?>?> سیاست روز - گرانی و رکود و ماجرای ماليات بر ارزش افزوده!؟ - نسخه قابل چاپ

کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

چالش قانون گزارش های مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی را معرفی، نقد و بررسی (۱۲۳) می کند

گرانی و رکود و ماجرای ماليات بر ارزش افزوده!؟

16 شهريور 1399 ساعت 22:36

اشاره: مجموعه گزارش های مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، بر اساس ماده 1 و 2 قانون شرح وظایف مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و به عنوان بازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی تهیه و منتشر می شود. گو اینکه بر اساس یکی از مطالعات انجام شده توسط همین مرکز (ميزان بهره مندي از اطلاعات و تأثير آن بر فرايند قانونگذاري)، تولیدات پژوهشی تاکنون مورد استقبال و استفاده نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار نگرفته است و بخش محدودی از مصوبات (22 درصد) با نظر دستاوردهای مطالعاتی مرکز پژوهش ها همخوانی دارد. بدون تردید مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در روند تحول قانونگذاری سنتی کشور نقش مهمی دارد. چالش قانون ضمن اعلام آمادگی برای انعکاس متن جوابیه مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی پیشاپیش از حسن توجه و پیشنهادات عموم نخبگان و اندیشمندان سپاسگزار است. این نوشتار به معرفی، نقد و بررسی گزارش در باره ماليات بر ارزش افزوده 5. تاریخ تعلق ماليات منتشر شده از سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی می پردازد که هم اکنون از نظر خوانندگان می گذرد:


