كارشناسان با اشاره به اظهارات اخير اوباما در قبال برنامه هسته‌اي ايران، بر اين عقيده‌اند كه انتظار از توافق و صداقت غرب در موعد مقرر با ترديد بيشتري روبرو شده است.
اين روزها ژنو سوييس محل رفت و آمد ديپلمات‌هايي شده است كه براي رسيدن به توافقي مهم در پرونده هسته‌اي ايران با يگديگر همچنان به رايزني مي‌پردازند. ديروز نيز دور ديگري از مذاکرات ایران و آمریکا در سطح وزیران امور خارجه، معاونان، کارشناسان و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی آمریکا برگزارشد.
تيم هسته‌اي كشورمان همچنان براي احقاق حقوق ملت ايران در مذاكرات هسته‌اي با طرف غربي با اقتدار برخورد مي‌كند حتي دو روز پيش وزير خارجه كشورمان در گفت‌وگو با رویترز گفت که ایالات متحده و دیگران باید درک کنند که برای یک توافق هسته‌ای، همه تحریم‌ها باید برچیده شود و دقيقاً قاطعيت اين مسئله جاي هرگونه اما و اگر را براي طرف مقابل بست.
اما به يكباره سخنان رئیس‌جمهور آمریکا در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز آن هم در قالب شرط و شروط ادامه مسير مذاكرات و رسيدن به توافقي مناسب براي هردو طرف را با ابهام روبرو كرد!
اوباما در گفت‌وگو با رویترز گفت: «در حقیقت اگر ایران آماده توافق با این مسئله باشد که برنامه هسته‌ای خود را حداقل به مدت ۱۰ سال در سطح فعلی حفظ کند و بخش‌هایی از آن را از سطح فعلی کاهش دهد، اگر ما شاهد موافقت ایران با این شرایط و نیز اقدامات قابل تایید آن باشیم، پس ما به منظور تضمین این مسئله که آنها سلاح هسته‌ای ندارند، هیچ گام دیگری برنمی داریم.» وي همچنين درباره امکان توافق نهایی با ایران در موعد نهایی ابراز تردید کرد و گفت: «این تردید وجود دارد که آیا ایران با درخواست بازرسی‌های جدی و سطح پایین توانایی غنی‌سازی که باید حفظ کند، موافقت خواهد کرد یا نه.»
این سخنان، اعلام مواضع آمریکا در روند گفت‌وگوهای هسته‌ای تلقی مي‌شود و اگر چنین سیاستی در جریان گفت‌وگوهای هسته‌ای، در ادامه وجود داشته باشد کار را برای رسیدن به یک توافق مرضی الطرفین بسیار دشوار مي‌کند.
آنطور كه جام جم آنلاين نوشته اين اعترافی است که آمریکایی‌ها خود بر روی آن اذعان مي‌کنند و آن نبودن تضمینی است که پس از پایان دوران ریاست جمهوری اوباما و البته در صورت رسیدن به توافق هسته‌ای وجود دارد.
کارشناسان و تحلیلگران، همچنین نمایندگان کنگره آمریکا که اکثریت آنها مخالف دستیابی به توافق هسته‌ای هستند، گفته اند که پس از اوباما تضمینی برای ادامه توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ وجود ندارد و رئیس‌جمهور بعدی و کنگره آمریکا به احتمال زیاد در توافق هسته‌ای بازنگری خواهند کرد.
اکنون جمهوری اسلامی ایران براساس توافق اولیه که بیش از یکسال از آن مي‌گذرد فعالیت‌های هسته‌ای خود را تعلیق کرده اما همواره غربی‌ها و آمریکا این توافق را زیر پا گذاشته و باز هم بی‌اعتمادی خود را اثبات کرده‌اند.
فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران همواره براساس قوانین آژانس بوده است و هیچگونه انحرافی هم در فعالیت‌های هسته‌ای خود نداشت اما این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌تواند اطمینان دهد این فعالیت‌ها صلح‌آمیز است و حتی به قطعیت هم نمی‌تواند بگوید غیر صلح‌آمیز است، نه در ضعف آنها بلکه به خاطر سیاسی کردن موضوع هسته‌ای ایران است تا این پرونده همچنان باز باقی بماند.
