مباحث و مشکلات اقتصادي ازجمله رکود تورمي، خزانه خالي، انبار کالاهاي اساسي، تعهدات ادا نشده و... عمده ترين موضوعات مورد بحث رئيس جمهورکه از آن به عنوان ميراث به جا مانده از دولت قبل ياد کرد در گفت وگوي زنده تلويزيوني سه شنبه شب گذشته بعد از اخبار سراسري ساعت ۲۱ پنجم آذر ۱۳۹۲- او بود که با عنوان گزارش عملکرد دولت تدبير و اميد پس از ۱۰۰ روز از آغاز به کاردولت يازدهم توسط دکتر روحاني مطرح شد. دکترحسن روحاني در بخش‌هايي از صحبت‌هاي خود درباره برخي از موضوعات اقتصادي، سياست داخلي و خارجي، حقوق شهروندي، کاهش مداخلات امنيتي در حوزه‌هاي مختلف و... نيز نکاتي را مطرح کرد.
گزارش رئیس جمهور روحانی، از جهت و یا جهات بسیاری حائز اهمیت بود و به همین خاطر پس از این مصاحبه نقدهای مختلفی از سوي موافقان و مخالفان درباره آن صورت گرفت؛ که اين قلم در ذيل فهرست‌وار اشاراتي به آن نقدها خواهد داشت:
يكم) نقدهاي مخالف:
۱- این سنت بدی است که هرکسی مسئول می‌شود توانمندی‌های دولت قبلی را نادیده بگیرد و فقط به نکات منفی دولت‌های گذشته اشاره می‌کند.
۲- باید در این گزارش نکات مثبت و منفی در کنار هم بیان می‌شد. امید آن كه رييس جمهور در گزارشات بعدی خود این اشکال را رفع و جبران کند.
۳- روحانی در گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه خود هیچ راهکار و کلیدی برای گشودن قفل‌هایی مانند تورم، جبران بدهی‌های دولت، راههای افزایش درآمدهای غیرنفتی، معضل مسکن و کاهش نقدینگی در جامعه ارائه نکرد.
۴- روحانی در این گزارش تنها به ارزیابی عملکرد دولت قبلی و انعکاس مشکلات موجود کشور پرداخت و هیچ عملکردی از فعالیت‌های ۱۰۰ روزه خود ارائه نداد.
۵- به نظر می‌رسد در این ارزیابی قدری فرافکنی صورت گرفت و تاثیر تحریم‌های ظالمانه بر فعالیت‌های دولت قبل نادیده گرفته شد.
۶- باید همیشه نگاه به آینده در مدیریت را مدنظر قراردهیم. البته این بدان معنی نیست که گذشته را نادیده بگیریم، اما بخصوص در رده بالا اینکه همیشه گذشته را مورد انتقاد قرار دهیم باید یقین داشته باشیم که پس از اتمام دوره آقای روحانی، دولت بعدی هم حتما به ضعف‌های این دولت که قطعا ناشی از برخی تنگناها است، خواهد پرداخت.
۷- گزارش ۱۰۰ روزه رئيس جمهور بيشتر شبيه جلسه دادگاه و محاكمه فردي بود كه تا ۱۰۰ روز پيش از اين، رئيس جمهور كشور بود. او در اين جلسه حضور نداشت تا بتواند در قبال سخنان رئيس جمهور دولت يازدهم از عملكرد دولت خود دفاع كند.
۸- ارثي كه روحاني از دوران احمدي‌نژاد برده است تنها خالي بودن خزانه، بدهكاري زياد.
با اين حساب بايد در گوشه‌اي بنشينيم و زار، زار گريه كنيم به حال اين كشوركه در اين ۸ سال چه بر سرش گذشته است!
۹- به تيتر يكي از روزنامه‌هاي كشور توجه كنيد؛ «رونمايي از ۸ سال نابساماني و ۱۰۰ روز تدبير» اينگونه قضاوت كردن منصفانه و عادلانه نيست. دولت تدبير و اميد هم روزهاي زيادي را در پيش دارد كه زود خواهد گذشت.