معرفی گزارش
شناسنامه گزارش
عنوان گزارش: در باره ماليات بر ارزش افزوده ۵. تاریخ تعلق ماليات
شماره مسلسل: ۱۵۶۱۴
کد موضوعی: ۲۳۰
نام دفتر: مطالعات اقتصاد بخش عمومی (گروه ماليه عمومی)
تهيه و تدوین: سيدمحمدهادی سبحانيان
همكار: پریسا مهاجری
ناظر علمي: احمد غفارزاده
اظهارنظركننده: محمد تقی نژاد عمران
متقاضي: کميسيون اقتصادی مجلس شورای اسلامی
تاريخ انتشار: ۲۶/۹/۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۲۳ صفحه
ناشر: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
منبع: درگاه الکترونیک مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
در چکیده گزارش اینگونه آمده است: یكی از نكات کليدی در طراحی نظام ماليات بر ارزش افزوده، تعيين تاریخ تعلق ماليات بر عرضه کالاها و ارائه خدمات است. تعيين این تاریخ منوط به انتخاب مبنای حسابداری در ثبت و ضبط رویدادهای مالی است. به طور کلی دو مبنای حسابداری برای تعيين تاریخ تعلق مالياتی وجود دارد؛ نخست اصل حسابداری تعهدی که عموم کشورهای مجری ماليات بر ارزش افزوده، این اصل را به عنوان قاعده کلی پذیرفته اند و دوم حسابداری نقدی که در تعداد انگشت شماری از کشورها مبنای کار قرار گرفته و یا صرفاً برای برخی گروه های شغلی اعمال شده است. پذیرش اصل حسابداری تعهدی بدین معناست که مؤدی (فروشنده کالا و یا ارائه دهنده خدمت) باید به هنگام صدور صورت حساب و یا تحویل کالا (و یا ارائه خدمت)، ماليات فروش را محاسبه و از خریدار اخذ کند، خواه ثمن معامله را دریافت کرده باشد و خواه یک معامله نسيه انجام داده باشد. در مقابل، تاریخ تعلق ماليات بر اساس حسابداری نقدی، تاریخ دریافت ثمن معامله است. تعيين تاریخ تعلق ماليات طبق قانون آزمایشی ماليات بر ارزش افزوده ایران نيز به تبعيت از رویه جهان شمول موجود، مبتنی بر حسابداری تعهدی است.
در مقدمه گزارش اینگونه آمده است: ماليات بر ارزش افزوده درحال حاضر در بيش از ۱۶۰ کشور جهان با سطوح مختلف توسعه یافتگی که از نظر جغرافيایی نيز در پنج قاره جهان حضور دارند، اجرا می شود. درجه موفقيت کشورها در اجرای ماليات بر ارزش افزوده به عوامل گوناگونی بستگی دارد که یكی از مهم ترین آنها، طراحی مناسب مؤلفه های اجرایی نظام ماليات بر ارزش افزوده است، به طوری که طراحی مناسب سازوکارهای اجرای قانون، می تواند تأثير قابل توجهی بر عملكرد و کارآیی نظام ماليات بر ارزش افزوده، داشته باشد. تاریخ تعلق ماليات ازجمله مهم ترین این مؤلفه ها محسوب می شود که البته مباحث و چالش هایی را ميان مؤدیان و سازمان امور مالياتی ایجاد کرده است. بر این اساس موضوع تاریخ تعلق ماليات در لایحه ماليات بر ارزش افزوده در ماده ای جداگانه (ماده ۳) و با اصلاحاتی نسبت به قانون آزمایشی ارائه شده است. تاریخ تعلق ماليات، به زمانی اطلاق میشود که مؤدی مالياتی به هنگام فروش کالا و یا ارائه خدمت، ملزم به محاسبه ماليات فروش و اخذ آن از خریدار می شود. در اینجا سؤالی که مطرح است، آن است که تاریخ تعلق ماليات بر ارزش افزوده چه زمانی است. آیا تاریخ تعلق ماليات باید زمان دریافت ما به ازای معامله (از قبيل وجه نقد) باشد یا باید زمان دیگری مثل تاریخ صدور صورت حساب، یا تاریخ ارائه خدمت یا تاریخ تحویل کالا مبنا قرار گيرد. پاسخ به این سؤال ازآن رو دارای اهميت است که تعيين هر یک از تاریخ های مذکور آثار و تبعات متعددی هم برای مؤدیان مالياتی و هم نظام مالياتی کشور به همراه خواهد داشت.
در جمع بندي و نتيجه گيري گزارش اینگونه آمده است: برای آنكه ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف بتواند از کارآیی مناسبی برخوردار باشد و ضمن ایجاد درآمدهای باثبات و پایدار برای دولت، شفافيت معاملات اقتصادی را افزایش دهد و مشوق توليد و صادرات باشد باید سه اصل اساسی در طراحی نظام ماليات بر ارزش افزوده رعایت شود. نخست آنكه اعمال ماليات بر ارزش افزوده باید براساس اصل مقصد صورت پذیرد. دوم آنكه پایه مالياتی باید دامنه گسترده ای از کالاها و خدمات مصرفی را در بر گيرد و از اعطای معافيت ها پرهيز شود. سوم آنكه محاسبه بدهی مالياتی باید از روش صدور صورت حساب انجام شود. اصل سوم یعنی صدور صورتحساب که یكی از اصول مبنایی در طراحی نظام ماليات بر ارزش افزوده به شيوه تفریقی غيرمستقيم است، مترادف با حسابداری تعهدی است و همان طور که در این گزارش نيز به طور مبسوط تشریح شد، تمامی کشورهای مجری ماليات بر ارزش افزوده قائل به این اصل اساسی هستند. برمبنای اصل حسابداری تعهدی، تاریخ تعلق ماليات هنگامی خواهد بود که صورت حساب صادر می شود نه اینكه چه زمانی، ثمن معامله دریافت می گردد.

