دوشنبه ۱ مهر ۱۳۹۸ - ۲۲:۱۱
کد مطلب : 110920
سیاست روز آینده بازار دلار را بررسی می کند؛

از« الف» تا«ی» کودتای ارزی

از« الف» تا«ی» کودتای ارزی

چند ماهی که متولیان بازار ارز از یک ثبات نسبی برخوردار است و همین مساله منجر شده تا متولیان بانک مرکزی نسبت به ثبات دائمی و البته کاهش بیش ازاین قیمت ارز امیدوار باشند اما این امیدواری ها از دید بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی چندان نمی تواند پایدار باشد .
به باور این افراد آنچه در سال گذشته و تحت عنوان بحران ارزی در کشور ایجاد شد، نشات گرفته از سیاست های دولت بود به این ترتیب که دولت می بایست سیاست‌ها و فرایندها را مدیریت ومنابع عمومی را بین همه به نحو عادلانه تقسیم می کرد اما در عمل این چنین نبود به این ترتیب که منابع موجود گاه در جیب فولادی ها رسوب کرد و گاه در جیب پتروشیمی ها و گاه در دست دلالانی و دستفروشان دست به دست شد که به بهایی اندک ریسک معاملاتی در پس کوچههای فردوسی را به جان میخریدند تا شاید بتوانند با اندکی سودگذران عمر کنند غافل از آنکه سود اصلی درجیب کسانی بود که هیچگاه رنگ افشار و یا فردوسی را نمی دیدند اما سود کلان ناشی از این مبادلات رهسپار جیب این افراد شد.
این منتقدان در آن زمان بر این باور بودندکه در کنار دولت نمایندگان اتاق بازرگانی نقش پررنگی در این قبیل نوسانات دارد چراکه این افراد در لوای بخش خصوصی بیش ازآنکه تلاشی برای به چرخش دراوردن اقتصاد کشور داشته باشند می کوشند تا برای خودثروت آفرینی کنند حتی اگر این ثروت آفرینی منجر به التهابات گسترده در بازارهای اقتصادی کشور شود. 

کودتای ارزی
حسین راغفر اقتصاد دادن و استاد دانشگاه از جمله این افراد است که معتقد است در نوسانات به وجود آمده در بازار ارز در سال گذشته ؛نقش بی تدبیری دولت در آن پررنگ بوده و از آن تحت عنوان «کودتای ارزی "یاد می کند،کودتایی که نهایت بهره برداری را از سوء مدیریت و نا تدبیری برخی متولیان برد و کار را به جایی رساند که با گذشت قریب به یکسال همچنان بازارهای مختلف اقتصادی علی رغم آرام شدن بازار ارز؛در اکثر موارد با تکانه هایی روبرو می شوند که ریشه درالتهابات گذشته دارد.
این استاد دانشگاه با این باور که سیاست های دولت‌ دراین خصوص تنها در راستای احیای دلالی، سفته‌بازی و سوداگری و به زیان تولید ملی بوده است اینگونه عنوان کرده بود که «اینها بخشی از کودتاست و در مفهوم اقتصادی-سیاسی به این موضوع پیش‌گویی‌های خودتحققی گفته می‌شود. مثلا یکی از روزنامه‌ها که در خدمت اقتصاد نامولد کشور است، از ابتدای سال ۹۶ مساله ارز ۵۰۰۰تومانی را مطرح کرده بود و بعد به تدریج تا پایان سال نرخ دلار به همین رقم رسید. یعنی اینها انتظاراتی است که در جامعه به وجود می‌آید و بعد این انتظارات به تدریج به واقعیت تبدیل می‌شوند. همچنین هنوز معلوم نیست در بازاری به نام بازار ثانویه ارز قبل از شکل‌گیری و قبل از تزریق یک دلار به این بازار، چه کسانی از کجا قیمت ۱۲هزار تومان را برای ارز کشف کردند؟ وقتی در این رابطه سوال می‌شود، پاسخ این است که ما نمی‌دانیم چه کسانی این کار را انجام دادند و می‌گویند چند نفر از طریق تلفن این مسائل را مطرح کرده‌اند. معنای دیگر این قضایا این است که خیلی راحت می‌توان ردپای عوامل CIA را در ایجاد التهاب در جامعه و دستکاری انتظارات عمومی مردم مشاهده کرد. اینکه عده‌ای نرخ ارز را ۱۲هزار تومان اعلام کردند و بعد این شایعه را در جامعه رواج دادند، همین عده شایعه کرده‌اند که نرخ ارز در سال آینده به ۲۵هزار تومان می‌رسد.»
به اعتقاد وی «در آن زمان اینگونه اظهارات همان پیش‌گویی‌های خودتحقق‌بخش، بازی با افکار عمومی و تاثیرگذاری بر انتظارات عمومی است. از این جهت، به نظر می رسد این یک تله و اتفاقا بخشی از فرایند کودتاست. طی این کودتا واکنش‌های جامعه ایرانی و بخش‌های مختلف اقتصاد را نسبت به شایعات آزمون می‌کنند تا واکنش‌ آنها را ارزیابی کنند. از قضا آنچه که بیشتر سناریو کودتا را تقویت می‌کند این است که شایعه‌پراکنان کوشیدند تا نشان دهند یک عده‌ای با تلفن می‌توانند قیمت را در بازار دستکاری کنند، بدون اینکه اصلا عرضه و تقاضایی در بازار کشور وجود داشته باشد.» 

