گروه حوادث - ناباروري، بسياري از زوجها را در سراسر جهان رنج مي دهد و پزشکان در کشورهاي مختلف در تلاش براي درمان آن هستند. در تهران نيز مرکزهاي ناباروري مملو از منتظراني است که از پزشکان و متخصصان تقاضاي کمک دارند. روش‌هاي مختلف درمان ناباروري توانسته بسياري را صاحب فرزند کند يا همچنان به آينده اميدوار نگه دارد. يکي از اين روشها رحم اجاره اي است. در مرکزهاي درمان ناباروري تهران زوج‌هايي را ديدم که از ۱۰ سال پيش تحت درمان ناباروري قرار دارند. موضوع مشترک در تمامي اين افراد عشق به داشتن فرزند است. در طول مدتي كه در يکي از اين مرکزها هس تم بيش از ۵۰۰ زن و مرد منتظر ايستاده يا داخل اتاق‌ها رفته و برگشته اند. زني ۳۵ ساله كه کنارم نشسته، ۱۵ سال است ازدواج کرده و يک فرزند دختر دارد اما ديگر بچه دار نمي شود. مي گويد: دکترها مي‌گويند ايراد از شوهرم است. مي پرسم: تو که مي تواني بچه دار شوي، نمي تواني؟! با لبخند مي گويد: منظورت اينه که ترکش کنم؟ به بچه‌هاي توي پرورشگاه اعتماد ندارم. ديگري زن ترکمني است که اطمينان دارد با سپري کردن دوره درمان بچه دار مي شود. او به افراد منتظر در سالن اشاره مي کند و مي گويد: اينهمه آدم بچه مي خواهند من هم يکي مثل بقيه! بايد بچه دار شوم. خانواده شوهرم دارند طلاقم مي دهند، پسر خاله ام (شوهرش) را ازدست مي دهم. اجاره رحم يکي از روش‌هاي درمان ناباروري است که طي سال‌هاي اخير در ايران گسترش يافته است. اجاره رحم، انتقال جنين ناشي از لقاح تخمک و اسپرم زوج نابارور به رحم يک زن ديگر است. در اين حالت فرد اجاره دهنده رحم، تنها يک ميزبان براي جنين است و از نظر ژنتيکي هيچ گونه مشارکتي با آن ندارد. در حقيقت در اجاره رحم، اسپرم پدر با تخمک مادر در محيط آزمايشگاهي لقاح داده مي شود و جنين حاصله در رحم زن ديگري که قابليت بچه دار شدن را داشته باشد جايگزين مي شود؛ نوزاد ويژگي‌هاي ژنتيکي پدر و مادر خود را به ارث مي برد. به گفته پزشکان، اگر چه فرد حامل جنين به لحاظ فيزيکي و ژنتيکي تاثيري روي جنين نمي گذارد از لحاظ روحي و رواني تا اندازه‌اي مي تواند بر آن اثرگذار باشد. زوج‌هايي که خواهان اهداي جنين هستند از لحاظ پزشکي بايد نسبت به وضعيت بيماري‌هاي عفوني، ويروسي، ژنتيکي و سلامتي جسماني بررسي شوند و در صورت نبود مشکل در اين زمينه‌ها از جنين‌هاي آنان استفاده شود. مشکلات اجاره دهندگان رحم در مرکزهاي ناباروري، مسئولان و پزشکان معمولا درباره روش درمان ناباروري با شيوه «رحم اجاره اي» حرف مي زنند اما از زنان اجاره دهنده، مسائل و مشکلات آنان سخني به ميان نمي آيد. مي گويند اجاره رحم يکي از بهترين شيوه‌هاي درمان ناباروري است و خانواده‌هاي بسياري را صاحب بچه کرده و استقبال از آن روز به روز بيش تر مي‌شود. آنان ادعا مي کنند تبعات پزشکي اين شيوه را در زنان اجاره دهنده بررسي کرده و مشکلي وجود ندارد علاوه بر آن اين زنان تحت مراقبت و مسئوليت اين مراکز هستند. در يکي از اين مرکزها، زني روي نيمکت کنار در نشسته است. سي و چند ساله لاغر اندام.