ارزیابی بخش های گزارش
الف) عنوان
- آیا عنوان گزارش بیان گر اهمیت موضوع آن است؟ بله
- آیا محتوای گزارش در راستای بحث و بررسی پیرامون عنوان تهیه و ارائه شده است؟ خیر
- آیا نام دست اندرکاران تهیه و انتشار گزارش بطور کامل شامل نام و نام خانوادگی، رتبه علمی، محل کار و نشانی پست الکترونیک در گزارش قید شده است؟ خیر
الف) چکیده
- آیا چکیده دقیقا آینه تمام نمای مطالعه است؟ بله
- اگر چکیده به تنهایی مورد بررسی قرار گیرد، آیا به اندازه کافی خلاصه و چکیده کل مقاله است؟ بله
- آیا چکیده گزارش دارای بخش واژگان کلیدی است؟ خیر
ب) فهرست
- آیا گزارش دارای فهرست اجمالی و تفصیلی است؟ گزارش دارای فهرست اجمالی است.
- آیا جدول ها، نمودارها و تصاویر دارای فهرست جداگانه اند؟ خیر
- آیا گزارش دارای فهرست اعلام و اشخاص، مکان ها و ... است؟ خیر
پ) مقدمه
- آیا مقدمه، توجیه منطقی از مطالعه و یا هدف از مقاله (بیانی از مشکل موجود و بررسی متون) را شامل می شود؟ بله
- آیا اهداف مطالعه به وضوح شرح داده شده است؟ بله
- آیا از واژگان کلیدی و اصطلاحات مهم گزارش تعاریف مشخص ارائه شده است؟ خیر
- آیا پیشینه تاریخی بحث مورد نظر در منابع معتبر داخلی و خارجی در گزارش مطرح شده است؟ خیر
ت) روش کار
- آیا از روش های معتبر و قابل اعتماد استفاده شده است؟ روش گزارش توصیفی و اقتباسی است.
- آیا روش های انتخاب شده توسط نویسندگان قادر به پاسخ به سوالات تحقیق می باشد؟ خیر
- آیا روش های مورد استفاده به وضوح شرح داده شده اند؟ خیر
- اگر یک مطالعه تحقیقاتی مشابه توسط محققین دیگری انجام شود، می تواند همین نتایج را در پی داشته باشد؟ خیر
ث) یافته ها
- آیا یافته ها به خوبی سازماندهی شده است؟ خیر
- آیا نتایج به وضوح شرح داده شده است؟ خیر
- آیا روش های آماری مناسب انتخاب شده است؟ خیر
- راستی آزمایی نتایج گزارش از طریق کدام آزمون انجام شده است؟ گزارش فاقد آزمون های راستی آزمایی است.
- آیا نتایج گزارش از روایی و پایایی قابل قبول برخوردار است؟ خیر
ج) بحث
- آیا نتایج مهم به اختصار بیان شده است؟ خیر
- آیا نویسندگان مشخصا بیان کرده اند که فرضیه آنها در این مطالعه ثابت شده یا نه؟ خیر
- آیا یافته های این مطالعه با مطالعات مشابه پیشین در این زمینه مقایسه شده است؟ خیر
- آیا محدودیت های مطالعه ذکر شده است؟ خیر
- آیا برای انجام پژوهش های بعدی پیشنهاداتی ارائه شده است؟ خیر
چ) جدول ها، نمودارها و تصاویر
- آیا مدل مفهومی گزارش در قالب شکل ارائه شده است؟ خیر
- آیا جدول ها، نمودارها و شکل ها ویژگی های کلیدی مطالعه را نشان می دهند؟ گزارش فاقد جدول، نمودار و شکل است.
- آیا تصاویر، جدول ها و نمودارها شفاف و قابل فهم هستند و دارای بالانویس و زیرنویس مناسب می باشند؟ گزارش فاقد جدول، نمودار و شکل است.
ح) پیوست ها
- آیا پیوست های گزارش حاوی اطلاعات مفید است؟ گزارش فاقد پیوست است.
- آیا پیوست ها به کسب آگاهی بیشتر در مخاطبان کمک می کند؟ گزارش فاقد پیوست است.
- آیا پیوست ها حاوی فرم ها و اسناد مرتبط با گزارش است؟ گزارش فاقد پیوست است.
خ) منابع
- آیا منابع کافی برای اهداف این مطالعه در جامعه وجود دارد؟ بله
- آیا سبک نوشتن منابع منطبق با دستورالعمل های علمی است؟ بله
- آیا منابع مهم و کلیدی به روز بوده اند و با دقت گزارش شده اند؟ خیر
- شیوه ارائه مستندات و ارجاعات در گزارش چگونه است؟ بصورت پاورقی
- آیا گزارش منابعی برای مطالعه بیشتر مخاطبان ارائه کرده است؟ خیر
- آیا گزارش از منابع بین بخشی و بین رشته ای داخلی و خارجی معتبر استفاده کرده است؟ خیر

