تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا در سفری دوره‌ای راهی اروپا شده است. محور سفرهای وی نیز فرانسه، انگلیس، لهستان و سوئیس عنوان شده است. حال این سوال مطرح است که اهداف وی از این سفر چیست و چه منافعی را دنبال می‌کند؟ آنچه از سوی مقامات آمریکایی ادعا می‌شود مذاکره درباره ایران است چنانکه آنها ادعا دارند تیلرسون با کشورهای اروپایی درباره برجام و نیز رفتارهای منطقه‌ای ایران گفت و گو خواهد کرد. این ادعا در حالی مطرح شده که روند تحولات نکات قابل توجه دیگری را آشکار می‌سازد. نخست آنکه آمریکا در عرصه داخلی با چالشهای اقتصادی و سیاسی بسیاری مواجه است و ترامپ عملا نتوانسته در اولین سالگرد ریاست جمهوری خود کارکرد چندانی داشته باشد. در عرصه جهانی نیز آمریکا شرایط مطلوبی ندارد چنانکه نه تنها در میان دشمنان و مخالفان بلکه در میان متحدانش نیز جایگاه چندانی ندارد چنانکه سفر ترامپ به کره جنوبی و ژاپن با تظاهرات و اعتراض‌های مردمی همراه بود. همچنین اقدام آمریکا مبنی بر معرفی قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی نیز با اعتراض‌های جهانی مواجه شد که رای منفی شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل به اقدام آمریکا نمودی از آن است. جالب توجه آنکه بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بر لزوم دوری از آمریکا تاکید دارند که نپرداختن حق عضویت در ناتو و تلاش برای تشکیل ارتش واحد اروپایی از آن جمله است.
با توجه به این شرایط می‌توان گفت که سفر تیلرسون برگرفته از چالشها و بحران‌های داخلی و خارجی آمریکاست در حالی که در ظاهر ادعای مقابله با ایران را سر می‌دهند. آمریکایی‌ها بر این عقیده‌اند که با ادعای مقابله با ایران از یک سو جو ضد ایرانی را استمرار می‌دهند که خود زمینه‌ساز تحریم‌های پنهان ضد ایرانی می‌شود و از سوی دیگر با این ادعا می‌تواند به سرکیسه کردن کشورهای عربی بپردازند. در همین حال آمریکا می‌داند که در قبال سایر تحولات جهانی توان همراه سازی اروپا را ندارد و سعی دارد تا با مولفه نیروی واحد ساختن در قبال توان موشکی و جایگاه منطقه‌ای ایران این اختلافات را پنهان سازد .
در همین حال تغییر رفتار اروپا در قبال طرح اعلام پایتختی قدس برای صهیونیست‌ها نیز از اهداف سفر تیلرسون به اروپا است که در لوای اقدام برای مذاکرات صلح منطقه صورت می‌گیرد. البته باید در نظر داشت که بخشی از سفر تیلرسون به اروپا برای حضور در نشست داووس است که در سوئیس برگزار می‌شود. نشستی که آمریکا سعی دارد با کشاندن آن به حاشیه‌هایی مانند مقابله با ایران و بحران سوریه بر ناتوانی‌های اقتصادی و البته عدم همراهی جهانی با سیاست‌هایش سرپوش گذاشت.
به هر تقدیر می‌توان گفت سفر تیلرسون به اروپا نمی‌تواند اقدامی برگرفته از توان و جایگاه جهانی آمریکا باشد بلکه نشان گرفته از زنجیره چالشهای داخلی و جهانی آمریکاست که عملا این کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است.
نویسنده: علی تتماج
