مردم يمن كه از انقلاب سال ۲۰۱۱ خود دستاورد چنداني نداشتند در سپتامبر ۲۰۱۴ قيام جديدي را آغاز كردند در حالي كه براي جلوگيري از شكست‌هاي گذشته رهبري انصارالله به عنوان مردمي‌ترين جريان حاضر در يمن كه بارها توان خود را در تحقق مطالبات ملي مردم را به اثبات رسانده بود محور برنامه‌هاي خود قرار دادند. در نهايت نيز توافقنامه صلح و مشاركت ميان تمام جريان‌هاي يمني با ابتكار انصارالله به امضا رسيد. روند سياسي كشور در تحقق مطالبات مردم در حالي خوب پيش مي‌رفت كه اعلام قانون اساسي جديد يمن از سوي منصور‌هادي رئيس‌جمهور كه كشور را به ۶ پاره تقسيم مي‌كرد اعتراض همگان را برانگيخت. منصور استعفاي خود را اعلام كرد.
نیروهای سیاسی یمن از گفتوگوها درخصوص موضوع تشکیل شورای ریاست‌جمهوری را برای اداره کشور در دوره انتقالی و خروج از بحران آغاز کردند کمیته عالی انقلابی یمن همچنین برنامه کاری مرحله آینده را تصویب و بر عزم خود برای تکمیل روند عضویت در شورای ملی تاکید کرد. این تاکید بعد از پایان دیدارهای کمیته عالی انقلابی یمن با اعضای پارلمان منحل شده در کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت که تمایل پیوستن به مجلس شورای ملی را دارند. اعلامیه قانون اساسی مجلس نمایندگان را منحل و شورای ملی را جایگزین آن کرد که شمار اعضای آن ۵۵۱ نفر خواهد بود.
اين روند در حالي به خوبي پيش مي‌رفت كه منابع خبري از فرار منصور‌هادي به عدن خبر دادند. اما به ناگاه یک روز پس از فرار منصور هادی از صنعا وی به پارلمان اطلاع داده است از استعفای خود منصرف شده است و همچنین خواستار حمایت پارلمان از وی برای اجرای دستاوردهای گفتوگوهای ملی شد. منصور هادی خواهان حمایت از وی شده است و جنبش انصارالله یمن را به یورش به صنعا با زور سلاح در ۲۱ سپتامبر گذشته و تخریب دستاوردهای سیاسی و قانون اساسی متهم کرده است.
این ادعا در حالی مطرح شده که جهانیان اذعان دارند انصارالله به عنوان نماينده شيعيان (حوثي‌ها) كه ۴۲ درصد جمعيت اين كشور را تشكيل مي‌دهند بر آن است تا با تغيير ساختار قدرت از ستم‌هاي پيشين به اين ملت جلوگيري كند. اين امر زمینه‌ساز حمایت‌های گسترده مردمی از انصارالله گردیده چنانکه با هر فراخواهان انصارالله میلیون‌ها یمنی به خیابان‌ها آمده و بر حمایت از اهداف انقلابی انصارالله تاکید کرده‌اند.
الیمن‌الان نوشته است عربستان هفته گذشته مذاکراتی با برخی شخصیت‌های یمنی درخصوص چگونگی خروج منصور هادی از صنعاء انجام داد، عربستان در مذاکرات خود با نماینده علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور سابق یمن، تسهیل خروج امن عبدربه منصور‌هادی از صنعاء و ورود وی به عدن و هماهنگی با حزب الاصلاح را شرط هرگونه حمایت مالی و منطقهاي و بین‌المللی از یمن اعلام کرد.
منصور هادی همچنین از فعالیت مجدد خود در قامت رئیس‌جمهور و بررسی تشکیل دولت کوچک خبر داده و از مسئولان و کارکنان نهادهای دولتی در صنعاء خواسته است به عدن بروند و از آنجا اداره امور کشور را به پیش ببرند. نکته قابل توجه آنکه بر‌اساس قانون شماره ۳ مصوب ۲۰۱۴ درخصوص هیات دولت و نیز مصوبه کمیته عالی انقلاب در ۲۲ فوریه ۲۰۱۵ کمیته انقلاب اداره امور را در دست گرفت و ادعای هادی مبنی بر کودتا و یک‌جانبه‌گرایی کمیته ادعایی کاملا واهی است. قابل توجه آنكه پس از فرار منصور‌هادي كميته‌هاي مردمي‌از دولت مستعفي نخست‌وزير خواستند تا امور را در دست بگيرد كه با رد اين خواسته، اجبارا امور را كميته مردمي با محوريت انصارالله در دست گرفت.
