با گذشت ۵ روز از آغاز فرآیند سوخت گیری با کارت سوخت، اولین گمانه زنیها از میزان کاهش مصرف سوخت در کشور بالا گرفته است و تعداد زیادی از کارشناسان معتقدند دولت بویژه وزارت نفت، مهمترین دلیل خود برای استفاده مجدد کارت سوخت را، جلوگیری از قاچاق سوخت به خارج از مرزها عنوان میکند.
معضلی که نه تنها منجر به خروج سوخت فسیلی از کشور میشود، میزان قابل توجهی از ارز که مختص به تمام مردم این کشور بوده را هم به تاراج برده و در جیب دلالان میریزد. در این بین روشهای بسیار عجیب و برنامه ریزی شده و همچنین کمرنگ شدن نظارت بر مصرف سوخت در برهه ای از زمان، عواملی است که به قاچاق سوخت دامن زده بود.
شگردهای قاچاق
روزانه گزارشها و خبرهای متعددی از کشف محمولههای مختلف قاچاق سوخت از کشور را در بخشهای مختلف خبری و رسانههای فضای مجازی مشاهده میکنیم، اما علت اصلی این خروج سرمایه چیست؟
علت اصلی این موضوع ارزان قیمت بودن این کالا نسبت به نرخ سوخت در کشورهای همسایه است؛ که در هر حالت قاچاق محصول با هر قیمتی امری قبیح و غیر قابل توجیه است. تعداد زیادی از ساکنان مرزی در این ارتباط به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفته اند که " بیشتر دلالان فروش بنزین و گازوئیل به آن طرف مرز، آن هم به طور قاچاق، خارجی هستند و با تحریک افراد داخلی قصد برهم زدن نظام عرضه و تقاضای بنزین و سایر سوختها را در کشور دارند"! البته این میان سود زیاد حاصل شده از فروش نفت آن هم به برکت نوسانات سال گذشته ارزی هم قابل کتمان نیست.
آبان سال گذشته بود که دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر از قاچاق روزانه بیش از ۱۱ میلیون لیتر سوخت آن هم در ۴ فرآورده نفتی داد. رقمی که واقعا چشمگیر و تکان دهنده بود، به همین دلیل مسئولان را برای مقابله با آن به تکاپو انداخت و درست در ۲۸ فروردین امسال نتایج مقابله و رصد دستگاههای مختلف برای جلوگیری از قاچاق سوخت اعلام شد.
کاهش ۴ لیتری قاچاق سوخت در روز
عبدالله هندیانی، معاون پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی با اشاره به میزان قاچاق سوخت در سال گذشته اظهار کرد: سال گذشته به علت ۲ نرخی و یا چند نرخی شدن ارز، موضوع فروش سوخت در آبهای بین المللی با نرخ جهانی بین استانها و بهویژه استانهای مرزی افزایش پیدا کرد.
او افزود: طبیعتا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از لحظه چند نرخی شدن ارز این موضوع را تا حدودی پیش بینی میکرد و با کارشناسان و همکاری نیروهای مرزبانی و سپاه پاسداران وارد عمل شدیم.
هندیانی گفت: باتوجه به همکاریهای این نهاد موفق به کاهش ۵ تا ۶ میلیون لیتر قاچاق شدیم و در نهایت فعلا با توجه به اتفاقات اخیر ارزی برآوردها نشان میدهد، همچنان ۸ میلیون لیتر سوخت از کشور به صورت قاچاق خارج میشود.
البته سردار مویدی، دبیر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارزضمن تایید کاهش میزان قاچاق سوخت اظهار کرد: قاچاق سوخت دلایل مختلفی از جمله نحوه نظارت بر مصرف و همچنین قیمت این کالاها دارد که وزارت نفت با راه اندازی سیستم سوخت رسانی با کارت اقدام خوبی برای جلوگیری از هدر رفت منابع را در پیش گرفته است، امیدواریم برای قیمت سوخت های مختلف نیز تجدید نظراتی صورت گیرد.
احمد جانجان کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به صدور کارت سوخت و جلوگیری از قاچاق بنزین، گفت: در دولت قبل با به کارگیری کارت سوخت در مصرف بنزین، طی ۸ سال ۱۰۰ میلیارد دلار صرفه جویی شد و این بحث کار کارشناسی شده ای به نظر می رسد و از مجموع این ۱۰۰ میلیارد، ۷۵ میلیارد از محل صرفهجویی و ۲۵ میلیارد تومان از محل واردات کمتر سوزاندیم. همچنین در دولت نهم و دهم سالانه حدود ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار صرفه جویی سوخت مشهود بود.
وزارت نفت به دنبال مصارف مشکوک
کوروش کرم پور حقیقی دبیر کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در خصوص نتیجه بدست آمده استفاده از کارت سوخت در سالهای گذشته اظهار کرد: در گذشته کارت سوخت وجودی فعال داشت و به طور معمول در جایگاهها از آن استفاده میشد، این امر مدتی به صورت غیر فعال تبدیل شد و میزان مصرف سوخت هر خودرو از دسترس سیستم بهینه سازی سوخت خارج شده بود. حال با ورود مجدد کارت سوخت به چرخه سوخت گیری می توان میزان استفاده سوخت هر خودرو را با استفاده از کارت هوشمند شخصی مورد بررسی قرار داده و از استفاده بی رویه و مشکوک آن جلوگیری کرد. او ادامه داد: هدف اصلی استفاده از کارت سوخت چگونگی مصرف و مدیریت سوخت است؛ ابتدای امر باید فکری به حال نهادیه سازی فرهنگ استفاده از هر نوع سوخت بویژه بنزین کرد سپس به سراغ میزان و سقف استفاده از سوخت پرداخت.
کرم پور با اشاره به اینکه مقابله با معضل قاچاق یکی از اهداف احیای کارت سوخت در کشور است، بیان کرد: تمهیدات لازم برای مقابله با قاچاق سوخت بررسی شده است و به زودی عملی میشود.
دبیر کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: هم اکنون سامانهی تعریف شده برای کارت سوخت کاملترین نوع سامانه است، چرا که در این سامانه بیشترین اشکالات و موانع پیش روی دارندگان کارت سوخت در نظر قرار گرفته است.