حیف است نام خودروساز را برای کارخانه‌های سرهم بندی خودرو در کشور به کار برد، چرا که با وجود ظرفیت‌های موجود در کشور، خودروسازهای «بخوانید سرهم بند» قطعات را از چندین کشور تامین می‌کنند و به خاطر وارد کردن این قطعات، خودروهای مونتاژ شده را با قیمت ارز آزاد به دست مشتریان بخت برگشته می‌رسانند.
کیفیت محصولات داخلی در مقایسه با خودروهای درجه سه هر کشوری، پایین تر است، این ادعا اقراق نیست واقعیتی است که هم اکنون مردم سوار بر همین خودروها تجربه می‌کنند و اگر خودروی آنها اشکالی پیدا کند برای پیدا کردن قطعات آن، به مراکز فروش یا در تهران به خیابان ملت و چراغ برق سری بزنند، می‌بینند که اکثر قطعات موجود در مغازه‌ها خارجی و بعضا چینی است. در این مبحث باید به این نکته توجه داشت که قطعه ساز ایرانی نه تنها حمایت نشده است، بلکه با واردات گسترده قطعات خودرو از دیگر کشورها، قطعه سازان به زمین زده شده اند، نه این که خود بخواهند بلکه این واردات سوال برانگیز رانتی باعث گشته که کارخانه‌ها و کارگاه‌های قطعه سازی خودرو، تولیدات خود را نتوانند به بازار و دو خودروساز بزرگ کشور عرضه کنند، چرا که این دو خودروساز رقبت بیشتری به واردات نشان می‌دهند تا این که از تولیدات داخلی استفاده کنند. در طی ۵ روز، قیمت خودروی صفر در کشور ۱۰ تا ۲۵ میلیون تومان افزایش یافته است. از این پس مردم باید رویای خرید خودرو را همچون خانه دار شدن در خواب ببینند، از هر اقتصاددانی بپرسید که چرا وضعیت بازار خودرو و مسکن اینگونه است، خواهد گفت هیچ منطق اقتصادی در این دو مقوله وجود ندارد. اگر سرمایه‌هایی که برای صنعت خودروسازی هزینه شده است، صرف بخش‌های دیگر مانند کشاورزی شده بود تاکنون جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به صادرکننده اول محصولات کشاورزی در منطقه تبدیل شده بود. سرمایه گذاری در این بخش پس از بیش ۵۰ سال فعالیت، به واقع جواب نداده است و تنها باعث گشته که یک بار روانی سنگین بر افکار عمومی جامعه بگذارد. حتی زمین‌های موجود خودروسازها را اگر به بخش کشاورزی اختصاص داده بودند و در آنها به تولید محصول می‌پرداختند می‌توانست سوددهی بیشتری برای کشور داشته باشد!
اما افکار عمومی‌می‌پرسد، با توجه به این که صنعت دفاعی و نظامی کشور با وجود تحریم‌های شدید تسلیحاتی و نظامی توانسته است به خودکفایی برسد و اقدام به تولیدات محصولاتی کند که جهان را شگفت زده کرده است، آیا صنعت خودروسازی پیچیده تر از تولید تسلیحات نظامی است؟! چرا بخش صنعت در ایران قادر به رسیدن به خودکفایی نیست؟
با توجه به شرایط موجود در وضعیت تولید خودرو در کشور، باید به جای این که اقدام به واردات خودروهای لوکس و گران قیمت شود که قطعا ارزبری آن بالا است، واردات خودروهای ارزاق قیمت آزاد شود و مردم نیز می‌توانند ارزانترین خودروی جهان را در بازار با کیفیت بسیار مطلوبتر خریداری کنند. ارزانترین خودروی تولید شده در سال ۲۰۲۰، خودرو اسپارک شرکت خودروسازی شورولت است که ۱۳ هزار دلار قیمت دارد. این خودرو از کیفیت قابل توجهی برخوردار است، اگر ارزش دلار را با نرخ ۲۳ هزار تومان هم در نظر بگیریم قیمت این خودرو ۲۹۹ میلیون تومان است، که البته همه می‌دانند که نرخ دلار کنونی در کشور واقعی نیست و بسیار پایین تر از آن چیزی است که اکنون وجود دارد. این موضوع به اتفاق نظر کارشناسان و مقامات دولتی نیز رسیده است که نرخ واقعی ارز بسیار پایین تر از نرخ کنونی است.
اگر متولیان نگران کمبود ارز برای واردات خودرو هستند، آیا به خودروسازان (سرهم بندی) ارز اختصاص نمی‌یابد تا قطعاتی که نیاز دارند به چین، هند، مالزی، برزیل و برخی دیگر از کشورها سفارش دهند و سپس در بسته بندی تولید داخل به بازار عرضه شود و یا در محصولات خود نصب کنند؟
پس از ضعف شدید در خودروسازی کشور، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که در شرایط شدیدترین تحریم‌های تسلیحاتی به خودکفایی رسیده اند، اعلام آمادگی کردند که می‌توانند به بخش صنعت خودروسازی کمک کنند. سازمان نیروهای مسلح قادر است حتی صفر تا صد یک خودرو را طراحی و تولید کند، اما صنعت دفاعی وظیفه ذاتی در تولیدخودرو ندارد. وزارت دفاع، ارتش و سپاه در زمینه کمک به خودروسازها اعلام آمادگی کرده اند و روز گذشته در نمایشگاه نهضت قطعه سازی وزارت دفاع، چند نمونه از قطعات گلوگاهی خودرو مانند ACU، توربوشارژ، ایربگ و باتری‌های ویژه خودروها رونمایی شد.
اگر این نهضت ادامه داشته باشد که قاعدتا ادامه خواهد داشت، چرا که ابلاغ فرمانده کل قوا است، با گسترش آن طبیعتا باید قیمت تمام شده محصولات خودرویی کشور پایین بیاید وخودروسازان داخلی نیز با دست کشیدن از انحصار طلبی و البته واردات های سوال برانگیز قطعه‌های خارجی، با استفاده از توان بخش نظامی و دفاعی کشور به بهینه سازی محصولات خود بپردازند و بازار خودرو را سروسامان دهند، در این صورت شاید دیگر نیازی نباشد که زمین‌های خودروسازان که کم نیست زیر کشت محصولات کشاورزی برود!

^{نویسنده: محمد صفری}