. برای بررسی نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی، اصل قانون برای صحت استناد، نقل و بخش های غیرنظارتی آن برای اختصار حذف شده است. ضمن اینکه اطلاع رسانی قوانین به مخاطبان فی نفسه کار مفیدی است از این طریق بر قوانین مادر تاکید و از نقل اصلاحات و تغییرات قانون به دلیل جزیی بودن آنها خودداری شده است. علیرغم اینکه نظارت بر حسن اجرای همه قوانین از وظایف مجلس شورای اسلامی است در این نوشتار به بررسی وضعیت نظارت بر حسن اجرای قوانینی پرداخته شده است که نماینده یا نمایندگان ناظر به انتخاب مجلس شورای اسلامی در آن حضور دارد. این نوشتار به پرسشگری عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی پیرامون قانون نحوه اعمال نظارت بر كاهش هزينه هاي غيرضرور و جلوگيري از تجملگرايي و قانون ممنوعيت وزارتخانه ها و مؤسسات و شركت هاي دولتي از چاپ و انتشار نشريات غيرضرور می پردازد که هم اکنون از نظر خوانندگان گرامی می گذرد:

قانون نحوه اعمال نظارت بر كاهش هزينه هاي غيرضرور و جلوگيري از تجملگرايي مصوب ۲۷/۹/۱۳۷۰
ماده ۱- به منظور كنترل هزينه هاي غيرضرور و مبارزه با تجملگرايي در وزارتخانه ها، نيروهاي نظامي و انتظامي، شهرداري ها، سازمان ها، بانك ها، شركت ها و واحدهاي مختلف وابسته به قوه مجريه، مقننه و قضاييه و كليه نهادهاي انقلاب اسلامي و تمامي دستگاه هايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است، شوراي عالي بررسي و تعيين الگوي مصرف موضوع تبصره ۳۰ قانون برنامه اول توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران موظف است علاوه بر انجام وظايف مذكور در تبصره فوق الذكر آيين نامه نحوه استفاده از امكانات عمومي از قبيل: اتومبيل، هواپيما، هليكوپتر، مسافرت هاي خارجي، پذيرايي ها و ديگر هزينه هاي اداري، خدماتي، و رفاهي را حداكثر ظرف مدت سه ماه از تاريخ تصويب اين قانون تهيه و به تصويب هيأت وزيران برساند.
ماده ۲- شوراي امنيت كشور موظف است حداكثر تا يك ماه رده بندي حفاظتي، نحوه حفاظت و اتومبيل مورد استفاده و تشريفات سان و رژه كليه مسئولين و شخصيت هاي كشور و لشكري را تهيه و جهت اجرا ابلاغ نمايد. وزير كشور مسئول پيگيري و نظارت بر اجراي اين مصوبه مي باشد و موظف است هر سه ماه يك بار گزارش عملكرد و تخلفات را به مجلس شوراي اسلامي، رياست جمهوري و قوه قضاييه ارائه نمايد.
ماده ۳- كليه دستگاه هاي مذكور در ماده يك موظف به اجرا دقيق مفاد اين قانون بوده و تخلف از آن در حكم تصرف غيرقانوني در اموال عمومي محسوب و طبق قوانين و مقررات مربوط رسيدگي خواهد شد.
ماده ۴- صدا و سيما و ساير وسايل ارتباط جمعي موظفند برنامه هاي خود را به نحوي تهيه و تنظيم نمايند كه منجر به تبليغ فرهنگ تجملگرايي نشود.
قانون فوق مشتمل بر چهار ماده و چهار تبصره در جلسه علني روز چهارشنبه مورخ بيست و هفتم آذر ماه يك هزار و سيصد و هفتاد مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۴/۱۰/۱۳۷۰ به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.

پرسشگری از عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۷۰ تاکنون پیرامون حسن اجرای این قانون چیست؟
- میزان كنترل هزينه هاي غيرضرور و مبارزه با تجملگرايي در قوه مجریه به تفکیک سال چقدر است؟
- میزان كنترل هزينه هاي غيرضرور و مبارزه با تجملگرايي در قوه مقننه به تفکیک سال چقدر است؟
- میزان كنترل هزينه هاي غيرضرور و مبارزه با تجملگرايي در قوه قضاییه به تفکیک سال چقدر است؟
- میزان كنترل هزينه هاي غيرضرور و مبارزه با تجملگرايي در نهادهاي انقلاب اسلامي به تفکیک سال چقدر است؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر نحوه استفاده از امكانات عمومي از قبيل اتومبيل، هواپيما، هليكوپتر، مسافرت هاي خارجي و پذيرايي ها به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر نحوه استفاده از ديگر هزينه هاي اداري، خدماتي و رفاهي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممنوعیت برگزاري سمينارها، كنگره ها، بزرگداشت ها، گردهمآيي هاي بين المللي غیرضروری توسط قوه مجریه، مقننه و قضاييه به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد صدا و سيما و ساير وسايل ارتباط جمعي در تهیه و تنظيم برنامه هاي مقابله با فرهنگ تجملگرايي چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد وزارت کشور از چگونگی اجرای این قانون و تخلفات انجام شده به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد شوراي امنيت كشور بر رده بندي حفاظتي، نحوه حفاظت و اتومبيل مورد استفاده و تشريفات سان و رژه كليه مسئولين و شخصيت هاي كشور و لشكري به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد سازمان برنامه و بودجه پیرامون چگونگي اجرا و موارد تخلف از اين قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد ديوان محاسبات كشور پیرامون چگونگي اجرا و موارد تخلف از اين قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد سازمان بازرسي كل كشور پیرامون چگونگي اجرا و موارد تخلف از اين قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر عملکرد شوراي عالي بررسي و تعيين الگوي مصرف موضوع تبصره ۳۰ قانون برنامه اول توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران بر این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی دیوان محاسبات کشور بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد سازمان بازرسی کل کشور به درخواست مجلس شورای اسلامی پیرامون حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش آيين نامه اجرايي موضوع تبصره ۷ قانون الحاق ۵ تبصره به قانون نحوه اجراي اصل ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسي مصوب رئيس مجلس شوراي اسلامي پیرامون حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟

