رهبران ناتو در آخرین نشست خود در کنار همه مسائل و مشکلاتی که پیش رو داشتند، موضوعی را مورد بررسی قرار دادند که به شدت با واکنش تند فدارسیون روسیه همراه شده است. در نشست ژوئیه رهبران ناتو نسبت به پیوستن گرجستان به این سازمان تبادل نظر کردند.
گرجستان که در منطقه قفقاز جنوبی قرار دارد و هم مرز با روسیه است به دلیل داشتن گرایشات غربگرایانه در برخی از رگه‌های فرهنگی و سیاسی خود، طی سال‌های اخیر با مسکو دچار چالش‌های فراوانی شده که بزرگترین آن در اوت ۲۰۰۸ خود را نشان داد. جنگی کوتاه‌مدت که دو منطقه آبخازیا و اوستیای جنوبی را از گرجستان جدا و به خاک روسیه ملحق کرد.
این موضوع به همراه تحولات پیشین گرجستان که انقلاب رنگی (گل سرخ) در سال ۲۰۰۳ یکی از مهمترین آنها بود و منجر به سقوط دولت ادوارد شورادنادزه شد، زمینه‌ای را فراهم کرد تا غرب به رهبری امریکا که ناتو را مدیریت می‌کند، نگاه ویژه‌ای به قفقاز جنوبی و گرجستان داشته باشد. این موضوع برای روسیه حساسیت‌های غیرقابل انکاری را فراهم آورده است زیرا ناتو بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در یک بازسازی رویکردی، از ابتدای دهه ۱۹۹۰ میلادی با سیاست گسترش به شرق، بسیاری از کشورهای شرق اروپا و همچنین کشورهای کوچک حوزه دریای بالتیک (لیتوانی، لتونی و استونی) را که هم‌مرز روسیه هستند، به عضویت خود درآورده است.
روسیه با چنین تجربه‌ای به هیچ‌وجه علاقه ندارد تا این سیاست ناتو به قفقاز جنوبی نیز سرایت پیدا کند بخصوص که تاکنون جمهوری آذربایجان و همچنین گرجستان چنین تمایلاتی را از خود نشان داده‌اند. به همین منظور است که روس‌ها طی روزهای اخیر هشدار داده‌اند که عضویت گرجستان به ناتو می‌تواند به مناقشه‌ای وحشتناک منجر شود.
البته این مسئله را نباید از یاد برد که روسیه ۲۰۱۸ با زمان بعد از فروپاشی شوروی بسیار متفاوت است زیرا نه تنها همچون دهه ۹۰ میلادی در نقطه ضعف و سردرگمی در رویکردهای سیاست خارجی قرار ندارد بلکه با گسترش فعالیت‌های خود در حوزه‌هایی فراتر از خارج نزدیک خود، در مناطقی همچون خاورمیانه، آفریقا و همچنین امریکای لایتن و ... نفوذ کرده و تصمیم گیری می‌کند. این موضوع در زمینه تحولات سوریه طی سال‌های بعد از ۲۰۱۴ نمایان است.
یکی از مهمترین مشکلاتی که کشورهای اروپایی را با درگیر کرده است، حتی برخی از مقامات آلمانی در مخالفت صریح از این موضوع تاکید کرده‌اند که اگر آلمان به این سمت پیش برود، گرایشات هیتلری را زنده کرده است. این شاید همان تصوری است که ترامپ هم در نظر دارد زیرا با توجه به افزایش تمایلات نئونازی‌گرایی در بین برخی از مردم آلمان، رئیس‌جمهور امریکا همواره از رادیکال‌ها حمایت کرده تا این حس را تقویت کند. «ترامپ در دیدار با دبیرکل ناتو با لحنی تند علیه آلمان گفت که کشورهای عضو ناتو از جمله آلمان، میلیاردها دلار صرف خرید انرژی از روسیه می‌کنند و حال آنکه آمریکا باید میلیاردها دلار برای محافظت از این کشورها در قبال مسکو اختصاص دهد.»
نویسنده : فرامرز اصغری