مردي با کفش‌هاي خاک گرفته مدام مي آيد كنار اين زن و بر مي گردد. لابد شوهرش است. رحم اين زن قرار است اجاره داده شود. اکرم در يکي از شهرک‌هاي اطراف کرج زندگي مي کند. ۳۵ يا ۳۶ ساله است و سه فرزند دارد. وقتي به خانه اش وارد مي شوم دختر هفت ساله اش وسط اتاق در حال خواندن نماز است. از او مي پرسم براي چه نمازمي خواندي؟ مي گويد: دعا مي کنم که خدا به ما پول بده. اکرم حال خوشي ندارد. رنگ پريده تر و آشفته تر از زماني است که او را در مرکز درمان ناباروري ديدم. جوياي حالش مي شوم.مي گويد: نمي دانم چه کنم. نگرانم؛ نگران زندگيم. تا کي مي توانيم ادامه دهيم! شوهرش ديابت دارد صورتش باد کرده است. شغلش آزاد است؛ رنگ کار چوب. با ۲۵ سال سابقه کار بيمه نيست. بيش از دو سال است که از کار افتاده و هزينه درمان و زندگي اش را برادر و دوستانش تامين مي کنند. اين خانواده در يک خانه ۶۵ متري با سه ميليون پول پيش و ماهي ۶۰ هزار تومان اجاره زندگي مي کند. اکرم مي گويد: چاره اي جز اجاره دادن رحمم ندارم.دختر بزرگم بايد شوهر کند و دانشگاه برود، پسرم خرج دارد، اين دختر کوچک هم که کلاس اول است. نمي شود بدون پول زندگي کرد. شوهرم سالها کار کرده و اين اوضاع و احوال ماست. حالا بايد من براي زندگي ام کاري انجام دهم. مي پرسم: مگر شوهرت طي ۲۵ سال، قسمتي از بدنش را براي تامين هزينه‌هاي خانواده اجاره داده که تو مي خواهي اين کار را انجام دهي؟ مي گويد: کاري از من ساخته نيست تنها مي توانم رحمم را اجاره بدهم. اکرم تمامي مدت که در خانه اش نشسته، نگران و ماتم زده است. دستهايش را مي فشرد و روي فرش مي کشد تا آشغال‌هاي ريز را جمع كند. مي گويد: مادر شوهرم يک ماهه اينجاست. نبايد بفهمد. لطفا بلند صحبت نکنيد! به خاطر دخترهايم اين کار را مي کنم. مي پرسم: 9 ماه بچه را حمل مي کني و بعد مي دهي به ديگران؟ اکرم با تشويش مي گويد: اصلا مهم نيست، به پولش احتياج داريم. من فقط به دنيا مي آورمش. مهدي (شوهر اکرم) مي گويد: ۹ ماه بچه در شکم زن من است. ما با او انس مي گيريم و بعد ولش مي کنيم بره.. او به هر حال بچه ماست و فکر مي کنيم مرده. اگر اين فکر را نکنيم بايد بريم دنبالش. اين پول، ما را به عرش نمي رساند. يک نمره از زير صفر مي کشد بالا. مهدي ۴۳ سال دارد و نمي تواند زياد حرف بزند و بنشيند. مي پرسم آيا همسايه‌ها فاميل و يا بچه‌هايتان از جريان مطلع هستند. مي گويد: هيچ کس چيزي نمي داند. بچه که به دنيا بيايد مي گوييم مرده. اين رازي است بين من و زنم. تنها رازي که در زندگي ما وجود دارد و اگر فاش شود تمامي هستي ام را از دست مي دهم. اين کار خلاف شرع و قانون نيست اما خانواده ام آن را نمي پسندد. اکرم بابت اجاره رحمش پنج ميليون تومان مي‌گيرد و همگي هزينه‌هاي زندگي اش از جمله خوراک، اجاره خانه به مدت ۹ ماه، مراجعه به پزشک و … از سوي خانواده درخواست کننده رحم تامين مي شود. سکينه، زني که نقش واسطه را بين اجاره کننده و اجاره دهنده رحم بازي مي کند توضيح مي‌دهد: براي اجاره رحم اکرم، هشت و نيم ميليون تومان توافق شده است. اشرف قرار است ۱۸ روز ديگر جنين زن و مرد