قانون ممنوعيت وزارتخانه ها و مؤسسات و شركت هاي دولتي از چاپ و انتشار نشريات غيرضرور مصوب ۲۹/۷/۱۳۶۵
ماده واحده- اختصاص و پرداخت هر گونه وجه از محل اعتبارات جاري و عمراني منظور در قانون بودجه ساليانه كل كشور و اموال و ثروت هاي عمومي از سوي وزارتخانه ها و مؤسسات وشركت هاي دولتي و مؤسساتي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است و نهادهاي انقلاب اسلامي و استفاده كردن از امكانات دولتي و كاركنان براي جمع آوري مطالب، تحرير، تنظيم، چاپ و انتشار هر گونه كتاب، روزنامه، مجله، نشريات مشابه و هرنوع اوراق و پارچه هاي تبليغاتي، جزوه، بروشور، تراكت، پوستر (به استثناي پوستر و بروشورهاي آموزشي) سفارش چاپ هر گونه آگهي تبريك، تسليت و تشكر و اطلاعيه هاي غيرضروري كه مستقيما با وظايف آنها ارتباط نداشته باشد در روزنامه و نشريات كشور ممنوع مي باشد. اين ممنوعيت شامل تمامي اعتبارات دستگاه هاي مذكور حتي اعتباراتي كه مستثني از قانون محاسبات عمومي و يا ساير مقررات عمومي دولت هستند نيز باشد.
تبصره ۱- موارد ذيل از شمول ممنوعيت اين قانون مستثني مي باشد:
۱- وزارت ارشاد اسلامي.
۲- وزارت امور خارجه در كشورهايي كه وزارت ارشاد اسلامي در آنها فاقد نمايندگي فرهنگي است، به تشخيص و تأييد وزير امور خارجه.
۳- سازمان تبليغات اسلامي.
۴- وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و مؤسسات وابسته به آن و مركز نشر دانشگاهي در رابطه با چاپ كتاب و نشريه جزوه هاي علمي، فني ودرسي و تحقيقاتي.
۵- سازمان پژوهشي و برنامه ريزي آموزشي وزارت آموزش و پرورش (در رابطه با كتب و نشريات علمي و آموزشي).
۶- تبليغات مربوط به جبهه و جنگ در چارچوب آيين نامه آن كه حداكثر ظرف دو ماه پس ازابلاغ اين قانون به پيشنهاد وزارت ارشاد اسلامي و همكاري وزارتخانه هاي سپاه، دفاع، جهاد و سازمان تبليغات اسلامي به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
۷- بنياد شهيد به جز در انتشار كتاب، نشريه و مجله.
۸ – بولتن هاي داخلي ضروري و بروشورها كه در وزارتخانه ها و مؤسسات دولتي شركت هاي دولتي و نهادهاي انقلاب اسلامي با تعيين ضوابط توسط وزارت ارشاد اسلامي در رابطه با وظايف قانون خود منتشر مي نمايند.
۹- وزارت اطلاعات در رابطه با نشر مسائل امنيتي.
تبصره ۴- وزارت ارشاد اسلامي موظف است نسبت به عملكرد وزارتخانه ها، سازمان ها، نهادهاي مذكور در اين قانون نظارت كامل داشته با مشاهده تخلف جهت تعقيب قانوني مورد يا موارد را به مراجع صالحه قضايي احاله داده و نتيجه را از طريق كميسيون ارشاد اسلامي مجلس به اطلاع نمايندگان مجلس برساند.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و شش تبصره در جلسه روز سه شنبه بيست و نهم مهر ماهيك هزار و سيصد و شصت و پنج مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ ۱۳/۸/۱۳۶۵ به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.

