سفر دكتر علي اكبر ولايتي فرستاده ويژه رئيس‌جمهور به روسيه فصل تازه‌اي از روابط ايران و روسيه را نويد مي‌دهد.
دو كشور گرچه در مقاطع گوناگون به خاطر برخي مسائل نتوانستند روابط مستحكم و راهبردي داشته باشند اما اكنون برخي اتفاقات منطقه‌اي و بين‌المللي باعث شده است تا رويكرد دو كشور به هم تغيير كند.
اكنون هم برخي هستند كه اعتقاد دارند نمي‌توان به روسيه اعتماد كرد. اين منتقدان مي‌گويند اگر زماني غرب و آمريكا به روسيه امتياز بدهند اين كشور شرايط را به گذشته باز مي گرداند و در صورت برقراري روابط استراتژيك اين امكان وجود دارد كه مسكو تهران را به خاطر امتيازاتي كه غرب به او مي‌دهد رها كند و دست ايران هم در پوست گردو بماند.
شايد چنين تحليلي درست باشد. هر كشوري به دنبال تأمين منافع ملي و كسب سود براي خود است و اين احتمال را نمي‌تواند از نظر دور داشت.
اما تحولات منطقه‌اي، بين‌المللي و اتفاقاتي كه به وقوع پيوسته است شرايط را به گونه‌اي ديگر تغيير داده است. تحولات سوريه، عراق و اوكراين، كاهش قيمت نفت، گسترش حوزه نفوذ ناتو در منطقه، تحريم‌هاي غرب عليه ايران و روسيه و... مواردي است كه مي‌تواند و بايد باعث رويكرد مثبت دو كشور به يكديگر شود.
جمهوري اسلامي ايران ۳۵ سال است كه تحت تحريم‌هاي غرب قرار دارد و اين تحريم‌ها به خاطر مسائل هسته‌اي ايران،افزايش هم يافته است.
اكنون چنين شرايطي براي روسيه ايجاد شده و اين كشور طعم تلخ تحريم‌هاي غرب را چشيده است.
روسيه بايد اكنون به اين نتيجه رسيده باشد كه مناسبات گسترده و استراتژيك با غرب و آمريكا نمي‌تواند پايدار باشد. اقداماتي كه غرب و آمريكا عليه روسيه در چند ماه اخير انجام داده‌اند نشان داد كه اتحاديه اروپا و آمريكا در صدد آن هستند تا با فشارهاي اقتصادي روسيه را به زانو در آورند و از قدرت و توانايي اين كشور بكاهند.
هدف اصلي آمريكا عليه روسيه كاستن از قدرت نفوذ و تأثير گذاري مسكو در معادلات منطقه‌اي و بين‌المللي است. واشنگتن، قدرت مسكو را مانعي بر سر راه نفوذ در منطقه مي‌داند، به همين خاطر است كه در كشورهايي كه تا پيش از اين جزو خاك روسيه محسوب مي‌شدند، دخالت مي‌كند تا بتواند حكومت‌هايي بر سر كار بياورد كه گرايش به غرب دارند.
چالش‌هاي روسيه و آمريكا روز به روز جدي‌تر مي‌شود به گونه‌اي كه حتي ميخاييل گورباچف آخرين رهبر اتحاد جماهير شوروي گفته است كه بين روسيه و آمريكا يك جنگ سرد جدي ايجاد شده كه حتي مي‌تواند به درگيري نظامي بينجامد.
در اين ميان اشتراكات زياد ميان ايران و روسيه مي‌تواند باعث يك همگرايي منطقه‌اي براي مقابله با هجوم آمريكا و غرب به منطقه باشد. اكنون دو كشور در بسياري از مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي اشترامات سياسي و اقتصادي دارند.
همين موضوع مي‌تواند روابط استراتژيك ميان ايران و روسيه را رقم بزند. اين روابط در بسياري از زمينه‌ها از جمله اقتصادي، سياسي و نظامي مي‌تواند توطئه‌ها و اقداماتي كه عليه دو كشور از سوي آمريكا و غرب انجام مي‌شود خنثي كند و فصلي تازه از روابط دو همسايه ديرين را رقم بزند. روابطي كه تاكنون به خاطر مسائل كوچك و البته گرايش بيش از اندازه روسيه به غرب و ايجاد روابط گسترده باعث شده بود تا دو كشور از هم غافل شوند.