ارزیابی محتوایی گزارش
الف) سامان مندی
- آیا گزارش یک کل سامان مند را تشکیل می دهد؟ خیر
- آیا گزارش برای ساماندهی محتوایی خود مدل مفهومی ارائه کرده است؟ خیر
- آیا گزارش دارای فرضیه یا فرضیه هایی با سوالات مشخص است؟ خیر
- آیا عناوین موجود در گزارش دارای انسجام و هماهنگی است؟ خیر
- آیا بسط و توضیح مطالب در هر پاراگراف، بخش، فصل و ... در گزارش انجام شده است؟ بله
- آیا در پایان هر فصل، بخش و ... مؤلف به جمع بندی مطالب پرداخته است؟ خیر
- آیا گزارش دارای بخش نتیجه گیری یا جمع بندی نهایی است؟ بله
ب) نوآوری
- آیا محتوای گزارش دارای سطح خاصی از نوآوری در نظریه پردازی و اندیشه ورزی است؟ خیر
- آیا گزارش مدعی صورت بندی جدید از مبانی نظری قدیمی است؟ خیر
- آیا در گزارش توانایی های نوین فناورانه وجود دارد؟ خیر
- آیا گزارش مدعی ارائه محصولات یا خدمات جدید است؟ خیر
- آیا محتوای گزارش دارای توانایی خاص در ایجاد یا گسترش گفتمان اجتماعی را دارد؟ خیر
- آیا خواندن این گزارش تفکر نقادانه را ترغیب می کند؟ خیر
پ) اهمیت
- آیا نسبت حجم مطالب به اهمیت موضوع در گزارش کافی است؟ خیر
- آیا چینش مطالب در گزارش بر اساس درجه اهمیت موضوعات و وزن محتوایی آنها انجام شده است؟ خیر
- آیا در نگارش مطالب در گزارش به موضوعات اولویت دار توجه شده است؟ خیر
ت) شیوایی، روشنی و قابل فهم بودن
- آیا متن گزارش روان و سلیس است؟ بله
- آیا در گزارش مطالب به روشنی توانسته اند موضوعات مرتبط با خود را مطرح کنند؟ خیر
- آیا گزارش ساده و قابل فهم است؟ بله
ث) جامعیت
- آیا گزارش به لحاظ موضوعی جامعیت دارد و وجوه مختلف موضوع را پوشش می دهد؟ خیر
- آیا استفاده از تصاویر، نمودارها، جدول ها و ... توانسته است به همه جانبه بودن گزارش کمک کند؟ خیر
- آیا مؤلف از ساختارها و کلمات رایج در متون علمی و نیز سبک نویسندگی استفاده کرده است؟ خیر
- آیا گزارش از ویژگی های بینامتنی برخوردار است؟ خیر
- آیا گزارش برای کمک به درک جامع، الگو یا مدلی خاص برای ساده سازی روابط پدیده مورد نظر با سایر پدیده ها ارائه کرده است؟ خیر
ج) اعتبار
- آیا گزارش مبتنی بر پژوهش های روزآمد حوزه تخصصی مربوطه است؟ خیر
- آیا شواهد، منابع و استدلال های موجود در گزارش از اعتبار علمی لازم و کافی برخوردار است؟ خیر
- آیا اعتبار علمی گزارش از سوی یافته های پژوهشی معتبر داخلی و خارجی تایید می شود؟ خیر