۱) سناریوی یارگیری برای باج‌خواهی
با توجه به شرایط جاری در یمن و اين حقیقت که منصور هادی عملا ظرفیت‌های یک رهبر مقتدر را ندارد برخی ناظران سیاسی بر این عقیده‌اند که هدف از طراحی خروج وی از صنعا می‌تواند نوعی باج‌خواهی از ملت یمن و جریان‌های سیاسی از جمله انصارالله باشد. در خواست وی برای ادامه مذاکرات ملی در عدن، بازپس‌گیری استعفا از مقام ریاست جمهوری، تاکیدات وی بر پایبندی طرح شورای همکاری خلیج‌فارس و نیز درخواسته‌هايش برای دخالت سازمان ملل در امور عربستان و نیز هراس عربستان از تشکیل دولت به دست انصارالله، ناتوانی منصور هادی برای تشکیل دولت گسترده و فراگیر به دلیل نداشتن پایگاه مردمی و... نشاگر طراحی وی و حامیانش از بحران‌های جاری برای باج‌خواهی از ملت یمن است. بسته شدن پرونده فساد‌های وی و نزدیکانش، بازگشت وی به قدرت با اختیارات گسترده و کمرنگ شدن دامنه فعالیت ساختارهای نظامی‌و کمیته‌های مردمی‌بر اقدامات ریاست جمهوری، حذف و یا حاشیه شدن انصارالله به عنوان مردمی‌ترین جریان حاضر در یمن با هدف تحقق مطالبات و خواسته‌های عربستان و آمریکا می‌تواند از جمله خواسته‌های اصلی منصور هادی و حامیانش باشد. به عبارتی وی و حامیانش سیاست باج‌گیری را به بهانه بحرانی بودن شرایط کشور در پیش گرفته‌اند.
نكته مهم در اين عرصه سناریوی یارگیری وي برای نمایش قدرت خود به سایر جریان‌های یمنی از جمله کمیته‌های مردمی است.
تلویزیون العربیه خبر داد، سفرای کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در نظر دارند فعالیت خود را در شهر عدن از سر بگیرند. کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، مصر و ترکیه به همراه کشورهای غربی از جمله آمریکا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا سفارت‌های خود در صنعا را تعطیل کردند تا فشار دیپلماتیک بر انصارالله را تشدید کنند. «عبداللطیف الزیانی» دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس، در عدن با «عبدربه منصور هادی» دیدار کرد. شورای همکاری خلیج‌فارس هم در بیانیه‌اي از خروج عبدربه منصور هادی از صنعاء استقبال کردند. ترکی بن‌محمد معاون وزارت خارجه عربستان، جنبش انقلاب در یمن را به زیان رژیم‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس از جمله عربستان.
در همین حال منابع خبری اعلام کردند ترکیه برای انتقال تکفیری‌ها به یمن پروازهای خود از آنکارا به عدن و حضرموت را به دو پرواز در هفته افزایش داده و بیشتر مسافران بدون بازرسی، عازم یمن هستند و مقامات ترکیه از اين موضوع مطلعند. نکته قابل توجه مواضع جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در نشست کنگره بود که ادعا کرد: حمایت‌های ايران از انصارالله زمینه‌ساز بحران یمن شده است. ادعایی که پیش از اين منصور هادی برای کمرنگ‌سازی ماهیت مردمی‌انصارالله مطرح کرده بود. مجموع اين تحركات براي قدرت‌نمايي منصور‌هادي در حالي صورت گرفت كه دو چالش در برابر اهداف آنها وجود دارد.
