نگرانی از کاهش نفوذ و موقعیت منطقهای و نیز تداوم حمایت از تروریستهای تکفیری- وهابی موجب شده تا ترکیه ضمن اتهام زنیهای متعدد علیه ایران، علیرغم مخالفت شدید مقامات عراقی همچنان برای ادامه استقرار نیروی نظامی در این کشور اصرار ورزد.
اخیرا معاون نخستوزیر ترکیه درباره تاثیر سیاستهای مذهبی جمهوری اسلامی در عراق اظهاراتی ضد ایرانی را مطرح که با واکنش سخنگوی وزارت خارجه کشورمان همراه شد.
واکنش ایران به معاون نخست وزیر ترکیه
بهرام قاسمی در واکنش به اظهارات «نعمان قورتولموش درباره تاثیر سیاستهای مذهبی جمهوری اسلامی ایران در عراق گفت: سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی ایران برآمده از ارزشها و تعالیم والای انسانی و اسلامی است که در آن امنیت و ثبات همسایگان به ویژه کشورهای اسلامی از اولویت بالایی برخوردار است.
قاسمی افزود: فرقهگرایی، قومیتگرایی و دامن زدن به اختلافات مذهبی در سیاستهای اصولی، منطقهای و بینالمللی جمهوری اسلامی ایران هیچ جایگاهی نداشته و ندارد. نفوذ معنوی جمهوری اسلامی ایران برآمده از حسن نیت توام با احترام به حفظ استقلال و تمامیت ارضی همسایگان است که درک آن نباید برای برخی ناظران سخت باشد.
ضروری است کشورهای منطقه با درک شرایط حساس و خطیر منطقه در جهت پایان تنشها و درگیریها گام برداشته و سخن برانند.
اخیرا چند صد تن از نیروهای تركیه به بهانه باز پس گیری موصل از داعش وارد شمال عراق شدند؛ این ورود در حالی اتفاق افتاده که پیشتر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اعلام کرده بود کشورش درعملیات بازپس گیری موصل از داعش دخالت میکند و کسی نمیتواند کشورش را از شرکت در این عملیات منع کند.
البته این اظهارقابل تامل بلافاصله با واکنش مقامات عراقی مواجه شد چنانچه حیدر العبادی، نخست وزیرعراق در کنفرانس مطبوعاتی در بغداد گفت: ترکیه هیچ نقشی در عملیات نظامی علیه داعش ندارد اما ما نمیخواهیم که برخوردی با نیروهای ترکیه در شمال عراق به وجود بیاید. ما با حضور نیروهای ترکیه مخالفیم چرا که حضور آنها موجب کارشکنی در تلاشهای عراقیها در جنگ علیه داعش شده است. پافشاری آنکارا بر ماندن این نیروها در شمال عراق "غیر قابل توجیه" است.
نخست وزیر عراق حضور نیروهای خارجی در خاک عراق را خط قرمز خوانده و یادآور شد: نظامیان ترکیه خود را در پیکنیک فرض نکنند.
بدنبال آن بنعلی یلدیریم نخست وزیر ترکیه در پاسخ با ادعای اینکه نظامیان ترکیه به دعوت دولت عراق و برای آموزش نظامیان عراقی به این کشور آمدهاند گفت: سربازان ما به وظیفه شان عمل میکنند. در آنجا با داعش مبارزه میکنند. این مبارزه را تنها ما در سوریه و عراق انجام نمیدهیم. تمامی کشورها، سازمان ملل متحد و ائتلاف بینالمللی انجام میدهند. این جنگ لفظی همچنان ادامه دارد و طرف ترکی ضمن رد خواسته دولت عراق برای تخلیه شمال این کشور، دولت بغداد را به دلیل آنچه حضور نیروهای کشورهای دیگر با رضایت دولت مرکزی میخواند مورد شماتت قرار میدهد.
