احیای خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس»، یکی از عوامل مهم همگرایی انرژی در منطقه اورآسیا است که علاوه بر منافع اقتصادی مشترک برای کشورهای خاورمیانه، منجر به عدم وابستگی به سیستم انتقال انرژی آمریکا به اروپا خواهد شد.
روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» روسیه در تحلیلی نوشته است: خطر وقوع درگیری نظامی در منطقه خلیج فارس، مسیر اصلی انتقال نفت خاورمیانه به اروپا از طریق تنگه هرمز را در معرض تهدید قرار داده است. اظهارات شنیده شده در ایران درباره آمادگی برای مسدود کردن این تنگه راهبردی منجر به پیش بینی افزایش قیمت نفت تا سطح ۵۰۰ دلار در هر بشکه شده است. البته گزینه دیگری نیز در این رابطه وجود دارد که ایران و عراق بطور مشترک در حال کار کردن به روی آن هستند.
برخی منابع خبری عراقی از آغاز مذاکرات بین تهران و بغداد درباره احیای خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» (از کرکوک در خاک عراق تا بندر بانیاس سوریه در ساحل دریای مدیترانه) خبر دادند. استدلال اصلی ضرورت احیای این خط لوله، دور زدن تحریم‌های آمریکا و عدم درگیر شدن تنگه هرمز است که در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی احتمالی از سوی آمریکا و متحدانش علیه ایران می تواند بسته شود.
طی سالهای اخیر دولت جمهوی اسلامی بارها اعلام کرده که در صورت بروز هرگونه خطری برای انتقال نفت ایران، تنگه هرمز ممکن است بسته شود و حادثه اخیر در منطقه خلیج فارس نیز باعث رشد شدید قیمت بیمه تانکرهای نفتی شد، بدین ترتیب که برای دارندگان کشتی‌های ژاپنی این نرخ ۱۰ برابر افزایش یافته است
خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» در طول جنگ عراق با ایران در سالهای ۱۹۹۰ متوقف شد. این خط لوله پس از پایان جنگ جهانی دوم زمانی که غرب به دنبال سیستم جدیدی برای کنترل بر خاورمیانه در ازای مستعمره‌های در حال از بین رفتن بود، به وجود آمد آمده بود. این خط لوله از سوی شرکت «بریتیش پترولیوم» در خاک دو کشور عراق و سوریه ایجاد شده بود و ابزاری مناسب برای اجرای سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» بود.
آسیب پذیرترین حلقه این خط لوله هم عراق بود. در سال ۱۹۷۲ عراق نخستین کشور تولید کننده نفت خاورمیانه بود که توانست کنترل این خط لوله را از کارتل انگلیسی-آمریکایی به دست آورد. در سال ۲۰۰۰ دولت عراق تصمیم به راه اندازی مجدد خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» گرفت که تا آن زمان تقریباً متوقف مانده بود. ولی این مسئله فقط سه سال تحقق یافت و بعد از حمله آمریکا و متحدانش به عراق بار دیگر متوقف شد. در سال ۲۰۰۸ مقامات بغداد بار دیگر بر ضرورت ازسرگیری سریع خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» اصرار ورزیدند. البته این طرح تحقق پیدا نکرد تا اینکه در سال ۲۰۱۴ درگیری‌های نظامی بین شبه نظامیان کرد و تروریست‌های داعش در منطقه کرکوک آغاز شد. تنها در پاییز سال ۲۰۱۷ کنترل کرکوک بار دیگر به دست دولت عراق افتاد و پس از آن مسئله ازسرگیری استفاده از این خط لوله بار دیگر بطور جدی مطرح شد.
در این میان ایران نیز به مسئله احیای خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» علاقه مند شد. در نوامبر سال ۲۰۱۷ دولت جمهوری اسلامی توافق نامه مقدماتی با عراق درباره ارسال نفت از کرکوک به حجم ۳۰ الی ۶۰ هزار بشکه در روز برای پالایشگاه نفت کرمانشاه در فاصله ۳۳۰ کیلومتری از کرکوک امضاء کرد. بدین ترتیب ایران امکان حمل نفت خود به سوی غرب را به دست آورد.
"لئونید کروتاکوف" کارشناس مسائل سیاسی و استاد مدرسه عالی اقتصاد مسکو معتقد است، برای ایران مسئله انتقال انرژی به دریای مدیترانه اهمیت راهبردی دارد. وی یادآور شد، جنگ داخلی در سوریه بلافاصله پس از آن شروع شده بود که در جولای سال ۲۰۱۱، سه کشور ایران، عراق و سوریه تفاهم نامه ای درباره ساخت یک خط لوله از حوزه گازی پارس جنوبی به اروپا را امضا کرده بودند که ارزش آن ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده بود و قرار بود در در سال ۲۰۱۴- ۲۰۱۶ آغاز به کار کند.
چنین مسیر انتقال گازی می‌توانست این امکان را برای اروپا به وجود آورد که دیگر نیازی به خرید گاز مایع از آمریکا نداشته باشد، ولی پس از جنگ سوریه برنامه ساخت این شاهراه اسلامی اجرا نشد. تقریباً در همان زمان، دورنمای خط لوله نفت «کرکوک-بانیاس» نیز مورد بررسی قرار گرفته بود، ولی پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه و در شمال عراق، این طرح نیز به تعویق افتاد.