برداشتن موانع از سر راه گسترش روابط دو كشور نخستين گام مهمي است كه بايد برداشته شود. عمل به تعهدات گذشته، برداشتن بي‌اعتمادي به يگديگر، برقراري روابط ميان دو ملت، آشنايي هر چه بيشتر با مشتركات، سفر مقامات دو كشور براي پيدا كردن راه‌حل سريع گسترش روابط از اولويت‌هاي تهران و مسكو است.
فروش موشك‌هاي پدافند هوايي اس ۳۰۰ كه قرارداد آن هم امضا شده و پول آنها هم پرداخت شده مي‌تواند در ايجاد روابط راهبردي راهگشا باشد. روسيه هنگام عقد قرارداد با ايران بر سر اين موشك‌ها از سوي آمريكا و رژيم صهيونيستي تحت فشار بود و به همين خاطر تحويل موشك‌هاي اس ۳۰۰ را به تعويق انداخت.
روسيه نبايد تحت تأثير آمريكا و رژيم صهيونيستي قرار گيرد، چون باعث خدشه در استقلال اين كشور مي‌شود.
مورد ديگر حمايت روسيه از پيوستن ايران به پيمان شانگهاي است. روسيه نقش مهمي در اين پيمان دارد و با پيوستن جمهوري اسلامي ايران به عنوان يك عضو دائم آن مي‌تواند ظرفيت‌هاي اين پيمان را به خاطر دارا بودن ويژگي‌هاي بالاي ايران افزايش دهد.
در ديداري كه دكتر ولايتي و پوتين با هم داشتند رئيس جمهور تركيه از حمايت كشورش براي پيوستن ايران به اين پيمان خبر داده است.
براي گسترش روابط اقتصادي كه مي‌تواند تحريم‌هاي دو كشور را خنثي كند بايد يك خط كشتيراني ايجاد شود و همچنين خط پروازي مستقيم بين دو كشور در نظر گرفته شود و براي اين كه بتوان سهولت صادرات و واردات بين دو كشور ايجاد شود موانع اين مورد از قبيل مسائل گمركي هم بر طرف شود.
رفت و آمدهاي مقامات دو كشور هم مي‌تواند هر چه بيشتر به گسترش روابط كمك كند. سفر دكتر ولايتي به عنوان فرستاده ويژه رئيس‌جمهور كشورمان ابتكار خوبي بود كه انجام شد. در اين سفر اعلام شده است كه پوتين رئيس‌جمهور روسيه قرار است در آيند‌ه‌اي نزديك به تهران سفر كند. اگر اين سفر انجام شود اين دومين سفر او به تهران خواهد بود.
حجم مبادلات با مسکو در ۲۰۱۵ به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد
فرستاده ویژه رئیسجمهور به مسکو پس از ديدار با پوتين اعلام کرد: همکاری‌های منطقه‌ای ایران و روسیه در سوریه پاسخ مثبت داده است و این می‌تواند الگوی مثبتی برای مناسبات دو کشور در سایر کشورهای حوزه نفوذ ایران در منطقه باشد.
علی‌اکبر ولایتی که به‌عنوان نماینده ویژه رئیسجمهور اسلامی ایران پیام دکتر حسن روحانی را تقدیم ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه کرده بود، گفت: ایران در فعالیت‌های میدانی به دولت و ملت سوریه کمک کرد و نیز در تأمین نیازمندی‌های تسلیحاتی سوریه همکاری ایران و روسیه بسیار ثمربخش بوده است.
وی افزود: الگوی مثبت همکاری‌های تهران و مسکو در سوریه می‌تواند نویدبخش همکاری‌های سه‌جانبه و چندجانبه ایران و روسیه با سایر کشورهای حوزه نفوذ ایران از لبنان و سوریه تا عراق و یمن و آسیای مرکزی و قفقاز باشد.