اظهارات اوباما رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر این که ایران باید ۱۰ سال فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند، سقف خواسته‌های آنها نیست و کف آن است. اگر جمهوری اسلامی ایران به این خواسته تن دهد بدون شک خواسته‌های دیگر آنها مطرح خواهد شد که بسیار فراتر از آن خواهد بود.
البته وزیر امور خارجه کشورمان در واکنش به اظهارات اوباما گفت: ايران با صداقت وارد مذاكره شده، تا دستيابى به حقوق هسته‌اى مردم ايران به اين مذاكرات ادامه خواهد داد و تسليم زياده‌خواهی طرف مقابل نخواهد شد.
البته آقاي ظريف در اظهار‌نظري قابل تامل گفته‌اند كه روشن است كه مواضع آقاى اوباما براى جلب افكار عمومى آمريكا و مقابله با تبليغات نخست‌وزير رژيم صهيونيستى و ساير مخالفان تندروی مذاكرات و درقالب كلمات و عبارات غيرقابل قبول و تهديدآميز مطرح شده است.
زياده‌خواهي اوباما باعث اتلاف وقت مذاکرات
دكتر سيدرضا صدرالحسيني كارشناس سياست خارجي در ارزيابي اظهارت آقاي اوباما در گفت‌وگو با سياست روز گفت: با توجه به سرعت تحولات هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران و ۱+۵ طي هفته‌هاي اخير مواضع گوناگون و متعددي از جانب مقامات و مسئولين دو کشور ايران و آمريکا در اين خصوص بيان شده است. از جمله بيانات اخير اوباما که در مصاحبه با رويترز اعلام نمود. توافق نهايي با جمهوري اسلامي شرايطي پديد خواهد آمد که اين کشور بپذيرد به مدت ۱۰ سال شرايط کنوني تعليق سانتريفيوژهاي موجود در فردو و نطنز را در کنار عدم بهره‌مندي از تاسيسات آب سنگين اراک بپذيرد. وي افزود: در تحليل محتوايي اين گفته به يک جمله مختصر خواهيم رسيد و آن اينكه اوباما تعطيلي کليه فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران را از جمهوري اسلامي درخواست نموده و آن را با چاشني تهديد به افزايش تحريم‌ها به ملت ايران تقديم مي‌نمايد.
اين كارشناس سياست خارجي تصريح كرد: در تفسير اين گفته‌ها بعضي از مقامات سياسي کشور اعلام نمودند که اين مطلب منظور ايجاد رضايت در کنگره و افكار عمومي آن کشور بوده است.به نظر مي‌رسد اين تفسير، تفسيري جامع نبوده و بايد بپذيريم رئيس‌جمهور يک کشور در زمان مصاحبه با رسانه‌ها حتما به تبعات سخنان خويش توجه خواهند نمود و مي‌داند بازتاب اين سخنان چه تاثيري در روند ديپلماسي آن کشور با ديگر کشورها خواهد گذاشت.
وي تصريح كرد: شرايط حساس کنوني براي آمريکا اين ملاحظه را افزايش مي‌دهد و مسلما توجه آقاي اوباما به گفته‌هاي خود در شرايطي که کمتر از ده ساعت به مذاکرات مهم با جمهوري اسلامي باقي مانده است سخنانش سنجيده و با دقت بيان گردد، بنابراين در تحليل جامع سخنان اوباما بايد گفت‌وي در ضمن ارسال پيام به داخل کشور خود حتما توجه به گيرندگان خارجي خود نيز که ايران يکي از آنان است داشته است.
وي در پايان خاطرنشان كرد: علي‌رغم اينکه مايل به قضاوت زودهنگام در شرايط حساس کنوني نيستم اما به نظر مي‌رسد در موعد مقرر توافق‌نامه‌اي که همه حقوق ملت ايران در آن تاکيد شده باشد به دست نخواهد آمد و احتمالا مذاکرات ادامه خواهد داشت.
مقصر به نتيجه نرسيدن مذاكرات امريكاست
محمدحسن قديري‌ابيانه ديگر كارشناس سياست خارجي نيز به خبرنگارما گفت: آقاي اوباما در موقعيتي نيست که براي ما بايد و نبايد تعبين کند سي و شش سال است که در ايران انقلاب شده و بايد و نبايدها را خودمان تعيين مي‌كنيم.
