لئوناردو دی‌کاپریو ستاره مشهور هالیوود، فعال محیط‌زیست و سفیر صلح سازمان ملل متحد اخیراً با انتشار توییتی در حمایت از متهمان پرونده جاسوسی در پوشش محیط‌زیست در ایران نوشت: "فعالان و حافظان محیط‌زیست همواره در سراسر دنیا به‌صورت ناعادلانه بازداشت می‌شوند. ما باید کنار آنها که جانشان را برای محافظت از آینده سیاره ما و ساکنانش به‌خطر می‌اندازند، بایستیم".
دی‌کاپریو در ادامه این توئیت، مخاطبان خود را به امضای یک نامه در حمایت از متهمان پرونده مذکور دعوت می‌کند؛ توییتی که با تشویق وابستگان متهمان پرونده و همچنین مخالفان جمهوری اسلامی ایران همراه شده است.
اما آیا مداخله در امور امنیتی کشورها و قضاوت درباره پرونده مفتوح ۸ متهم جاسوسی، از سوی یک بازیگر خارجی رویه‌ای متداول است؟ این فعالان و حافظان محیط‌زیست که به‌گفته دی‌کاپریو در سراسر دنیا به صورت ناعادلانه بازداشت شده‌اند چه‌کسانی هستند و آقای بازیگر تاکنون در حمایت از کدام‌یک از آنها پیشقدم شده است؟
دلواپسی سابقه‌دار دی‌کاپریو برای ایران
اردیبهشت ۹۵ بود که دی‌کاپریو با انتشار تصویری از دریاچه ارومیه ابراز نگرانی کرد و نوشت: «یک کشتی مخروبه در دریاچه خشک شده ارومیه در شمال غربی ایران. این بزرگترین دریاچه نمک در خاورمیانه است اما در حال حاضر فقط پنج درصد از آب آن باقی مانده. از دو دهه پیش به‌دلیل تغییر آب و هوا، ساخت و ساز سد و کاهش بارندگی، دریاچه رو به خشکی رفته است».
ساعاتی بعد بود که گری لوئیس هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در تهران از این پست تقدیر کرد و نوشت: «ممنون از اینکه توجه جهان را به دریاچه ارومیه جلب کردید».
سپس مرثیه‌خانی‌های اینستاگرامی سلبریتی‌ها برای دریاچه ارومیه آغاز شد و سرانجام به تشکیل کمپینی توسط رضا کیانیان انجامید که هدف خود را جمع‌آوری یک میلیون امضا عنوان می‌کرد تا بتواند نهادهای بین‌المللی را به حمایت از دریاچه ارومیه وادارد. کمپین «من دریاچه ارومیه هستم» کیانیان که از سوی بسیاری از مسئولان به ویژه معصومه ابتکار مورد حمایت قرار گرفت، طی مدتی کوتاه توانست با جمع‌آوری بیش از یک میلیون و هفتصد هزار امضا، همان‌گونه که برنامه‌ریزی کرده بود، توجه نهادهای بین‌المللی را به مطالبه مردم ایران برای احیای دریاچه ارومیه جلب کند، مطالبه‌ای که پس از تقدیم طومار امضاهای مردم از طرف کیانیان عقیم ماند: نه جزئیاتی از نتیجه به نمایش گذاشتن این مطالبه به انتشار درآمد و نه نشانی از تأثیر آن بر اوضاع و احوال دریاچه ارومیه مشاهده شد.
در واکنش به سرنوشت نامعلوم این کمپین جنجالی، مسعود تجریشی مدیر وقت دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: این کمپین به هیچ‌وجه به درخواست ستاد احیای دریاچه ارومیه تشکیل نشد. آقای رضا کیانیان بازیگر سینما، به دعوت فرهنگسرای جوان ارومیه، این کمپین را تشکیل دادند و از ستاد احیای ارومیه هم دعوت کردند. کمپین مورد استقبال مردم واقع شد اما در نهایت پس از جمع‌آوری امضا، پیگیری‌های بعدی به فرهنگسرای جوان ارومیه واگذار شد.
دو دروغ شاخدار لوییس
چند ماهی گذشت و در حالی که مستندات حکایت از کاهش تراز دریاچه ارومیه به نسبت سال قبل داشت، گری لوییس در روزهای پایانی اسفند ۹۵ پس از بازدید از دریاچه ارومیه، با انتشار یادداشتی تحت عنوان "دریاچه ارومیه به زندگی باز می‌گردد" خبر از "رستاخیز در خاورمیانه" داده و با این توضیح که از مقایسه وضعیت کنونی دریاچه ارومیه با آنچه چهار سال پیش مشاهده کرده از خوشحالی چشمانش پر از اشک شده کمک‌های سخاوتمندانه دولت ژاپن و حمایت‌های سازمان ملل و بازیگران داخلی و خارجی را که به جمع‌آوری بیش از یک‌میلیون امضا برای درخواست احیای دریاچه ارومیه منجر شد عامل این پیروزی زیست‌محیطی و بازگشت حیات به رگ‌های دریاچه ارومیه عنوان می‌کند!