۱۰- آقاي احمدي‌نژاد هم هنگامي كه رئيس‌جمهور شد سياست انتقاد شديد از دولت‌هاي قبلي را پيش گرفت. بايد به اين سمت پيش رفت كه اينگونه رفتارها برچيده شود.
۱۱- انتقادات روحانی از دولت گذشته تند بود.
۱۲- روحانی به جای بازگویی گذشته باید از حال و آینده سخن می‌گفت.
۱۳- رئیس جمهور از حیث محتوایی می‌توانست به جای صحبت کردن از تورم و خزانه خالی که مربوط به گذشته است موضوعاتی را اعلام کند که نشان‌دهنده وضع نا‌به‌سامان فعلی و اشکالات کشور که از گذشته پدیدار شده است، باشد.
۱۴- دکتر حسن روحاني، پس ازصد و يک روز، گزارشي داد که عمدتاً به سياه‌نمايي اعجاب‌آور احمدي‌نژاد گذشت، اما با توصيه به انصاف، صلح، برادري، اميد، تدبير و گذشت ختم گرديد.
۱۵- این نکته را باید مدنظر قرار داد که تمامی مشکلات اقتصادی و تحریم‌های خارجی دشمنان را نمی‌توان برگردن مسئولان اجرایی گذشته انداخت.
۱۶- رئيس جمهور از موضوع كسري يارانه‌ها در سال جاري گفتند. بدون اينكه براي ادعاي خود سندي ارائه دهند. منتقدين در اين باره سند ارائه داده‌اند كه دولت كسري ندارد. اما نه رئيس جمهور، نه مسئولين مربوط در اين مورد حاضر نشدند توضيح دهند.
۱۷- رئيس دولت در اين گزارش تصريح دارد «دنبال آشتي است ومي‌خواهد با همه آشتي كند.» اين رويكرد خوبي است، بايد از آن استقبال كرد و اين رويكرد متضمن وحدت ملي، وحدت نخبگان و... است. اما اگر اينطور است چرا دو سوم گزارش عملكرد قهر و كينه‌توزي با دولت گذشته است؟
۱۸- رئيس جمهور محترم گله خزانه خالي را دارند، ازطرف ديگر در همين گزارش وعده دوبسته كالايي را تا پايان سال، به اقشار كم درآمد مي‌دهند. اگر خزانه خالي و دولت با كسري رو به روست اين دو بسته كالايي را آن هم بدون مصوبه مجلس ازكجا مي‌خواهند بدهند؟
دوم) نقدهاي موافق:
۱- بدون شك يكي از توفيقات دولت در يكصد روز تصدي مسئوليت به ويژه دردقیقه ۹۰ اين ايام موضوع پيروزي ديپلماتيك وگفتگوهاي ژنو بود كه منجربه يك توافقنامه شد.
۲- رئيس جمهور، به حق به تلاش‌هاي دولت در مورد تهيه پيش‌نويس حقوق شهروندي اشاره كردند كه شايسته تقدير است.
۳- نقطه قوت اين گزارش اين بودكه آقاي رئيس‌جمهور منشأ توفيقات دولت را همياري و همكاري مردم و هدايت‌هاي رهبري دانستند. حق هم همين است اين نگاه نشانه اعتدال است بايد از آن تشكركرد.
۴ -گزارش ارائه شده ازسوي روحاني رئيس‌جمهور، گزارش خوبي بود. اين خوب بودن از اين منظر مطرح مي‌شود كه احساس مطلوبي به ايرانيان به عنوان شهروند داد. احساسي كه در آن شهروند ايراني رئيس‌جمهور كشورش را آگاه و مشرف به مسائل مي‌داند.
۵- می‌بایست اين گزارش روحانی را فراتر از خشنودی حامیان و بغض و عصبانیت مخالفان نگریست و با منطق و مبنای «حکمرانی خوب» در ارزش‌ها و اعتبار غورکرد.