ارزیابی اجتماعی گزارش
الف) مخاطبان و ذینفعان
- مخاطبان و ذینفعان این گزارش چه کسانی هستند؟ نمایندگان مجلس شورای اسلامی
- آیا انتشار این گزارش مورد استقبال مخاطبان و ذینفعان قرار گرفته است؟ نامشخص
- آیا این گزارش مخاطبان را به پژوهش بیشتر در رابطه با موضوع تخصصی ترغیب می کند؟ نامشخص
- آیا گزارش حاضر توانایی برطرف کردن نیازهای مخاطبان و ذینفعان خود را دارد؟ نامشخص
ب) تاثیرگذاری اجتماعی
- آیا گزارش در بحث پیرامون پدیده مورد نظر خود از جامعه نگری قابل قبول برخوردار است؟ خیر
- آیا گزارش پیش نیازها و پیش فهم های ضروری و مورد نیاز برای فهم خود را به مخاطبان ارائه کرده است؟ خیر
- آیا گزارش برای علل و آثار مشکلات متعدد موجود در زندگی مردم تحلیل مناسبی ارائه کرده است؟ خیر
- آیا گزارش برای حل مشکلات زندگی مردم دارای طرح اجرایی با پیشنهادهای مشخص و مستدل است؟ خیر
- آیا گزارش برای کارآمدی راهکارهای پیشنهادی خود برای حل مشکلات زندگی مردم روش راستی آزمایی خاصی را پیشنهاد کرده است؟ خیر
- آیا گزارش توانسته است اهداف اجتماعی از پیش تعیین شده خود را محقق سازد؟ خیر
- آیا ناشر مجموعه نظرات مخاطبان و بازخوردهای مجامع علمی را پیرامون گزارش منتشر کرده است؟ خیر
- آیا گزارش نسبت خود را با اسناد فرادست و فرودست کشور معین کرده است؟ خیر
- آیا گزارش مطالبی پیرامون کارآمدی و عملکرد قوانین مرتبط با موضوع بحث خود را ارائه کرده است؟ خیر
- آیا انتشار این گزارش بازتاب های رسانه ای گسترده در پی داشته است؟ خیر
پ) نیازمحوری
- این گزارش چه نیازی (بنیادی، تخصصی، درسی، کمک درسی و عمومی) را تأمین خواهد کرد؟ نیازهای عمومی
- آیا گزارش توانایی علمی و عملی برای تفکیک نوع نیازهای مخاطبان (خلاءها، کمبودها، تهدیدها، آسیب ها، ضعف ها، فرصت ها، قوت ها، ضرورت ها و اولویت ها) و برنامه ریزی و اجرای برنامه های متناسب با آن را (برنامه های ایجادی، جبرانی، پیشگیرانه، مقابله ای، تقویتی، توانمندسازی، ارتقایی، تامینی و انتخابی) دارد؟ خیر
- آیا توانایی هدف گذاری، راهبردگذاری، سیاستگذاری و سازماندهی مرتبط با موضوع برای رفع سطوح گوناگون نیازهای مخاطبان در گزارش وجود دارد؟ خیر
پ) رتبه ها و جوایز
- آیا گزارش دارای رتبه و جوایز ملی و بین المللی است؟ خیر
- آیا گزارش دارای ارجاعات داخلی و خارجی از سوی منابع علمی معتبر است؟ خیر
ت) تقدیر و تشکر
- آیا در گزارش از شخصیت های حقیقی و حقوقی موثر در کار (اعم از امور علمی و فنی و...) سپاسگزاری شده است؟ خیر
- آیا گزارش در مجامع علمی داخلی و خارجی مورد تقدیر قرار گرفته است؟ خیر

ارزیابی های شکلی گزارش
الف) ویراستاری فنی
- آیا تعداد کلمات و صفحات گزارش برای بیان کامل موضوع گزارش کافی است؟ خیر
- آیا عنوان گذاری اصلی و فرعی در گزارش به درستی انجام شده است؟ خیر
- آیا نوع صفحه آرایی (نوع و اندازه خط، فاصله خطوط، حاشیه ها، سرصفحه و پاورقی و ...) گزارش مناسب است؟ خیر
- آیا آیین نگارش واژگان و جملات بر اساس زبان فارسی معیار در تدوین گزارش رعایت شده است؟ خیر
- آیا در گزارش برای واژگان و اصطلاحات علمی بیگانه، معادل سازی مناسب انجام شده است؟ خیر
- آیا نشانه گذاری در گزارش (مانند ویرگول، نقطه، خط تیره، ویرگول نقطه و پرانتز و ...) به درستی انجام شده است؟ خیر
ب) ویراستاری علمی
- آیا گزارش دارای ناظر یا ویراستار تخصصی است؟ بله
- آیا ناظر یا ویراستار تخصصی به وظایف خود عمل کرده است؟ خیر
- آیا گزارش از زمان انتشار چاپ اول تاکنون بروزرسانی شده است؟ خیر
- آیا محتوای گزارش نیاز به حذف مطالب دارد؟ بله
- آیا محتوای گزارش نیاز به اضافه کردن مطالب دارد؟ بله
- آیا گزارش حاضر نیاز به ویراستاری ادبی دارد؟ بله
ج) ویژگی های خاص
- آیا گزارش دارای ویژگی های خاص مانند کادر های خلاصه پیام، سخنان بزرگان، تاریخچه و... است؟ خیر
- آیا گزارش دارای صفحه شناسنامه است؟ بله 

نویسنده: دکتر محمدرضا ناری ابیانه


کد مطلب: 115221

آدرس مطلب :
https://www.siasatrooz.ir/fa/report/115221/گرانی-رکود-ماجرای-ماليات-ارزش-افزوده

سیاست روز
  https://www.siasatrooz.ir