نخست کارکرد گروه‌های یمنی با محوریت انصارالله در ادامه امور کشور است. استمرار گفتوگوهای ملی و نیز و تدوین راهکارهای اجرایی برای خروج یمن از شرایط بحرانی در چارچوب حفظ وحدت و یکپارچگی کشور زمینه‌ساز ابهامات بسیاری در تحقق طراحی منصور هادی برای باج‌گیری از یمنی‌ها گردیده است.انصارالله و ساير جريان‌هاي مردمي، خروج عبدربه منصور‌هادی از صنعاء و پشت کردن وی به توافقات گذشته و تحرکات تنش‌آمیز وی در عدن را دلیلی برای سلب مشروعیت از وی دانسته‌اند. خروج سوال برانگیز عبدربه منصور‌هادی از پایتخت یمن در حالی صورت گرفت که روند مذاکرات گروه‌های سیاسی در صنعاء با میانجی‌گری جمال بن‌عمر نماینده سازمان ملل متحد به خوبی پیش می‌رفت و شرکت‌کنندگان در اين گفتوگوها به توافقی درباره باقی ماندن پارلمان و تشکیل مجلس الشعب دست یافته بودند.
دوم ناتوانی منصور‌هادی در یارگیری درون یمن است. هر چند وی توانست در حوزه منطقهاي و جهانی دستاوردهایی داشته باشد اما در حوزه دروني با موفقیت چندانی همراه نبوده است. نداشتن پایگاه مردمی‌زمینه‌ساز تزلزل متحدان خارجی برای حمایت از وی می‌شود چرا که تا ظرفیت‌های درونی یک کشور همراه خواسته‌های غربی نباشد آنها حاضر به هزینه کردن برای نگاه داشتن فردی در قدرت نمی‌کنند چنانکه اين امر را در قبال مبارک در مصر، بن‌علی تونس، علی عبدالله صالح در یمن و... می‌توان مشاهده کرد.
رئیس‌جمهور یمن که استعفای خود را از پارلمان پس گرفته، نتوانست موافقت فرماندهان جنوبی ارتش را برای همکاری بدست آورد. در اين میان علی محسن الاحمر و حمید الاحمر از فرماندهان ارتش نیز علی‌رغم اختلافات قبیله‌اي با منصور‌هادی، برای پیوستن فرماندهان جنوب به رئیس‌جمهور مستعفی اقدام کردند اما تلاش آنها نتیجه‌اي نداشته است. منصور‌هادی همچنین در تماس‌های مکرر از «علی سالم البیض» دبیرکل حزب سوسیالیست جنوب یمن و رئیس‌جمهور پیشین یمن در سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۰، درخواست کرد که از تصمیمات اتخاذی او در عدن، حمایت کند اما وی با صدور بیانیه‌اي همکاری با عبدربه در عدن را رد کرد و گفت ما قبول نداریم که عدن به پایتخت شمالی‌ها تبدیل شود.
نکته قابل توجه در ناکامی منصور‌هادی مخالفت‌های مردمی با طرح وی بوده است. مردم عدن و بسیاری از شهرهای جنوبی یمن، با برپایی تظاهرات و لگدمال کردن تصاویر منصور‌هادی و حامیان خارجی وی، مخالفت خود را با بحران‌سازی‌های آنان اعلام کردند.
۲) سناریوی بحران‌سازی
با توجه به ناتوانی منصور‌هادی برای باج‌گیری و تحقق اهداف عربستان و غرب گزینه دومی با عنوان سناریوی بحران‌سازی قوت می‌گیرد که محور آن را گرفتار‌سازی یمن در بحران‌های امنیتی برای حذف انقلابیون تشکیل می‌دهد. بحران‌هایی که تکرار شرایط سوریه، لیبی و عراق به کشورهای گرفتار تروریسم وارداتی را می‌تواند به همراه داشته باشد. اشتباهی که غرب و عربستان گویا به دنبال تکرار آن هستند که گسترش دهند ابعاد جدیدی از تروریسم در منطقه می‌باشد.
با توجه به مرزهاي گسترده يمن با عربستان و نزديکي انصارالله در اين مناطق تشکيل کشوري با محوريت آنها يعني تهديد گسترده براي عربستان در حالي که استمرار بحران در يمن نيز براي امنيت عربستان منفي خواهد بود لذا سناريوي تجزيه رسمي يمن دور از ذهن مي‌نمايد مگر در صورت حذف جريان انصارالله که به دليل پايگاه گسترده مردمي آن، تحقق اين امر غيرقابل انجام مي‌نمايد. بر اين اساس اين سناريو مطرح است که جريان‌هاي وابسته به خارج نظير منصور‌هادي و حتي علي‌عبد‌الله صالح ديکتاتور سابق يمن و حاميان غربي و عربي آن به دنبال چه گزينه‌اي مي‌باشند؟
پاسخ به‌اين پرسش را در مجموع تحولات يمن در ماه‌هاي اخير مي‌توان مشاهده کرد که در سه حوزه دسته‌بندي مي‌شود.
