افغانستان طی روزهای اخیر شاهد دور جدیدی از مذاکرات میان دولت و طالبان در قطر است. نشستی که می‌توان آن را نخستین اقدام جدی طرفین افغانستانی برای پایان دادن به بحران‌های کشورشان دانست.
نگاهی بر روند تحولات نشان می‌دهد که دو دیدگاه در قبال مذاکرات بین‌الافغانی وجود دارد. یک دیدگاه مبتنی بر رویکرد دولتمردان افغانستان و طالبان است که در سخنانشان بر اصل رسیدن به توافق درون کشوری تاکید کرده و حتی خروج نیروهای خارجی را خواستار شده‌اند. دیدگاه دیگر، رویکرد ناظران مذاکرات همچون آمریکا و ناتو است که تلاش دارند این مذاکرات را دستاوردی برای سیاست‌های ۲۰ سال حضورشان در افغانستان معرفی کنند.آمریکا قصد دارد همانگونه که روند سازش و خیانت امارات و بحرین را به مولفه‌ای انتخاباتی مبدل کرد، نتیجه مذاکرات بین‌الافغانی را نیز در سبد ترامپ ریخته و وانمود کند که این کارکرد سیاست‌های ترامپ است که اکنون به ثمر رسیده است.حلقه تکمیلی این رویکرد را در سخنان ترامپ می‌توان مشاهده کرد که از کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان و عراق طی ماه‌های آتی سخن گفته و سعی کرد خود را مرد عمل نشان دهد. در اصل دولتمردان آلمان با نگاه منفعت طلبانه به مذاکرات می نگرند و در صورت نیاز حتی آماده برهم زدن روند مذاکرات هستند.
نگاهی به مذاکرات گذشته میان طالبان و دولت مرکزی افغانستان نشان می‌دهد که تا کنون به رغم تاکید طرفین بر لزوم رسیدن به صلح، هرگز این نتیجه حاصل نشده و در نهایت افغانستان در همان بن‌بست قدیمی باقی مانده است. نگاهی ریشه‌ای به این وضعیت یک اصل کلیدی را نشان می‌دهد و آن اینکه به رغم آنکه مذاکرات بر اساس اصل درون افغانستانی طراحی شده اما در نهایت این بازیگران خارجی بوده‌اند که برای آن تصمیم گیری کرده‌اند که عملکرد زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا، سندی بر این حقیقت است. آمریکا و ناتو تلاش کرده‌اند تا این مذاکرات را مولفه‌ای برای ادامه اشغال افغانستان و بعضاً پنهان سازی ناکامی و حتی کشتارهایشان در این کشور جلوه دهند که نتیجه آن نیز شکست مذاکرات بوده است. اکنون ترامپ به شدت نیازمند نشان دادن چهره‌ای موفق در سیاست خارجی است که با شکست طرح اقدام علیه چین، روسیه، کره شمالی و جمهوری اسلامی ایران به سمت حاشیه‌هایی همچون سازش عربی و توافقاتی در حوزه افغانستان پیش رفته است. بر این اساس، راهکار افغانستان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات کنونی، جلوگیری از دخالت‌های خارجی و رویکرد واقعی به مذاکرات درون افغانستانی است که قطعاً صلح را به این کشور بازخواهد گرداند. راهکاری که تحقق آن مشروط به اخراج نیروهای خارجی از افغانستان است چرا که آنها نشان داده‌اند که نه حلال مشکلات بلکه ریشه مشکلات هستند و حضورشان جز بحران نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت.

^{نویسنده: فرامرز اصغری}