سابقه حضور ارتش ترکیه در عراق تازگی ندارد
توافق امنیتی میان ترکیه و عراق در سال ۱۹۸۱ در دوران رژیم بعث صدام این اجازه را به ترکیه داد که نیروهای نظامی خود را برای تعقیب اعضای مسلح احزاب مخالف به عمق ۲۰ کیلومتری خاک عراق اعزام کند. اما در سال ۲۰۰۳ پارلمان کردستان عراق و در سال ۲۰۰۵ نیز مجلس نمایندگان عراق به صورت رسمی خواستار خروج ارتش ترکیه از خاک کردستان عراق شدند، اما ترکیه هیچ اقدامی در این راستا انجام نداد و به گفته صفین دزه یی، سخنگوی دولت اقلیم کردستان، اواخر سال ۲۰۱۴ میلادی ارتش ترکیه دو پایگاه نظامی جدید در مناطق سوران و قلاچولان برای آموزش نیروهای پیشمرگ احداث کرده است.
برخی ناظران سیاسی در مورد ریشههای تاریخی حضور ترکیه در موصل معتقدند این شهر که ترکمانها نیز در آن سکونت دارند با ترکیه دارای مرزها و تاریخ مشترک است و به همین دلیل برای ترکیه از اهمیت ویژهای برخوردار است و هرگونه خطر و تهدید گروه تروریستی داعش برای این شهر خطری بزرگ برای ترکیه به شمار میرود.
تحولات سالهای اخیر منطقه باعث شده تا ترکیه سیاست خارجی خود را در شمال عراق و سوریه با استفاده از ابزار نظامی هم که شده دنبال کند زیرا در هر دو منطقه ضمن احساس تهدیدات امنیتی، منافع بلند مدت خود را نیز در خطر میبیند. ناظران سیاسی بر این باورند نجات داعش و تروريسم تکفيري از تنگناي موجود که در عراق وسوريه گرفتار شده است؛ معرفي ترکيه به عنوان قهرمان ميدان مبارزه با تروريسم و دفع کنندۀ شر داعش؛جلوگيري از گسترش سيطرۀ دولت مرکزي عراق که از منظر آنان مقارن با توسعۀ قدرت تشيع است؛ کنار زدن ايران از نقش بازيگر اصلي در مناسبات امنيتي منطقه از جمله اهداف آنکارا برای حضور در عراق است!
آنچه مسلم است ايران پشتيبان وحامي دولت و ملت عراق است و این حقيقت بارها از زبان مسئولين عراقی مکرر ابراز شده، اگر حمايت ايران نبود بغداد و اربيل هم به دست داعش سقوط می کرد. نيروهاي انقلابي ايران در صحنۀ عراق به ياري ملت مظلوم آن کشور شتافته اند و همواره درسطح مصالح ملي و وحدت عراق حرکت کردهاند و از ورود به مناقشات فرقهاي و گروهي و مذهبي پرهيز نمودهاند اما،اکنون مقامات این کشور با ادبیاتی گستاخانه سیاست های مذهبی ایران در عراق منفی تلقی کرده است.
احضار سفیر ترکیه به وزارت خارجه
البته درپی اظهارات و موضع گیریهای غیرواقع بینانه برخی از مقامات عالیرتبه کشور ترکیه در خصوص تحولات منطقه، سفیر ترکیه در تهران، به وزارت امور خارجه کشورمان احضار شد.
نگرانی از کاهش نفوذ و موقعیت منطقهای در قبال جمهوری اسلامی و نیز تداوم حمایت از تروریستهای تکفیری- وهابی موجب شده تا ترکیه ضمن اتهام زنیهای متعدد علیه ایران، علی رغم مخالفت های شدید مقامات عراقی همچنان برای ادامه استقرارنیروی نظامی در این کشور اصرار ورزد. بر همین اساس است که شاهدیم دولتمردان آنکارا در مقابل اعتراض بغداد به ورود بدون اجازه ترکیه به موصل به بهانه آموزش نیروهای نظامی عراقی و نیز مشارکت در جنگ موصل، سختترین واکنشها را نشان میدهند تا آنجا که نخست وزیر ترکیه اعلام میکند، چرا از همه کشورها باید در عراق حضور داشته باشند ولی ما که همسایه هستیم و تحولات عراق مستقیماً بر ما تاثیر میگذارد حق حضور نداشته باشیم؟!