پرسشگری از عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی
- گزارش عملکرد كميسيون ارشاد اسلامي مجلس در اطلاع رسانی امور مرتبط با این قانون به نمايندگان مجلس شورای اسلامی چیست؟
- واکنش نمایندگان مجلس شورای اسلامی به نحوه اجرای این قانون در کشور به تفکیک سال چیست؟
- گزارش استفاده از اختیارات قانونی مجلس شورای اسلامی شامل تذکر شفاهی، تذکر کتبی، ایراد سوال، انجام تحقیق و تفحص یا استیضاح در باره نحوه اجرای این قانون چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر تبصره ۵ این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممنوعیت اختصاص و پرداخت هر گونه وجه از محل اعتبارات جاري و عمراني منظور در قانون بودجه ساليانه كل كشور برای انتشارات و تبلیغات غیرضروری به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممانعت از استفاده از اموال و ثروت هاي عمومي از سوي وزارتخانه ها و مؤسسات وشركت هاي دولتي و مؤسساتي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است و نهادهاي انقلاب اسلامي برای انتشارات و تبلیغات غیرضروری به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممنوعیت تخصیص اموال و ثروت هاي عمومي از سوي وزارتخانه ها و مؤسسات و شركت هاي دولتي و مؤسساتي كه شمول قانون بر آنها مستلزم ذكر نام است و نهادهاي انقلاب اسلامي برای انتشارات و تبلیغات غیرضروری به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممنوعیت استفاده كردن از امكانات دولتي و كاركنان براي جمع آوري مطالب، تحرير، تنظيم، چاپ و انتشار هر گونه كتاب، روزنامه، مجله، نشريات مشابه و هرنوع اوراق و پارچه هاي تبليغاتي، جزوه، بروشور، تراكت، پوستر به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر ممنوعیت سفارش چاپ هر گونه آگهي تبريك، تسليت و تشكر و اطلاعيه هاي غيرضروري كه مستقيما با وظايف دستگاه های اجرایی ارتباط نداشته باشد در روزنامه و نشريات كشور به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر میزان اثربخشی انتشارات دستگاه های اجرایی استثنا شده از اجرای این قانون چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اعتباراتي كه مستثني از قانون محاسبات عمومي و يا ساير مقررات عمومي دولت هستند پیرامون اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر وصول بهای نشریات و جزوات چاپ شده بر اساس این قانون به حساب درآمد عمومي كشور با جلب نظر وزارتخانه ها و مؤسسات مذكور با احتساب هزينه هاي مربوط به مواد اوليه، دستمزد، پرسنل شاغل و هزينه هاي چاپ به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در وزارت ارشاد اسلامي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در وزارت امور خارجه بویژه در كشورهايي كه وزارت ارشاد اسلامي در آنها فاقد نمايندگي فرهنگي است، به تشخيص و تأييد وزير امور خارجه به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در سازمان تبليغات اسلامي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در وزارت فرهنگ و آموزش عالي و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و مؤسسات وابسته به آن و مركز نشر دانشگاهي در رابطه با چاپ كتاب و نشريه جزوه هاي علمي، فني ودرسي و تحقيقاتي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در سازمان پژوهشي و برنامه ريزي آموزشي وزارت آموزش و پرورش (در رابطه با كتب و نشريات علمي و آموزشي) به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در تبليغات مربوط به جبهه و جنگ در چارچوب آيين نامه آن توسط وزارت ارشاد اسلامي و همكاري وزارتخانه هاي سپاه، دفاع، جهاد و سازمان تبليغات اسلامي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در بنياد شهيد به جز در انتشار كتاب، نشريه و مجله به تفکیک سال چیست؟
– گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در بولتن هاي داخلي ضروري و بروشورها كه در وزارتخانه ها و مؤسسات دولتي شركت هاي دولتي و نهادهاي انقلاب اسلامي با تعيين ضوابط توسط وزارت ارشاد اسلامي در رابطه با وظايف قانونی خود به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر اجرای نشدن این قانون در وزارت اطلاعات در رابطه با نشر مسائل امنيتي به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی دیوان محاسبات کشور بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد نظارتی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی بر حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش عملکرد سازمان بازرسی کل کشور به درخواست مجلس شورای اسلامی پیرامون حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- گزارش آيين نامه اجرايي موضوع تبصره ۷ قانون الحاق ۵ تبصره به قانون نحوه اجراي اصل ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسي مصوب رئيس مجلس شوراي اسلامي پیرامون حسن اجرای این قانون به تفکیک سال چیست؟
- به اعتقاد مجلس شورای اسلامی از زمان تصویب این قانون تاکنون، آیا عملکرد قانون توسط مجریان مطلوب بوده است؟
- آیا قانون یاد شده به اهداف از پیش تعیین شده خود دست یافته است؟
- اطلاع رسانی اجتماعی عملکرد نظارتی مجلس شورای اسلامی بر مورد حسن اجرای این قانون چگونه بوده است؟
- اسناد و گزارشات نظارتی مجلس شورای اسلامی پیرامون این قانون در کدام مرکز نگهداری می شود؟ 

^{نویسنده: دکتر محمدرضا ناری ابیانه}