وزیر خارجه ایران امروز در اولین مرحله از دور جدید سفر به منطقه به کشورهای کویت، عراق و قطر سفر خواهد کرد. محمدجواد ظریف طی دیدار با مقامات عالی این کشورها علاوه بر آخرین نتایج مذاکرات هستهای پیرامون موضوعات روابط دﻭﺟﺎﻧﺒﻪ و آخرین تحولات منطقهای گفتوگو و تبادل نظر خواهد کرد.
کویت نخستین مقصد ظریف در این سفر است و وی سپس به قطر و پس از آن ابتدا به نجف و سپس به بغداد خواهد رفت.
بنابراین گزارش قرار بود وزیر امور خارجه به منظور رایزنی با کشورهای منطقه بهویژه بررسی تحولات منطقه و گسترش مناسبات دوجانبه، ۲۵ تیرماه به قطر و پس از آن به عمان سفر کند.
مرضیه افخم سخنگوي وزارت امور خارجه در مورد به تعویق افتادن سفر وزیرامورخارجه توضیح داد که سفر به کشورهای منطقه در دستور کار ظریف است؛ ولی به دلیل فشردگی برنامهها و دیدار تیم هستهای با مقام معظم رهبری، به بعد از عید فطر موکول شد.
سفر دورهای ظریف به کشورهای منطقه ميتواند نقش به سزایی در کاهش تبلیغات ضد ایرانی و شیعههراسی داشته باشد و این اقدام میتواند دریچهای برای گسترش روابط میان کشورهای منطقه باشد.
يكي از موضوعاتي كه انتظار میرود وی در این سفرآن را بررسي كند نگرانیهای طرفهای مقابل درباره توافق هستهاي ايران با ۶ كشور غربي است.
پيش از اين «حسن روحانی» رئیسجمهور ایران کشورهای عرب همسایه ایران را مطمئن کرده است که توافق به دست آمده، تهدیدی برای منطقه نخواهد بود بلکه به نفع آنهاست. ضمن اینکه زمینه برای همکاری دوجانبه در زمینه امنیت و صلح در منطقه فراهم خواهد شد.
اين درحالي است كه روزنامه وال استريت ژورنال در گزارش خود به نقل از دیپلماتهاي عربی و آمریکایی نوشت: کشورهای مصر، عربستان، قطر و امارات متحده عربی همزمان با بالا رفتن شانس توافق نهایی در مذاکرات هستهاي بین ایران و گروه ۱+۵ به واشنگتن پیام دادهاند که ایران در اثر این توافق، نفوذ و سلطه خود را بر منطقه افزایش خواهد داد.
این کشورهای عربی از به راه افتادن مسابقه هستهاي در خاورمیانه ابراز نگرانی کردهاند و بحثهایی در مورد چتر حمایت هستهاي آمریکا از این کشورها به عنوان راهکاری برای کاهش نگرانی کشورهای عربی به میان آوردهاند .
چنين درخواستهايي از سوي اعراب در شرايطي صورت ميگيرد كه آنان معتقدند که توازن قدرت در منطقه که زمانی در اختیار اهلتسنن بود با کمک آمریکا به سوی شیعیان تغییر کرده است. به همین دلیل است که عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر سیاست خارجی مستقل و جسورانهای را بدون حضور آمریکا اتخاذ کردهاند.
با اين وجود عليرغم ابراز سياستهاي خصمانه از سوي برخي از دولتهاي عربي از جمله عربستان، ايران بارها به حسن همجواري با اين كشورها تاكيد كرده است و امنيت همسايگان خود را امنيت خود عنوان كرده است. حتي كارشناسان غربي بر اين باورند كه ایران نفوذ خود در خاورمیانه را در نبود یک توافق هستهای به دست آورده است، نه با آن. این شرایط بدون تحمیل هیچ توافقی با قدرتهای بزرگ جهانی برای نزدیک کردن ایران به جهان قانون و مقررات پدید آمده است. بنابراين كشورهاي عربي نبايد نگران چنين توافقي و به دنبال آن افزايش تسلط و نفوذ ايران در منطقه باشند.
مقامات كشورمان همواره اعلام كردهاند كه گفتوگو و تفاهم با كشورهاي منطقه اولويت سياست خارجي ايران است و مقامات غربي خيرخواه منطقه نيستند و لازم است كه همسايگان يكديگر را در منطقه بپذيرند.
ايران اين حسن همجواري را همراه با سياست عزت، حكمت و مصلحت همراه ميدارد و بر اين باور است كه همسايگان ميتوانند خود امنيت منطقه را فراهم نمايند و حضور نيروهاي خارجي تنها باعث تشديد مناقشات و تهديدهاي منطقهاي ميگردد .
روزنامه القبس در اينباره نوشت: ایران با پذیرش نظارت آژانس بینالمللی انرژی هستهاي بر فعالیتهاي هستهاي خود، زمینه تبلور استقلال رای و در نتیجه اعاده حیثیت این نهاد بینالمللی را در برابر جهانیان فراهم کرده است. القبس میافزاید: تصور برخی کشورهای عربی از توافق هستهاي غرب با ایران و ناخرسندی آنها از این توافق قطعا اشتباه است؛ این تصور که این توافق بر روابط آنها با غرب تاثیر منفی گذاشته یا ایران را به قدرت بلامنازع منطقه تبدیل ميکند، نمیتواند ارزیابی درستی باشد.