الف) در حوزه سياسي در حالي که تمام گروه‌هاي سياسي از شمال تا جنوب در کنار يکديگر قرار داشته و توافقنامه مشارکت و صلح را در سپتامبر ۲۰۱۴ امضاء نمودند، تحرکات مشکوک جدايي‌طلبي جنوب يمن را فراگرفته در حالي که هواداران منصور‌هادي و علي‌عبد‌الله صالح و جريان‌هايي مانند «الاحمر» با‌اين طيف همراه شده‌اند. فضاي سياسي يمن با نابساماني همراه است هر چند که جايگاه مردمي‌انصار‌الله زمينه‌ساز برتري آن در برابر ساير جريان‌هاي سياسي بوده است. نكته قابل توجه آنكه عربستان و آمريكا در حوزه سياسي طرح احياي اخوان‌المسلمين را نيز در پيش گرفته‌اند كه سفر اردوغان به عربستان و آشتي رياض با قطر در همين چارچوب بوده است. اقدامي كه نگراني مصر به عنوان متحد عربستان را به همراه داشته در حالي كه رياض از قاهره خواسته ضمن كاهش فشارها بر اخوان، با تركيه و قطر نيز رابطه خوبي برقرار سازد.
ب) در حوزه اقتصادي نيز به دليل بحران‌هاي امنيتي عملا اقتصاد يمن فلج بوده و فقر در آن بيداد مي‌کند يمن در جمع ۱۰ کشور فقير اول دنياست. نکته مهم آنکه منطقه جنوبي از امکانات اقتصادي بيشتري برخوردار بوده و به آبهاي بين‌المللي راه دارد. حمايت‌هاي کشورهاي عربي و غربي نيز از آنها به شدت زياد است که مي‌تواند زمينه‌ساز منطقهاي با اقتصاد به نسبت مطلوب را رقم زند. اين در حالي است که مناطق شمالي با محوريت صنعا در تحريم شوراي همکاري خليج‌فارس قرار داد. چندي پيش نيز شوراي امنيت به بهانه مقابله با تروريسم و حمايت از راهکار سياسي انصارالله را در ليست تحريم‌ها قرار داد تا اعمال فشار اقتصادي بر‌اين مناطق قانوني جلوه دهد.
ج) در حوزه امنيتي نيز چند نکته مهم مشاهده مي‌شود. گروه‌هاي تروريستي با محوريت القاعده در مناطق شمالي فعاليت‌هاي گسترده‌اي دارند و به نوعي مي‌توان شرايط يمن را با سوريه، عراق و ليبي مشابه دانست. جالب توجه آنکه آمريکا و کشورهاي عربي در ماه‌هاي اخير چندين تن از سران القاعده را از زندان آزاد کرده‌اند که گزارش‌ها از حضور آنان در يمن حکايت دارد. کميته‌هاي مردمي يمن چندي پيش فاش کردند دولت به رياست جمهوري منصور‌هادي صدها ميليون دلار تسليحات وارد کرده اما به انبارهاي ارتش تحويل نگرديده و به انبارهايي در جنوب يمن انتقال يافته است. مناطقي که اکنون تحت نظر منصور‌هادي فراري و الاحمر است. عربستان در مرزهاي شمالي آرايش جنگي ديده و برخي منابع نيز از حضور نيروهاي مصري در مرزها به بهانه رزمايش مشترک با عربستان خبر داده‌اند. شوراي همکاري خليج‌فارس به بهانه مقابله با کودتاي انصارالله آرايش نظامي‌ديده ارتش آمريکا و فرانسه و انگليس نيز با ادعاي مقابله با القاعده نيروي نظامي به آبهاي يمن اعزام کرده و عملا هدايت جنوب يمن را در اختيار دارند. با توجه به‌اين شرايط مي‌توان گفت که در حوزه امنيتي در حالي که القاعده به عنوان پياده‌نظام مستقيم در جنگ با کميته‌هاي مردمي‌و انصارالله است كشورهاي عربي و غربي نيز به پشتيباني از اين تروريست‌ها مي‌پردازند.
