در تحولی قابل تامل در مراودات بین المللی، اتحادیه اروپا و هند همزمان با اجلاس سران این اتحادیه در پرتغال با از سرگیری مذاکرات دوجانبه برای دستیابی به توافق تجاری موافقت کردند.رئیس شورای اروپا اعلام کرد که بروکسل و دهلی نو سه رشته مذاکرات را به طور موازی درباره تجارت، حمایت از سرمایه گذاری و استفاده از نشان جغرافیایی برای کالاها آغاز خواهند کرد. حال این سوال مطرح است که چرا اروپا بر اهمیت روابط با هند تاکید دارد و چه اهدافی را در ورای آن دنبال میکند؟ نگاهی بر سیاست داخلی و جهانی اروپا نشان می دهد که آنها چند هدف را به صورت موازی دنبال می کنند.
بخشی از اهداف اروپا در قالب اهداف اقتصادی صورت میگیرد بویژه اینکه بحران کرونا و برگزیت بر چالشهای اقتصادی اروپا افزوده است. هند با جمعیت بالای یک میلیارد نفر و نیز روند توسعهای که در پیش گرفته است بازار مناسبی برای کالاها و تجارت اروپاییهاست در حالی که هند نیز می تواند از ظرفیتهای اروپا برای افزایش سهمش در تجارت جهانی بهره گیرد. بعد دیگر سیاستهای اروپا و البته آمریکا را مقابله با چین و روسیه تشکیل میدهد. در حوزه اقتصادی در حالی اروپا با چین درگیر است که هند با ظرفیت های اقتصادی و جمعیتی تقریبا نزدیک ترین رقیب اقتصادی برای چین ارزیابی می شود در همین حال هند با اختلافات مرزی که با چین دارد می تواند تا حدودی توان اقتصادی چین را به عرصه نظامی و منطقهای کشانده و دچار سایش اقتصادی شود.
در همین حال هند به صورت سنتی از مشتریهای تسلیحات نظامی روسیه می باشد حال آنکه اروپا به دنبال تغییر رویکرد تسلیحاتی هند می باشد. بهرهگیری از بازار هند برای فروش تسلیحات از اولویتهای کشورهای اروپایی را تشکیل می دهد. البته در این میان نقش لابی صهیونیستی را نیز در رویکرد اروپا به هند نمی توان نادیده گرفت چنانکه از شروط کشورهای غربی برای توسعه مناسبات با دهلی نو افزایش مناسبات آن با رژیم صهیونیستی است. نکته قابل توجه آنکه هند نیز از روابط با اروپا در کنار منافع اقتصادی به دنبال افزایش نقش آفرینی در معادلات جهانی و حتی عضویت دائم در شورای امنیت می باشد. در همین حال تقویت اردوگاهش در برابر چین و پاکستان را نیز طلب می کند. این مولفه ها بعضا بر روابط خارجی هند نیز تاثیرگذار بوده است که همکاری با غرب در تحریم های ضد ایرانی و نیز عدم رویکرد قاطع در اجرای پروژه چهابهار نمودی از این رفتار است.
نویسنده: فرامرز اصغری