مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در سال ۹۴ را ۱۱ درصد اعلام کرد که نسبت به سال ۹۳ (۱۰.۶ درصد ) معادل ۴ دهم درصد افزایش نشان می‌دهد.
براساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در سال ۱۳۹۴ که مرکز آمار ایران منتشر کرده در سال گذشته معادل ۳۸.۲ درصد جمعیت ۱۰ سال سن و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند.
میانگین نرخ بیکاری در سال ۱۳۹۳ معادل ۱۰.۶ درصد بود که میزان بیکاری سال ۱۳۹۴ رشد ۰.۴ درصدی نسبت به آن داشته است. نتایج این طرح نشان می‌دهد تعداد جمعیت فعال (شاغل و بیکار) در کشور ۲۴ میلیون و ۷۰۱ هزار و ۱۷۷ نفر است که از این تعداد ۲ میلیون و ۷۲۹ هزار و ۹۲ نفر بیکار هستند.
نرخ بیکاری برای سال ۱۳۹۴ در مناطق شهری کشور ۱۲.۲ و در نقاط روستایی ۸.۱ درصد گزارش شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران، بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله معادل ۲۶.۱ درصد است که برای مردان این گروه ۲۲.۳ و زنان ۴۲.۸ درصد اعلام شده است. همچنین ۱۸ درصد از شاغلان کشور در بخش کشاورزی، ۳۲.۵ درصد در بخش صنعت و ۴۹.۴ درصد در بخش خدمات فعال هستند. سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص زمانی در کشور ۹.۸ درصد است که این نسبت برای مردان ۱۰.۸ و زنان ۴.۵ درصد است.
اشتغال ناقص زمانی شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع (هفته سرشماری شده) حاضر در سرکار یا غایب موقت از کار به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری و پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و... بودند و کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده‌اند.
همچنین اشتغال ناقص زمانی از نسبت جمعیت دارای اشتغال ناقص زمانی به جمعیت شاغل محاسبه می‌شود. براساس گزارش مرکز آمار ایران، سهم شاغلان ۱۵سال و بیشتر با ساعت کار معمول ۴۹ ساعت در هفته و بیشتر ۳۸ درصد در سال ۱۳۹۴ بوده که این نسبت به تفکیک جنسیت برای مردان ۴۲.۷ و زنان ۱۳.۱ درصد است.
این بررسی نشان می‌دهد ۹ استان کشور نرخ بیکاری تک‌رقمی و ۲۲ استان نرخ بیکاری دو رقمی را در سال گذشته تجربه کرده‌اند. کمترین نرخ بیکاری را در سال گذشته استان آذربایجان شرقی با ۷.۳ درصد و بیشترین نرخ بیکاری را استان کهگیلویه و بویراحمد با ۱۷.۷ درصد داشته است همچنین ۱۹ استان کشور دارای نرخ بیکاری بالاتر از میانگین (۱۱درصد) هستند.
۷۳۰ هزار نفر با مدرک فوق‌لیسانس و دکترا خانه‌نشین هستند
آمارهای مرکز آمار در حالی مطرح می‌شود که طی روزهای اخیر نوبخت سخنگوی دولت اعلام کرد، از ۸۲۷ هزار نفر نیروی جویای کار در سال گذشته حدود ۶۰۰ هزار نفر مشغول کار شدند که طبق آمار وزارت کار، در حال حاضر ۷۳۰ هزار نفر با مدرک فوق لیسانس و دکترا خانه‌نشین هستند.
آمارهای اشتغال‌زایی در دولت یازدهم رنگ و بوی خوبی ندارد، تا جایی که مطابق آمارهای وزارت کار در حال حاضر حدود ۷۳۰ هزار نفر با داشتن مدرک فوق‌لیسانس و دکترا بیکار هستند. این یک نمونه از وضعیت نابه‌سامان بازار کار است.
وزارت کار در گزارش خود از وضعیت بازار کار کشور در دوره ۹ ساله ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳، آمارهای جالبی را ارائه کرده است. مطابق این گزارش تعداد غیرفعالان اقتصادی کشور در سال ۸۴ به میزان ۳۳ میلیون و ۴۶۹ هزار نفر بوده، این تعداد در سال ۹۳ به ۴۰ میلیون و ۱۹۸ هزار نفر افزایش یافته است. از سویی، تعداد بیکاران از ۲ میلیون و ۶۷۴ هزار نفر به ۲ میلیون و ۵۱۴ هزار نفر رسیده است.