بدین ترتیب، آنچه غیرقابل انکار می‌نمود، وجود یک لابی بین‌المللی گسترده بود که ابتدا توجه‌ها را به یک معضل محیط‌زیستی جلب کرده، سپس به بهانه رفع آن، اعتباری بین‌المللی جمع‌آوری کرده و در پایان بی‌آنکه آب از آب تکان خورده باشد مدعی حل معضل شده بود! آن هم به‌نحوی اغراق‌گونه، با استفاده از عبارت «رستاخیز در خاورمیانه» برای وضعیت دریاچه‌ای که شواهد و مستندات حکایت از مرگش دارد.
پیاده‌سازی چنین الگویی هدفمند و در پایان متوسل شدن به اغراق‌گویی از سوی لوییس مصداق دیگری هم دارد؛ گری لوییس آذرماه سال ۹۴ در مراسم گرامیداشت روز جهانی یوزپلنگ با اشاره به کمک دو میلیون دلاری سازمان ملل به ایران برای حفاظت از یوزپلنگ اعلام کرد: ۱۲ سال همکاری مشترک سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط‌زیست سبب شده امروزه روند انقراض یوزپلنگ در ایران معکوس شود. در این مراسم معصومه ابتکار، آمار توله یوزپلنگ‌های مشاهده شده از ابتدای سال ۹۴ را ۱۸ قلاده اعلام کرد، آماری رضایت‌بخش که مهر تأییدی بود بر ادعای معکوس شدن روند انقراض این گربه‌سان در سراسر جهان، آماری که ساعاتی بعد با پیگیری فعالان محیط‌زیست و رسانه‌ها، کذب از آب درآمد و سرانجام چند روز بعد، هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوز و خزنه‌دار مؤسسه میراث پارسیان که به همراه ۷ تن دیگر از اعضای این مؤسسه، متهمان پرونده جاسوسی در پوشش محیط‌زیست را تشکیل می‌دهند، این آمار رؤیایی و کذب را اشتباه لفظی خواند.
این در حالی است که آمار کذب تصویربرداری از ۱۸ توله یوز در وب‌سایت سازمان ملل و در نتیجه وب‌سایت‌های بین‌المللی هرگز اصلاح نشد و احتمالاً جامعه جهانی همچنان ادعای رؤیایی معکوس شدن روند انقراض یوزپلنگ آسیایی را مدیون کمک‌های سازمان ملل و البته تلاش‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌داند بی‌خبر از آنکه پس از گذشت چند ماه، مدیرعامل انجمن یوز آسیایی خبر از شناسایی تنها دو ماده یوز در سراسر کشور داد!!
دو ادعای کذب معکوس شدن روند انقراض یوز و رستاخیز در خاورمیانه که هر دو محصول مشترکی از همکاری معصومه ابتکار و گری لوییس هستند اما تنها نقاط شبهه‌برانگیز در کارنامه این هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در تهران نیستند.
توجه خاص لوییس به مقوله محیط‌زیست در ایران ابعاد دیگری هم دارد که پررنگ‌ترینشان، ارتباط تنگاتنگ وی با "مؤسسه میراث پارسیان" است، همکاری تنگاتنگی که اولین سند آن را در گزارش سمپوزیوم سال ۹۲ در لندن می‌توان یافت؛ سمپوزیومی که در آن، علاوه بر گری لوییس، کاوه مدنی معاون پیشین سازمان حفاظت محیط‌زیست که پس از متهم شدن به جاسوسی از کشور خارج شد و مراد طاهباز، یکی از متهمان پرونده جاسوسی در پوشش محیط‌زیست، به سخنرانی پرداختند.
هرچند لوییس که به عنوان "جعبه سیاه" پرونده جاسوسی در پوشش محیط‌زیست شناخته می‌شود، با پایان ریاست ابتکار و مدتی پیش از بازداشت اعضای مؤسسه میراث پارسیان از ایران خارج شد، اما تلاش‌های وی برای تأثیرگذاری در حوزه محیط‌زیست ایران مشهود است؛ تلاش‌هایی که تبریک گفتن به کاوه مدنی بابت انتخاب شدنش به‌عنوان معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست، ابراز تأسف از بازداشت اعضای مؤسسه میراث پارسیان و مدد جستن دوباره از تریبون دی‌کاپریو برای دفاع از متهمان پرونده جاسوسی در ایران آشکارترین آنهاست؛ مدد جستن از تریبون بازیگری که خود درگیر یکی از جنجال‌برانگیزترین پرنده‌های فساد مالی جهان است.
اما آنچه مداخله نامعقول دی‌کاپریو در یکی از مهم‌ترین پرونده‌های امنیتی ایران را به‌نمایش می‌گذارد، ردپای دیگری از گری لوییس در پرونده جاسوسی در پوشش محیط‌زیست است، ردپایی از هماهنگ‌کننده پیشین سازمان ملل متحد در تهران که دی‌کاپریو، سفیر صلح این سازمان نمی‌تواند آن را با رنگ‌ولعابی دلسوزانه بپوشاند. مشرق نیوز