منابع خبري از دست داشتن تعدادی از عناصر ارتش یمن در حمایت‌های نظامی از القاعده خبر داده و تصریح کرد که اين عناصر اجازه تسلط القاعده در مراکز ارتش و سرقت سلاح‌های آنها و انتقال آن به مناطق تحت نفوذ خود را می‌دهند. القاعده سه‌بار به صورت پي‌در‌پی بر برخی مراکز نظامی‌مسلط شده و سلاح‌های آن را غارت کرده است، در تازه‌ترین اين اقدامات که آخرین آن نخواهد بود، القاعده یک پادگان ارتش در استان مأرب را تحت تسلط گرفت و ۳۰ تانک و ۵۰ توپ علاوه بر تعداد زیادی از تسلیحات سنگین را غارت کرد.
همچنین یک منبع قبیله‌اي در استان مأرب یمن، عربستان را به دست داشتن در تجهیز و آماده‌سازی و مقدمه چینی برای اين جنگ در استان مأرب متهم کرده و گفت که عربستان ماهیانه بالغ بر ۱۲۰ میلیون ریال در یمن به نفع جریان‌های تروریستی الاصلاح و القاعده هزینه می‌کند و آنها را در اردوگاه‌های نخلا و السحیل و البنات در اين استان گرد آورده است. تروريست‌ها در حالي به كشتار مي‌پردازند كه در گام دوم کشورهاي عربي، غربي و حتي نيروهاي منصور‌هادي به بهانه مبارزه با تروريسم به اعمال فشار بر شمال يمن مي‌پردازند. طرح نهايي آن است که کميته‌هاي مردمي و انصارالله حذف گردند و در نهايت ساختاري همسو با عربستان و آمريکا تشکيل گردد. هر چند در مرحله مقدماتي يمن به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم مي‌شود اما در نهايت سناريوي يمن واحد دست‌نشانده هدف طراحان بحران در‌اين کشور است. چنانکه اکنون در ليبي با نام مقابله با داعش تقويت «خلیفه حفتر» براي تسلط کامل بر ليبي پيگيري مي‌شود که تامين کننده منافع غرب باشد. القاعده و ارتش‌هاي عربي پياده نظام غرب در منطقه شده‌اند.
عربستان و آمريكا به همراه تمامي‌متحدان خود، برآنند به سمتي گام برندارند كه يك دولت شيعي ديگر در منطقه روي كار بيايد و حلقه ديگري به زنجيره مقاومت افزوده شود، بر اين اساس سعي دارند تا با سوري‌سازي يمن به تزريق تروريسم، داعش و همچنين تقويت القاعده در اين كشور بپردازند. اين سناريويي است كه در حال حاضر بيش از همه، منطقه را تهديد مي‌كند و در صورتي كه اجرايي شود مشكلات فراواني را ايجاد خواهد كرد كه البته دامن مجريان آن را خواهد گرفت.
به هر شكل يمن از موقعيت ژئوپلتيكي بسيار حساسي برخوردار است كه قرار گرفتن در حوزه خليج عدن و تنگه باب‌المندب، تنها يكي از آنها است. اين موقعيت ارتباط بين شرق و غرب را تكميل مي‌كند. در حال حاضر اروپا به تنهايي ۳.۵ ميليون بشكه نفت از‌اين تنگه وارد مي‌كند كه در صورت تشديد بحران‌ها و بسته شدن باب‌المندب، موقعيت خطرناكي را ايجاد خواهد كرد. نبايد فراموش كرد كه اروپا به لحاظ رويارويي كنوني با روسيه در زمينه انرژي از موقعيت بسيار لرزاني برخوردار است. به هر تقدير آنچه در يمن در جريان است مبارزه مردمي با محوريت انصارالله با طراحي‌هاي عربستان و آمريكا است. آنها به دنبال استقلال و آزادي كشورشان از وابستگي هستند در حالي كه عربستان و برخي كشورهاي غربي براي مقابله با اين خواسته به هر ابزاري چنگ مي‌زنند و از هيچ توطئه‌اي فروگذار نيستند كه نمود آن را در اقدامات منصور‌هادي و بحران‌سازي‌هاي القاعده مي‌توان مشاهده كرد.
