مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت در دریا از شعارها و ادعاهایی است که طی سالهای اخیر به کرات از سوی مقامات غربی مطرح شده است. این عناوین در گذشته بیشتر از زبان مقامات آمریکایی و انگلیسی شنیده می شد اما اخیرا این نوع ادعاها از سوی مقامات فرانسوی نیز به کرات شنیده می شود که میتواند بیانگر دگرگونیهایی در رفتارهای امنیتی و جهانی این کشور باشد.
نکته قابل توجه در این عرصه آنکه وزارت دفاع فرانسه اعلام کرد ناوگان ائتلاف دریایی اروپا در خلیج فارس در پایگاه نظامی فرانسه در ابوظبی مستقر میشود.فلورنس پارلی وزیر دفاع فرانسه که در پایگاه دریایی این کشور در ابوظبی در جمع خبرنگاران صحبت میکرد، گفت: به صورت رسمی مقرر شد که مرکز فرماندهی در خاک امارات باشد.به گفته پارلی، مقامات حدود ۱۰ کشور شریک در ائتلاف دریایی اروپایی، در این مقر مرکزی حضور خواهند داشت. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که پایگاه دریایی فرانسه در ابوظبی به زودی عملیاتی شود.
این ادعا در حالی مطرح شده که اخیرا در اقدامی قابل تامل امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه از چندی پیش ایده تشکیل ارتش واحد اروپایی را مطرح کرده و در نخستین گام پیشنهاد کرده است که ائتلافی دریایی متشکل از کشورهای اروپایی و شرکای این کشورها تشکیل شده و در خلیج فارس گشتزنی کند. وی پیش از این گفته بود که ناتو دچار مرگ مغزی شده است و اروپا دیگر نمی تواند روی آن حساب کند. با توجه به این مولفهها این سوال مطرح میشود که طرح ادعایی فرانسه در امارات با چه اهدافی صورت می گیرد و آیا می تواند به تقویت امنیت دریایی منجر شود؟ نخستین نکته در این عرصه حاضران در ائتلاف مذکور است. شواهد نشان می دهد که در کنار چند کشور معدود غربی، سایر اضعا این ائتلاف ادعایی کشورهایی عربی همچون امارات، عربستان و بحرین هستند که عملا در حوزه امنیت منطقه کارکردی نداشته و خود محور بحران سازی هستند. بر این اساس این ائتلاف را نمی توان مولفهای برای تحقق امنیت دریایی دانست و باید اهداف دیگری را در لوای ایجاد این ائتلاف جستجو کرد.
نگاهی به رفتار کشورهای غربی نشان میدهد که آنها از یک سو به دنبال مقابله با ایجاد ائتلاف های مستقل منطقهای هستند و با طرحهای و ادعایی ائتلاف ساز این سناریو را اجرا می کنند زمانی با ادعای ائتلاف ضد داعش و تروریسم و زمانی ادعای ائتلاف دریایی. نکته مهم آنکه این کشورها با ادعای این طرحها به سرکیسه کردن کشورهای عربی می پردازند و پروژه دریایی اخیر نیز ادامه این راه است. نکته مهم دیگر اهداف فرانسه است که در قالب حضور گستردهتر در منطقه صورت میگیرد. فرانسه رقابتی شدید با آمریکا و انگلیس برای حضور گسترده در غرب آسیا دارد بویژه اینکه بحران سیاسی انگلیس و نیز چالشهای اقتصادی و سیاسی آمریکا فضای مناسبی برای اجرای این طرح است.
بر این اساس میتوان گفت که طرح ادعایی وزیر دفاع فرانسه برگرفته از اهداف استعماری است که فرانسه در منطقه در لوای امنیت پیگیری میکند و نتیجه آن نیز نه امنیت منطقه بلکه باج گیری از کشورهای منطقه است. روندی که نتیجه آن تشدید بحران امنیتی در منطقه خواهد بود چرا که تجربه نشان داده حضور غرب نه تنها زمینه ساز امنیت نمیشود بلکه خود کانون بحرانهای منطقه است.
نویسنده: سید مهدی لنکرانی