رقابت ميان آمريكا و چين به عنوان دو قدرت اقتصادي به عرصه سياسي و حتي نظامي وارد گرديده بگونه‌اي كه هر كدام طراحي‌هاي گسترده‌اي براي اعمال فشار بر ديگري صورت مي‌دهند. در كنار رقابت اقتصادي و تلاش هر كدام بر محكوم‌سازي ديگري در مجامع جهاني به عنوان ناقض قوانين تجارت جهاني، هر كدام برآنند تا متحدان بيشتري براي خود كسب نمايد. بخشي از اين سياست در قالب تقويت روابط با متحدان سنتي صورت مي‌گيرد. براي آمريكايي‌ها در شرق، كشوري مانند ژاپن متحد سنتي قلمداد مي‌شود كه نقشي مهم براي سياست‌هاي آمريكا ايفا مي‌كند. در همين چارچوب ۶ ارديبهشت شينزو آبه نخست‌وزير ژاپن براي سفري يك هفته‌اي راهي آمريكا شد.
شینزو آبه در این سفر، افزون بر دیدارهای رسمی با مقام‌هاي آمریکا، به شهرهایی چون «بوستون» و «سیلیکون ولی» (کانون فناوری‌هاي رایانه‌ای در آمریکا) سفر کرد. نكته قابل توجه حضور آبه در موزه‌ها و گورستان‌هاي قربانیان جنگ جهانی دوم، و اداي احترام به جانباختگان جنگ است.
با توجه به اينكه ژاپن یکی از کشورهای درگیر و بازنده در جنگ جهانی دوم بود و مدت‌هاست که از سوی کشورهای همسایه‌اش و کشورهای غربی زیر فشار است تا به خاطر رفتار نیروهایش در جنگ، عذرخواهی کند اين اقدام آبه را مي‌توان تحركي براي بهبود جايگاه ژاپن در ميان كشورهاي غربي دانست. نكته قابل توجه آنكه شینزو آبه نخستین رهبر سیاسی ژاپن د بود که در سفر اخير خود به آمريكا در نشست مشترک کنگره آمریکا سخنرانی كرد.
سفر نخست‌وزیر ژاپن به آمريكا داراي دستاوردي ديگر نيز بوده و آن پیشرفت در توافق بر سر پیمان فرااقیانوسی (TPP) است. این پیمان قرار است میان ۱۲ کشور آسیایی و آمریکایی در دو سوی اقیانوس اطلس امضا شود و اختلافات بازرگانی واشنگتن و توکیو تاکنون بزرگترین مانع برای توافق بوده است.
همچنین گسترش روابط نظامی میان دو کشور در سفر آبه به ایالات متحده بررسی شد كه محور اصلي اهداف آمريكا در ژاپن است. آمريكا به دنبال نصب سيستم‌هاي موشكي در ژاپن و احداث پايگاه جديد نظامي است. رويكردي كه البته با مخالفت مردم همراه است.
در همين چارچوب همزمان با سفر آبه، به آمريكا، صدها شهرون ژاپنی در اعتراض به تصمیم ارتش آمریکا برای ساخت پایگاه نظامی جدید در منطقه هنوکو واقع در جزیره اوکیناوا به خیابان‌هاي توکیو آمدند.
حدود نیمی از ۴۷ هزار نظامی آمریکایی در ژاپن، در اوکیناوا مستقر شده‌اند. این در حالی است که مردم ژاپن به ویژه ساکنان اوکیناوا خواستار خروج نظامیان آمریکایی از این جزیره هستند.
در حوزه متحدان سنتي چين نيز نگاه محوري خود را به روسيه و كره شمالي دارد. پكن از يك‌سو حل مناقشه هسته‌اي كره شمالي از طريق مذاكره و عدم اعمال فشار سياسي و اقتصادي بر اين كشور را خواستار است و از سوي ديگر همگرايي گسترده با روسيه را طلب مي‌كند. پس از سفر پوتين رئيس‌جمهور روسيه به چين و امضا قرار داد ۴۰۰ ميليارد دلاري انتقال انرژي ميان دو كشور، اكنون در حوزه‌هاي امنيتي و دفاعي طرفين به دنبال توسعه روابط هستند كه توافق طرفين براي مقابله واحد با تروريسم در اين چارچوب است.