ديگري را در خود بپروراند. ظاهري زرد دارد اما سرشار از انرژي است. اهل بناب آذربايجان است. او را در خانه اي تقريبا بدون اثاث و لوازم اوليه زندگي، حوالي ميدان آذري تهران مي يابم. اشرف ۲۹ يا ۳۰ سال دارد و از ۱۳ سال ازدواج صاحب ۳ پسر است. شوهرش گچ کار است اما حالا باخودرو دوستش مسافربري مي کند. اشرف، شوهر و زندگي اش را دوست دارد. خانه ۴۰ متري بي اثاث و اسباب، شوهر بي کار و يخچال خالي و فرياد‌هاي صاحب خانه و درکوبيدن طلبکاران اشرف را به اين فکر انداخته که مي تواند به خانواده اش کمک کند. اين زن مي گويد: اجاره رحم يک کار 9 ماهه است که مي تواند ما را از اين وضعيت درآورد. شوهرم مردي کاري است اما وضعيت کار و در آمد خراب است. ۱۷ سال سابقه کار دارد ولي بيمه نيستيم و جز همين چيزها که مي بيني و سه تا پسر خوش‌تيپ و خودم و مردم چيز ديگري نداريم.. (مي خندد) من عاشق بچه بودم از کودکي؛ شايد از پنج سالگي. بچه، بخشي از وجود من است.قرار بوده اينها را به دنيا بياورم. اين بچه مال من نيست. گرچه بهش عادت مي کنم اما با نداشتنش کنار مي آيم.۹ ماه مال من است بعد که رفت، مي‌ميرد تمام مي‌شود. اشرف با شادي و درد آميخته به هم مي گويد: اگر دختر باشد فرق مي کند چون اگر خودم مشکل مالي نداشتم يه دختر مي آوردم! اشرف بابت اين اجاره ماهي ۷۰۰ هزار تومان مي گيرد. مي‌گويد: کاري غير از اين از دستم بر نمي آيد بچه ات وقتي هي مي گويد اينو مي خوام اونو مي خوام و نمي تواني برايش تهيه کني سخت است. اين کاري است که مي توانم توي خونه و کنار بچه‌هام انجام بدم. سکينه، زني ۳۵ ساله است که نقش واسطه اي بين خانواده اجاره دهنده رحم و والدين (متقاضي) رحم اجاره اي را بازي مي کند. او واسطه بين بيمارستان، پزشکان، داروخانه و دو خانواده است. تمامي هزينه‌ها و پرداخت‌ها با واسطه اين زن انجام مي شود. رحم اجاره اي در تهران، شهرستان‌هاي ايران و حتي آن طور که خودش مي گويد در عراق، ترکيه، دوبي، تاجيکستان و برخي ديگر از کشورهاي عربي در جريان است. تنها سکينه است که هر دو سر اين معامله (رحم اجاره اي) را مي شناسد. او در ايران و کشورهاي نام برده شده در رفت و آمد است و اختيار تام دارد. تمامي پرداخت‌هاي مالي به حساب اين فرد واريز مي شود. او حتي هزينه تلفن و تاکسي سرويس خود و وقتي را که صرف مراجعه و خدمت رساني به دو طرف معامله را مي کند از خانواده متقاضي رحم اجاره اي و بيمارستان طرف قرار داد مي گيرد. تمامي هزينه‌هاي رفت و آمد، معاينات پزشکي، بردن دارو و مايحتاج به خانواده اجاره دهنده در طي ۹ ماه بارداري و ارتباط با اجاره گيرنده‌ها، هزينه‌هايي است که به اين زن پرداخت مي شود.مي گويد: تا امروز مشکلات زيادي در اين رابطه داشته است.در مواردي زني که رحمش را اجاره داده پس از به دنيا آمدن کودک به او وابسته شده و خود را مادر بچه مي داند و حاضر به ترکش نيست. در مواردي پدر و مادر بچه در مدتي بعد از انتقال جنين با هم اختلاف پيدا مي‌كنند و گاه کار به طلاق مي كشد. بچه را نمي خواهند، در اين مرحله تکليف زن اجاره دهنده و بچه نامشخص است.