۶- در اتفاقات فردای گزارش ۱۰۰ روزه رئیس دولت یازدهم باید فراوان تأمل کرد. زیرا که نشانه‌های روشنی از پارادوکس فکری طایفه‌ای از اهل سیاست را در بردارد.
۷- پیدا بود که گزارش روحانی طنین متفاوت در نگاه و ذهن مخاطبان می‌یابد. برای ۷۰ میلیون ایرانی این گزارش قبل از هر چیز نوعی «کارکرد روشنگری» داشت.
۸- رييس‌جمهوردرباره نقض قانون و تخلفات قانوني دولت احمدي نژاد مراعات کرد. در واقع آقاي روحاني نخواستند صريح هرآنچه بر دولت و کشور در گذشته رفته رابيان کنند و تنها به بيان گوشه‌هايي از مشکلات بسنده کردند، درحالي که اگر رييس‌جمهور بخواهد حقايق را بگويد خيلي بيش از اينهاست.
۹- آنها که می‌گویند چنین آمارهایی را نباید ارائه کرد و نقد دولت گذشته سیاه‌نمایی است و به نظام و اعتماد ملی آسیب می‌زند البته کم لطفی می‌کنند. این واقعیت را باید گفت و از این بابت نقدی متوجه رئیس جمهور روحانی نیست.
۱۰- گزارش صدروزه رييس جمهوري به مردم ايران اقدامي جامع، متين و منطقي بود.
۱۱- بايد يادآور شد که «ارايه گزارش۱۰۰ روزه» يکي از وعده‌هايي بود که حسن روحاني در فعاليت انتخاباتي وعده داده بود و اين عمل را بايد به حساب وفاي به عهد گذاشت، واقعا بايد از آنهايي که مخالف گزارش هستند، اين سوال را پرسيد که کجاي اين کار با قانون و عرف منافات دارد که اين همه آشفته شده و برخود واجب مي‌دانند که موضع منفي داشته باشند.
۱۲- آقاي روحاني درگزارش خود آمارهايي از وضعيت کشور ارائه دادند که برخي از اين آمارها درباره دولت قبل تکان دهنده بود.
۱۳- رئيس‌جمهور، مردم را در جريان اقدامات تلخ دولت داعيه‌دار عدالت و مبارزه با مفاسد قرار داد.
۱۴- رييس جمهور همان طورکه جامعه از وي انتظارداشت آمارهاي واقعي را در بخش‌هاي مختلف به مردم ارائه کرد.
۱۵- اينکه هر ۱۰۰ روز يک گزارش به مردم و افکار عمومي ارائه شود، سنت خوبي است و بايد از اين بابت از رئيس‌جمهور و دولت محترم تشکر کرد.
۱۶- نکته مثبت و قابل توجه گفت‌وگوی زنده تلویزیونی رئیس‌جمهور این بود که وی در ارائه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه دولت یازدهم فضای امید‌آفرینی را درحوزه اقتصادی در جامعه ایجاد کرد که جای تقدیر دارد.
۱۷- آيا شهروندان ایرانی نمي‌پرسند چرا ۸ سال تمام همراهان آن روز پولدارترین دولت تاریخ انقلاب (به لحاظ برخورداری از ثروت نفتی) مطالبات شهروندان را مسکوت گذاشتند اما اکنون و با از دست دادن قدرت چنین بی‌محابا لیست انتظارات برای دولت ۱۰۰ روزه که وارث خزانه خالي است، می‌گشایند؟
۱۸- کسي در رأس قوه مجريه قرارگرفته است که دولت وخودش را نه تنها از جامعه جدا نمي‌داند، بلکه مردم را امين خود تلقي کرده و به همين دليل آنها را در جريان همه امور قرار مي‌دهد. با اين شرايط اين اميدواري به وجود آمده است که از اين پس صداقت و شفاف‌سازي يکي از اولويت‌هاي دستگاه اجرايي است وهيچ چيز نيست که از منظر عمومي ناپيدا باشد.