همچنین تعداد جمعیت باسواد غیرفعال اقتصادی در سال ۸۴ به میزان ۲۷ میلیون و ۴۷۷ هزار نفر بوده که این تعداد با افزایش نسبتاً بالایی به ۳۳ میلیون و ۲۵۶ هزار نفر در سال گذشته رسیده است؛ بنابراین در یک دوره ۹ ساله بر تعداد جمعیت غیرفعال اقتصادی کشور که اتفاقاً در سن کار هم قرار دارند، ۵ میلیون و ۷۷۸ هزار و ۴۶۰ نفر افزوده شده است.
آمار وزارت کار:۷۳۰ هزار دکتر بیکار در کشور
براساس آمار وزارت کار؛ در سال ۱۳۸۴ تعداد ۲میلیون و ۱۱۵هزار نفر دارای تحصیلات فوق‌دیپلم و لیسانس بودند که بعد از فراغت از تحصیل به جای فعالیت در بازار کار، همچنان در صف بیکاران هستند. این تعداد در سال ۹۳ به میزان ۵ میلیون و ۲۱۲ هزار نفر تنها در این دو گروه فارغ‌التحصیل افزایش یافته است.
مطابق این گزارش، تعداد ۶۰۱ هزار نفر با مدرک فوق‌لیسانس و دکتری حرفه‌ای و تخصصی، غیرفعال هستند. اگر تعداد افرای بیکار دارای مدرک بالاتر از فوق‌لیسانس را به ۶۰۱ هزار بیکار (فوق‌لیسانس و دکتری حرفه‌ای و تخصصی) اضافه کنیم، حدود ۷۳۰ هزار نفر دکتری خانه‌نشین داریم.
در مقابل این آمار، در دوره ۸۴ تا ۹۳ تعداد ۷۸۷هزار نفر نیز با مدرک فوق‌لیسانس و دکتری تخصصی و حرفه‌ای موفق به ورود به بازار کار شده‌اند؛ بنابراین تصور اینکه بعد از پایان تحصیلات، اشتغال در بازار کارکشور مهیا است، خیال نادرستی است.
اما در مقابل این وضعیت صحبت‌های روز سه‌شنبه سخنگوی دولت به گونه‌ای است که انگار مشکلی در بازار بلبشوی کار وجود ندارد.
نوبخت در جدیدترین اظهارات خود با اشاره به آمارهای اشتغال در سال ۹۴ گفت: در سال گذشته براساس طرح آمارگیری، نیروی کار کشور با افزایش نرخ مشارکت مواجه شد. به شکلی که نرخ مشارکت نیروی کار از ۳۷.۲ درصد در سال ۹۳ به ۳۸.۲ درصد درسال ۹۴ افزایش یافت.
نوبخت ادامه داد: جمعیت فعال کشور نیز از ۲۳ میلیون نفر در این سال به حدود ۲۴ میلیون نفر افزایش یافت و حدود ۶۶۷ هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شد و جمعیت شاغل کشور به حدود ۲۱ میلیون و ۹۷۲ هزار نفر رسید.
رشد بیکاری
وی به جمعیت بیکاران کشور نیز گفت: در سال گذشته جمعیت بیکاران کشور از دو میلیون و ۵۱۴ هزار نفر به حدود دو میلیون و ۷۲۹ هزار نفر رسید و جمعیت شاغلی که در بخش‌های مختلف به اشتغال رسیدند در بخش‌های مختلف کشاورزی و خدمات جذب شدند و جذب بخش صنعت از سایر بخش‌ها کمتر بود. سخنگوی دولت تصریح کرد: با توجه به اینکه در سال گذشته ۸۲۷ هزار نفر نیروی جدید وارد بازار کار شدند حدود ۶۰۰ هزار نفر توانستند موفق به اشتغال شدند.
با آمارهای مذکور می‌توان این نتیجه را گرفت، در میان شاخص‌های کلان اقتصادی، بیکاری از جمله مواردی است که در دولت روحانی بهبودی نداشته است تا جایی که آمارها نشان می‌دهد که در دولت یازدهم نرخ بیکاری در کشور افزایش یافته است.