در كنار اين مقوله، چين و آمريكا به دنبال يافتن متحدان پيراموني نيز براي تقويت اردوگاه خود مي‌باشند. براي آمريكايي‌ها فيليپين به عنوان كشوري كه با پكن در درياي چين مناقشات جدي دارد در اولويت قرار دارد هر چند كه اندونزي، مالزي، ويتنام و كره جنوبي را نيز بايد حلقه‌هاي بعدي اين طرح دانست.
«اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا در سخنرانی خود در ایالت آریزونا به تشریح مرحله بعدی چرخش سیاست‌های واشنگتن به سوی آسیا و استقرار نیروها، ناوشکن‌های پیشرفته و بمب‌افکن‌های آمریکایی در منطقه آسیا - پاسیفیک پرداخت.
وي خواستار دريافت پايگاه نظامي براي آمريكا در فيليپين گرديد. ژنرال «گرگوریو کاتاپانگ» فرمانده ارتش فیلیپین نیز اعلام کرده حداقل هشت مکان در کشور به عنوان اماکن احتمالی برای حضور چرخشی نیروها، هواپیماها و کشتی‌های آمریکایی مشخص شده است.
در چارچوب يافتن متحدان جديد در شرق چندي پيش فرانک رز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خلع سلاح و کنترل تسلیحات با سفر به کشورهای ژاپن، مالزی، اندونزی، سنگاپور و هند تلاش نمود تا گفت‌وگوهای استراتژیک را در مورد امنیت بین‌المللی با مقامات این کشورها انجام دهد.
تحركات آمريكا براي تحريك كشورها عليه چين چنان بوده كه به درخواست فيليپين در نشست اخير كشورهاي آسیای شرقی و اقیانوسیه اتحادیه آسهآن درباره خطرات ناشی از نفوذ پکن در دریای چین جنوبی هشدار داده و خواهان حل و فصل سریع مناقشات منطقه‌ای شد.
البته نبايد فراموش كرد كه اين اقدام آسهآن برابر با برتري آمريكا در اين اتحاديه باشد چنانكه برخی از کشورها نظیر فیلیپین از موضع خصمانه به مسئله نگاه کرده و خواهان حل و فصل سریع مسائل است.
در حالي كه برخی از ۱۰ کشورعضو آسهآن از یک‌سو به دلیل تسلط تجاری پکن بر منطقه و از سوی دیگر به دلیل عدم برخورداری از منابع اقتصادی در دریای چین جنوبی از مواضع نرمتری برخوردار هستند. در همين حال پكن به دنبال تقويت حوزه پيراموني خود است. ديدار شي جين پينگ رئيس‌جمهور چين با دكتر حسن روحاني رئيس‌جمهوري اسلامي ايران در اجلاس اندونزي و تاكيد بر همگرايي ميان دو كشور و قوت گرفتن سفر وي به تهران نمودي از همگرايي منطقه‌اي پكن براي مقابله با آمريكا است.
در همين حال در سفر اخير وي به پاكستان گام‌هاي مهمي براي تحقق اهداف منطقه‌اي پكن برداشته شد. در جریان سفر " شی جین پینگ" رئیس‌جمهور چین به پاکستان، قراردادهای مختلفی در زمینه پروژه‌هاي زیرساختی و تقویت روابط ۲ کشور به ارزش تقریبی ۴۶ میلیارد دلار نهایی خواهد شد. قرار است چین ۳۴ میلیارد دلار در بخش انرژی و ۱۲ میلیارد دلار در پروژه‌هاي زیرساختی پاکستان سرمایه‌گذاری کند.
یکی دیگر از محورهای مهم سفر رئیس‌جمهور چین به پاکستان، گفت‌وگو درباره تروریسم و مقابله با اسلام‌گرایان افراطی در غرب چین و شرق پاکستان بود كه براي امنيت پيراموني چين داراي اهميت بسياري است.
به هر تقدير آنچه در فرآيند رفتاري آمريكا و چين مشاهده مي‌شود، آن است كه هر كدام به دنبال تقويت موقعيت خود در برابر ديگري است و در اين راه نيز از هيچ اقدامي فروگذار نيستند. هر چند در ظاهر رفتارهاي منطقه‌اي طرفين در حوزه سياسي و اقتصادي است اما در نهايت معطوف به تقويت موقعيت نظامي در برابر يكديگر مي‌گردد. به عبارتي چين و آمريكا در حال صف‌آرايي نظامي غير‌مستقيم در برابر يكديگر هستند كه محور آن را يارگيري منطقه‌اي براي حذف رقيب از ميدان تشكيل مي‌دهد.