سوم) چندتوصيه ازميان نقدها:
فارغ از همه این اظهارنظرها؛ نگارنده در بخش پاياني چند توصيه را از ميان همين نقدهاي موافق و مخالف كه در ذيل به آنها اشاراتي خواهد داشت، به دولت و ملت آگاه و فيهم ايران و نخبگان يادآوري مي نمايد:
۱- آنچه که می‌تواند محل نقد باشد، کوتاهی در نقد اصحاب قدرت در هنگام قدرت است. نقدی که می‌توان بر رسانه ملی نیز داشت که چرا وقتی رئیس دولت گذشته به توجیه عملکرد دولت خود با آمارهای بعضاً نادرست می‌پرداخت فقط شنونده و لبخند زننده بود و حال هم گویا می‌خواهد همین رویه را ادامه دهد.
۲- شاید اگر همین رسانه ملی به جای سکوت و مدارا و حتی همراهی وحمایت با دولتمردان گذشته، به وظایف خویش در نقد قدرت دولت حاکم بر اداره کشور، عمل می‌کرد و به منتقدین دلسوز و فرهیختگان وطن دوست و مشفق نیز مجال حضور و نقد قدرت می‌داد و تنها تریبون دولتمردان و حامیان دولت نمی‌شد مشکلاتی تا این حد وسیع دامان اقتصاد، معیشت، آرامش و امید مردم و جامعه را نمی‌گرفت.
۳- حال با علم به اینکه دیگر فرصت اشتباه و خطا و بی‌تدبیری و هزینه تراشی و بی‌قانونی را نداریم کاری کنیم که مصالح ملی و منافع کشور و نظام را هیچ دولتمردی خواسته یا ناخواسته فدای امیال شخصی وگروهی نکند. نقد قدرت را تاب بیاوریم. بی‌قانونی را ریشه کن کنیم. پنهانکاری را به کناری بگذاریم. صداقت و شفافیت را اصل بدانیم و در یک کلام اخلاق و انصاف را سرلوحه حرف و عمل خویش قرار دهیم. یادمان باشد که نقد قدرت در هنگامه حضور قدرت بیشتر به کار می‌آید تا پس از ترک آن.
۴- روحاني در گزارش خود بيشتر مايل بود گزارش دهد که دولت را در چه شرايطي تحويل گرفته و به نظر مي‌رسد اين بخش از اظهارات ايشان تند بود، شرايط ايجاب مي‌کند از حاشيه‌ها پرهيز کنيم.
۵- سازمان صداوسيما ترتيبي اتخاذ نمايد تا طبق قانون به رييس جمهورسابق فرصتي داده شود تا بتواند در تلويزيون از عملکرد ۸ ساله دولتش دفاع كند و پاسخ گزارش۱۰۰روزه آقاي روحاني را بدهد.
۶- چرا رئیس جمهور در گزارش خود، گذشته ها را بازگو کرد درحالی که بهتر بود از حال و آینده کشور صحبت کند. چون اگر مردم از گذشته ها راضی بودند قطعا در انتخابات به ديگر نامزدها رأی می‌دادند.
۷- اگر روزي قرار باشد مسئولان دولت فعلي و دولت گذشته در يك مناظره تلويزيوني عيار ادعاهاي خود را مستند در معرض افكار عمومي بگذارند، فضاي ابهام برطرف مي شود و به سوي شفاف‌سازي مي‌رويم. اين فضا كمك مي كند گام هاي پيشرفت براي كشور را محكم‌تر برداريم.
۸- مردم بهترين داور و قاضي هستند و وقتي آمارهاي واقعي را از زبان رئيس‌جمهور مي‌شنوند و با واقعيت‌هاي موجود کشور مقايسه مي‌کنند، اعتمادشان به دولت بيشتر مي‌شود.