ولایتی با اشاره به نظر مثبت رئیسجمهور روسیه به تغییر عضویت ایران از ناظر به عضویت کامل در پیمان شانگهای تصریح کرد: روسیه با عضویت کامل ایران در پیمان شانگهای موافق است اما این امر نیاز به زمان دارد. وی با اشاره به گسترش همکاری‌های بین‌المللی و هسته‌ای ایران و روسیه و اینکه در ماه‌های اخیر روسیه تمایل بیشتری برای همکاری در ۱+۵ از خود نشان داده است، گفت: امیدواریم همکاری‌های روسیه در زمینه مذاکرات هسته‌ای بیشتر شود.
ولایتی تصریح کرد: پیش‌بینی می‌کنیم در سال ۲۰۱۵ حجم مبادلات ایران و روسیه به رقم ۲۰ میلیارد دلار برسد. وی با بیان اینکه افق همکاری‌های دو کشور بسیار روشن است، گفت: رئیسجمهوری روسیه آقای ولادیمیر پوتین در آینده به ایران سفر خواهد کرد.
فرستاده ویژه رئیسجمهوری همچنین در جمع دیپلمات‌ها و مسئولان نهادهای ایرانی مستقر در روسیه در محل سفارت حضور یافت. فرستاده ویژه رئیسجمهور کشورمان به روسیه اضافه کرد: برخورد مثبت رئیسجمهور روسیه نشانه امکان بهره‌برداری از این فرصت است. وی بیان داشت: این ملاقات در دو بخش انجام شد؛ در بخش اول وزرای خارجه و انرژی روسیه حضور داشتند و در بخش دوم هم مباحث با حضور اینجانب و رئیسجمهور روسیه ادامه یافت.
ولایتی بر همین اساس تأکید کرد: موضوعات مهم منطقه‌ای، بین‌المللی و جهانی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و آقای پوتین هم از گسترش روابط در همه زمینه‌ها استقبال کرد و بستر مناسبی فراهم شد تا با تلاش و برنامه‌ریزی دقیق، همکاری‌ها و تعاملات در سطوح مختلف ارتقاء یابد.
در ابتدای این دیدار که رحیم‌پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه، ملائک معاون مرکز بررسی‌های استراتژیک و سعید محمدی نیز حضور داشتند، سنائی سفیر ایران در مسکو ضمن خیرمقدم، نتایج ملاقات با رئیسجمهور روسیه را مهم تلقی و بر ضرورت هرچه بیشتر در تعمیق و گسترش همکاری‌ها تأکید کرد.
نماینده ویژه رئیسجمهور ایران چهارشنبه‌شب با "ولادیمیر پوتین" رئیسجمهور روسیه و "الکساندر نواک" وزیر انرژی و "سرگئی لاوروف" وزیر خارجه روسیه دیدارو گفت‌وگو کرد.
روسیه در حال مذاکره با ایران برای مدرنیزه کردن سیستم موشکی است
ویاچسلاو کارتاشوف، دستیار مدیر‌عامل کارخانه نظامی ایژوسک روسیه روز پنج شنبه در مصاحبه با ریانوستی، تصریح کرد: روسیه و ایران در حال مذاکره در‌خصوص مدرنیزه کردن سیستم دفاع موشکی سطح به هوای "تور ام یک"، هستند. وی در ادامه افزود: ایران از تعداد زیادی از سیستم های موشکی "تور ام یک" ما استفاده کرده است. ایران و روسیه در حال مذاکره در‌خصوص مدرنیزه کردن احتمالی این سیستم‌های موشکی هستند. ما قطعات یدکی و پرسنل آموزشی در اختیار ایران قرار می‌دهیم. همکاری ادامه مي‌یابد.
این مقام روس در ادامه گفت: این تجهیزات در شرایط عالی جنگی قرار دارد. سیستم موشکی "تور" برای شناسایی و مقابله با سلاح‌های مدرن از جمله موشک‌های کروز و بمب‌های هدایت‌شونده، طراحی شده است.
این سیستم موشکی برای دفاع از تاسیسات دولتی و نظامی ایران، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. روسیه در ژانویه ۲۰۰۷ میلادی، تحویل ۲۹ سیستم دفاع موشکی "تور" به ایران را کامل کرد. روسیه در سپتامبر ۲۰۱۰ میلادی به تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران پیوست و تقریبا همه مبادلات نظامی خود با تهران را متوقف کرده است.