وي افزود:آقاي اوباما مي‌تواند براي کشورش بايد و نبايد کند گرچه در کشور خودش هم اقتدار لازم را ندارد و حتي کنگره آمريکا بيشتر مطيع بايد و نبايدهاي نتانياهو است.
اين كارشناس سياست خارجي در ادامه گفت:قوانين بين‌المللي حقوق کشورها را مشخص کرده است و اين آمريکاست که بايد به حقوق ملت‌ها احترام و تمكين کند.ملت ما ملتي با تمدن چند هزار ساله و هزار و چهارصد سال سابقه اسلامي است و به کشوري با دو سه قرن سابقه اجازه نمي‌دهد که براي او تعيين تکليف کند. ما توان تبديل تهديد به فرصت را داريم و از حق پيشرفت خويش دفاع خواهيم کرد. با اين مواضعي که اوباما اتخاذ کرده است مذاکرات به نتيجه نخواهد رسيد و مقصر آن آمريکاست.
قديري در مورد واكنش رئيس دستگاه ديپلماسي كشورمان و نيز تاكيد وي بر جلب توجه افكار عمومي براي ادعاهاي چنين گفته‌هايي از سوي اوباما نيز خاطرنشان كرد و گفت: حق با آقاي ظريف است او براي جلب افکار عمومي کشورش اين حرف‌ها را گفته ولي اوباما ناچار خواهد شد همچون گذشته بگويد که ما اگر مي‌توانستيم پيچ و مهره‌هاي ايران را باز مي‌كرديم اما ايران توان بازگشت دارد و آمريکا نيز نمي‌تواند اين توان را متوقف کند کمااينکه نه دموکرات‌ها و نه جمهوري خواهان درگذشته نتوانسته‌اند اين توان را متوقف کنند.
برنامه هسته‌ای ایران یک روز هم متوقف نمی‌شود
عضو کمیسیون امنیت ملی با تاکید بر اینکه ایران حتی یک روز نیز برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را متوقف نمی‌کند، گفت: فعالیت هسته‌ای کشورمان در راستای پادمان و NPT است و چه مذاکرات نتیجه‌بخش باشد و چه نباشد، متوقف نخواهد شد.
محمدحسن آصفری در گفت‌وگو با فارس، در واکنش به سخنان باراک اوباما مبنی بر توقف برنامه هسته‌ای ایران به مدت ۱۰ سال در مدت حصول توافق نهایی در مذاکرات هسته‌ای گفت: آمریکایی‌ها متاسفانه امروز دنبال این هستند که از سیاست‌های زورگویانه و فشار خود بر دیگر کشورها دست بر ندارند و در همین راستا تلاش کرده‌اند تا دست پیش را بگیرند و با مطرح کردن مسائل مختلف سعی می‌کنند امتیازات بیشتری را از ایران بگیرند.
وی افزود: آمریکایی‌ها باید متوجه باشند که جمهوری اسلامی ایران نه ۱۰ سال بلکه حتی یک روز هم از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای اش دست بر نخواهد داشت و این فعالیت را ادامه خواهد داد و در همین راستا به دنبال اعتمادسازی بوده و این روند را برای اعتماد جهانیان اجرا کند.
آصفری با تاکید براینکه آمریکایی‌ها هیچ راهی جز مذاکره با جمهوری اسلامی ایران ندارند، اظهار داشت: به نفع آمریکایی‌هاست که تلاش کنند تا مذاکرات نتیجه‌بخش باشد.
نماینده مردم اراک، خمین و کمیجان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها به جای اینکه منافع رژیم صهیونیستی را دنبال کنند باید منافع ملتشان را پیگیری کنند. وی افزود: فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران متوقف‌شدنی نیست و همواره ادامه پیدا خواهد کرد و نه ۱۰ سال بلکه حتی یک روز هم این برنامه تعطیل‌شدنی و توقف‌پذیر نخواهد بود. چه مذاکرات نتیجه‌بخش باشد و چه نتیجه‌ای در بر نداشته باشد.
هدي دهقان بذرافشان