به نوشته اين روزنامه: بهترین راهحل منطقهاي رسیدن به تفاهم و توافق بین ایران و کشورهای منطقه با در نظر گرفتن مبانی توافق غرب با این کشور است زیرا ایران نمیتواند با همه کشورهای عربی مقابله کند و کشورهای عربی نیز نمیتوانند از عهده ایران و همپیمانان منطقهاياش برآیند و هرگونه جنگ و درگیری در منطقه، بسیار ویرانگر خواهد بود و پیامدهای آن تا دههها دامنگیر منطقه خواهد بود.
از اينرو يكي از ابعاد سفر ظريف به منطقه مقابله با هراس از اين توافق هستهاي خواهد بود.
سیدحسین نقویحسینی عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس با اشاره به آغاز سفر منطقهای محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه به سه کشور عراق، قطر و کویت، گفت: در چند سال اخیر متأسفانه شاهد تشدید موج ایرانهراسی و شیعههراسی در منطقه از سوی آمریکاییها، صهیونیستها و برخی کشورهای مرتجع عرب بودهایم، از اینرو لازم است که دستگاه دیپلماسی یک برنامهریزی جدی را برای خنثی کردن این جریان و جبهه ضدایرانی انجام دهد.
نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به ضرورت تلاش کشورهای منطقه برای افزایش مناسبات دوستانه براساس حسن همجواری، ادامه داد: جمهوری اسلامی همواره از افزایش مناسبات دوستانه با کشورهای منطقه استقبال کرده و سفر ظریف به سه کشورعربی در این راستا است.
وی در واکنش به اظهارات و ادبیات تهدیدآمیز مقامات برخی کشورهای عربی علیه ایران بعد از تفاهم هستهای، تصریح کرد: قطعا اینگونه ادبیات از سیاستهای خصمانه آن کشور نشأت میگیرد، البته این مقامات،ایران را به حمله نظامی تهدید کردهاند، اما باید بدانند کشوری که با شلیک تنها چند موشک، نظام برنامهریزی و مدیریتی خود را از دست میدهد، در برابر قدرت نظامی جمهوری اسلامی نابود خواهد شد.
نقویحسینی ادامه داد: قطعا کشورهایی که از ادبیات تهدید استفاده میکنند، به این موضوع واقف هستند که نه آن توان حمله نظامی به ایران را داشته و نه جمهوری اسلامی کشوری است که چنین تهدیدهایی را تحمل کند.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، افزود: سفر دورهاي ظریف به کشورهای منطقه نقش بسزایی در کاهش تبلیغات ضد ایرانی و شیعههراسی دارد و این اقدام میتواند دریچهای برای گسترش روابط میان کشورها باشد.
كاهش تبليغات شيعههراسي
از سوي ديگر سفر دورهاي ظریف به منطقه نقش به سزایی در کاهش تبلیغات ضد ایرانی و شیعههراسی دارد. سياستي كه در چند سال اخير در نتيجه تبليغات غربيها و كشورهاي مرتجع عرب در منطقه است.
موضوع ایرانهراسی عمدتا از زمانی آغاز شد که کشورهای مشخص عربی منطقه از جمله عربستان احساس کردند که حوزه نفوذ ایران در منطقه در حال گسترش است؛ لذا مساله ایرانهراسی و شیعههراسی از سوی اين كشورها مطرح شد. مبارزه ايران با داعش و كمك به مردم عراق، حمايت از شيعيان بحرين و يمن و بروز انقلابهاي منطقهاي از جمله مسائلي بود كه به اين قضيه ربط داده ميشد .
همچنين حمايت ايران از مردم سوريه از زمان آغاز بحران سوريه و حمايت از حزبالله لبنان يکی از مهمترین دلایلی بود كه برخی کشورهای منطقه ادعا ميكردند ایران در سیاست داخلی کشورهای عربی دخالت دارد.
از سوي ديگر زمانی که موضوع وارد حوزه عراق ميشود و این کشورها ميبینند که روابط ایران با دولت عراق گسترش پیدا کرده موضوع شیعههراسی نیز در دستور کار آنها قرار ميگیرد، بدین ترتیب دو موضوع ایرانهراسی و شیعههراسی به موازات هم در دستور کار برخی از کشورهای عربی منطقه و غرب قرار گرفت و در اين ميان كشورهاي كه جمعيت شيعه كمتري دارند در اين مسئله بيشتر مورد توجه قرار ميگيرند.
سفر ظريف به كشورهاي منطقه ميتواند با ديپلماسي نرم پيامآور اين مطلب باشد كه ايران مشكلي با همسايگان سني مذهب خود ندارد و اصولا طرح مسائلي چون هلال شيعي تنها سياستي است كه مانع از همگرايي كشورهاي منطقه ميشود. اين سفر ميتواند باعث اعلام اين مطلب باشد كه كشورهاي منطقه همواره در كنار احترام به منافع يكديگر توانستهاند به شكلي مسالمتآميز در كنار يكديگر زندگي كنند.