انگشت اتهام
البته این نگاه وی همچنان پابرجاست چراکه طی روزهای اخیر نیز در مصاحبه ای این مساله را عنوان کرد که «خود دولت قیمت دلار را تا ۱۹ هزار تومان بالا برد و اکنون تشخیص داده که قیمت دلار را در کانال ۱۱ هزار تومان نگه دارد. این موضوع هم علت اقتصادی ندارد و باید ریشه‌های آن را در مسائل سیاسی جست‌وجو کرد. یک تلاش‌هایی مشاهده می‌شود که نرخ ارز کاهش پیدا کند. به‌ویژه احتمال اینکه تا برگزاری انتخابات مجلس این نرخ سیر نزولی به خود بگیرد بالاست. شاید بتوان بازگشت به کانال ۱۰ هزار تومان را برای بهای دلار در نیمه دوم سال جاری پیش‌بینی کرد و این رقم چندان دور از ذهن نیست.»
در مقابل این ادعا اما همتی رئیس کل بانک مرکزی این گونه عنوان می کند که بروز چنین آرامشی نشات گرفته از حسن تدابیر به کار گرفته است به این ترتیب که اقدامات صورت گرفته توانسته طوفان بازار ارز را فروکش کند.
البته آمار و ارقام موجود نیز این گفته های همتی را تایید می کند به این ترتیب که بر اساس بررسی‌ها ؛میانگین قیمت فروش هر دلار آمریکا در صرافی‌های مجاز ایران در روزهای پایانی شهریورماه امسال نسبت به اوایل فروردین ۹۸با افتی ۷درصدی به ۱۱هزار و ۴۵۰تومان و میانگین قیمت هر یورو هم با ۱۰درصد کاهش به ۱۲هزار و ۷۵۰تومان رسیده است. 

چشم انداز بازار ارز
به باور کارشناسان اقتصادی ؛بانک مرکزی می‌کوشد از هرگونه تنش ارزی جلوگیری کند اما چالش اصلی سیاستگذار ارزی این است که به فرمان دولتی‌ها، به‌صورت تصنعی و مدیریت شده نرخ ارز را پایین‌تر بیاورد یا اینکه به واقعیت بازار تن دهد و اجازه اصلاح تدریجی و آرام قیمت متناسب با عرضه و تقاضای واقعی را بدهد.
این تحلیلگران اینگونه عنوان می کنند که «چشم‌انداز بازار ارز در نیمه دوم سال با کالبدشکافی رویدادهای ارزی نیمه نخست این گمانه را تقویت می‌کند که بانک مرکزی مصمم است با همان فرمان نیمه نخست سال، بازار را مدیریت کند. به این ترتیب، احتمالا در ۶‌ماه آینده معاونت ارزی بانک مرکزی اولویت نخست را بر مدیریت تقاضای ارزی متمرکز می‌کند و از هرگونه تنش تقاضای ارزی جلوگیری خواهد کرد.»
این کارشناسان در تایید پیش بینی های خودبه گفته های همتی رئیس کل بانک مرکز استناد کرده و میگویند؛«اعلام موضع بانک مرکزی در ارتباط با تامین ارز زائران مراسم اربعین امسال مبنی بر اینکه ارز مورد نیاز برای اربعین با نرخ آزاد صرافی‌ها صورت می‌گیرد،نشان می‌دهد که امسال دیگر از عرضه ارز با نرخ دولتی برای مراسم اربعین خبری نیست و زائران باید ارز را با نرخ بازار آزاد بخرند.»
به باور این افراد نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی با ارز بازار آزاد یک گام مثبت به سمت آرامش بازار است اما متولیان همچنان باید مراقب تداوم رانت ارزی موجود درخصوص تخصیص ارز کالاهای اساسی بر مبنای دلار ۴۲۰۰تومان باشند.
تحلیلگران یاد شده با اشاره به اینکه بانک مرکزی با اطمینان از تداوم ثبات بازار ارز به‌دنبال انجام برخی اصلاحات در بازار پول از طریق عملیات بازار باز است ؛نسبت به این مساله هشدار می دهندکه خطر پرش ارزی درصورت تمکین سیاستگذار از دستور دولتی‌ها برای استمرار کاهش نرخ ارز جدی است به گونه ای که حتی آرامش کنونی، می‌تواند نشانه‌هایی از یک گردوغبار در بازار ارز باشد. 

مدیریت عرضه و تقاضا
این گروه از کارشناسان که از آنها به عنوان «مدافعان نظریه احتمال افزایش نرخ ارز» یاد می شود آن است که با کاهش میزان صادرات نفت و صادرات غیرنفتی ایران در نیمه دوم سال به واسطه سیاست‌های تجاری دولت و محدودیت‌های نقل و انتقال ارز، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار قوی‌تر از گذشته نیست و بانک مرکزی به جای اصرار بر گزاره توقف سرمایه‌گذاری مردم در بازار ارز با تکیه بر روند قیمت‌ها در نیمه دوم سال، باید امکان اصلاح تدریجی قیمت و انعطاف بیشتر بازار ارز را فراهمکند و در کنار آن برای تشکیل بازار متشکل ارزی، تقویت صادرات غیرنفتی، اصلاح رویه‌های ارزی و حتی پایان دادن به ارز دولتی با هدف نزدیک شدن نرخ‌ها گام‌های محکم‌تری بردارد.
هرچند نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی با ارز بازار آزاد احتمال مساعد بودن زمینه برای یکسان‌سازی نرخ ارز را تقویت کرده اما به‌دلیل نااطمینانی از کانال‌های محدود ارزی بین ایران و برخی کشورها و احتمال شکننده بودن این مسیرها، بانک مرکزی ترجیح می‌دهد به جای دخالت در نرخ‌ها، همچنان سیاست مدیریت عرضه و تقاضا را ادامه دهد.

https://siasatrooz.ir/vdcauwn6w49n6o1.k5k4.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی