منابع خبری دیروز از سفر عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان به قطر و دیدار وی با سران این کشور خبر دادند. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که در تحولات دو کشور نکات قابل توجهی مشاهده می‌شود. از یک سو قطر تحرکات منطقه‌ای خود را گسترش داده و در کنار تاکید بر توسعه روابط با ترکیه و پاکستان، تحرکات عربی جدیدی نیز آغاز کرده چنانکه امیر قطر در نبود سایر سران عرب در نشست اقتصادی اتحادیه عرب در بیروت شرکت و حتی به لبنان وعده کمک ۵۰۰ میلیون دلاری داده است.
قطر در همین حال بر روند سیاسی در سوریه تاکید و توسعه مناسبات با این کشور را اعلام کرده است. همگرایی به عراق و تاکید بر اشتباه بودن رویکرد عربی به روابط با رژیم صهیونیستی را باید به این رفتارهای قطر افزود. تمام این تحرکات در حالی بوده که قطر همچنان با عربستان در تنش بوده و تلاش دارد تا با تقویت جایگاه منطقه‌ای خود، به مقابله با تحرکات سعودی بپردازد. دوحه رسوایی قاشقجی و نیز شکست در یمن را ابزاری برای فشار بر سعودی می‌داند.
اما در باب سودان نیز بیش از هر چیز بحران داخلی و اعتراض‌های مردمی به وضعیت اقتصادی و سیاسی نمود پیدا کرده است در حالی که البشیر تمام برنامه‌های داخلی و خارجی را بر زمینه‌سازی برای مقابله بات این وضعیت اختصاص داده است. از سوی دیگر سفر اخیر البشیر به سوریه به عنوان نخستین رهبر عربی که به این کشور از زمان آغاز بحران آن سفر کرده و خشم عربستان را به دنبال داشته نیز قابل توجه است.
این در حالیست که عربستان نه تنها به سودان برای حل بحران داخلی خود که چندین هفته به طول کشیده است کمکی نکرده بلکه با سوء‌استفاده از اوضاع بد اقتصادی سودان و تحت فشار گذاشتن خارطوم تلاش کرده تا اهداف سیاسی خود را محقق کند به طوریکه روزنامه ترکیه‌ای ینی شفق به نقل از منابع سودانی از پیشنهاد رشوه دو دولت سعودی و اماراتی به سودان برای برهم زدن روابط با ترکیه و ایران خبر داد.
پیش از این مقامات سودانی فاش کرده بودند به خارطوم پیشنهاد حل بحران کنونی سودان در برابر قطع رابطه با ایران، ترکیه و قطر داده شده است. براساس این گزارش، سودان این رشوه را قبول نکرد و روابط با ترکیه، ایران و قطر را بر هم نزد، به همین دلیل عربستان سعودی و امارات با اقدامات پشت پرده اعتراض‌هایی را به بهانه مشکلات اقصادی طرح‌ریزی کردند.
در این میان اخیرا دولت سودان «سعد الدین حسن» مدیر دفتر شبکه سعودی «العربیه» را برای دومین بار به دلیل پوشش اخبار مربوط به اعتراضات و نآرامی‌های سودان فراخواند. اخیرا سفیر عربستان در قاهره با اشاره به درخواست تظاهرکنندگان سودانی برای سرنگونی دولت سودان گفته بود: برای «ریاض» سرنوشت «عمرالبشیر» و اینکه چه کسی قدرت را در سودان در اختیار داشته باشد، چندان مهم نیست؛ این سخنان می‌تواند نوعی «چراغ سبز» سعودی‌ها به معترضان سودانی برای سرنگونی دولت «البشیر» قلمداد شود.
با توجه به این شرایط سفر البشیر به قطر که در جریان رایزنی سران دو کشور قول کمک‌های مالی به خارطوم را داده بود در واقع تاکید رئیس‌جمهور سودان بر این نکته را به همراه دارد که سودان بیشتر از آنکه برای حل بحران داخلی خود به سمت عربستان تمایل داشته باشد به سوی قطر کشیده می‌شود و این یعنی معادلات جدید در حوزه عربی که می‌تواند بر تحولات منطقه نیز تاثیرگذار باشد.
نویسنده: علی تتماج
