حاشيه‌نشيني پديده‌اي است که با اسکان غيررسمي و بدون مجوّز گروه بزرگي از مردم در مکاني در کنار شهرها ايجاد مي‌شود.
حاشیه نشین های شهر تهران شهرک‌هاي متعدّدي در منطقه ۱۶ و مناطق حاشيه‌اي در پاکدشت، قيام‌دشت، احمدآباد، حسن‌آباد، خليج، بادامک و رامينک ، اسلامشهر،جاده ساوه حوالي رباط كريم،شهريار،مارليك،ملارد،انديشه،سرآسياب و شهر قدس پخش شده اند.
حاشيه نشيناني كه از كوچكترين امكانات زندگي بي بهره اند و دغدغه سلامتي آنها پايتخت ايران را تهديد مي كند.
آنچه که از وضعيت شهر تهران قابل رصد کردن است آن است که متاسفانه تهران در محاصره حاشيه نشيني قرار گرفته است و ردپاي نابساماني اقتصادي، عدم توزيع عادلانه ثروت در کشور، نبود عدالت اجتماعي به معناي واقعي کلمه و بي‌تدبيري در مديريت اجرايي در گسترش حاشيه‌نشيني در شهرهاي بزرگ بويژه تهران به وضوح ديده مي‌شود و بي شک در صورت تداوم سياست‌هاي فعلي، مي‌تواند كشور را با بحران بزرگي مواجه كند.
آمار حاشيه نشيني ارقام متفاوتي را در تهران شامل مي شود اما بين ۱۰ تا ۱۵ ميليون حاشيه‌نشين اطراف تهران را براي زندگي انتخاب كرده‌اند.
عضو هیات رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از وجود۱۰میلیون حاشیه نشین در کشور، گفت: وزارت کشور باید با برنامه‌ریزی، برخورد و نظارت بر چنین پدیده‌ای و مشخص کردن حریم شهرها از گسترش حاشیه‌ها جلوگیری کند.
عباس صلاحی در گفت وگو با خانه ملت، با تاکید بر ضرورت ساماندهی و جمع‌آوری حاشیه‌نشین‌ها، تصریح کرد: متاسفانه هر روز به افراد ساکن در این مناطق افزوده می‌شود و روزانه شاهد جرم و جنایت‌های زیادی از ناحیه این افراد می‌باشیم بنابراین به علت عدم ساماندهی، نباید هزینه‌های زیادی بابت آسیب‌های اجتماعی ناشی از این معضل بپردازیم.
نماینده مردم آشتیان، تفرش و فراهان در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از معضل اجتماعی حاشیه‌نشینی، گفت: متاسفانه حاشیه‌نشینی فقط مختص تهران نیست و مربوط به همه کلانشهرهای کشور است و روز به روز در حال توسعه و افزایش است و در واقع این افراد منبع فساد و بزهکاری اجتماعی هستند.
این نماینده مردم در مجلس نهم، ادامه داد: لازم است این افراد هرچه زودتر جمع‌آوری، ساماندهی و افراد نیازمند از غیرمستحق جدا شوند، بهتر است در مورد این افراد برنامه‌ریزی جامعی انجام گیرد و هویت آنها مشخص و شناسایی شود.
صلاحی با تشریح علل افزایش حاشیه‌نشینی، گفت: برخی از افراد جامعه به علت سستی و کاهلی فعالیتی در زمینه اقتصادی ندارند به همین دلیل از حاشیه شهرها استفاده می‌کنند و به شغل‌های کاذب فروش مواد مخدر و تکدی‌گری روی می‌آورند و به ناهنجاری اجتماعی دامن می‌زنند.
وی با بیان اینکه خانواده‌های نیازمند حاشیه‌نشین، باید تحت پوشش سازمان‌های حمایتی قرار گیرند، تاکید کرد: با شناسایی و تحت پوشش قراردادن این افراد می توان تعداد زیادی از آنان را ساماندهی کرد.
نماینده مردم آشتیان، تفرش و فراهان در مجلس نهم با اشاره به نقش مهم نیروی انتظامی در برخورد با افراد سودجوی مناطق حاشیه نشین، بیان کرد: متاسفانه وجود افراد سودجو در محل سکونت حاشیه نشین ها و مظلوم نمایی و سیاه نمایی آنها برای شانه خالی کردن از زیربار مسئولیت متحمل هزینه اضافی برای دولت می‌شود لذا نیروی انتظامی باید با این افراد برخورد قاطع داشته باشد.
صلاحی ادامه داد: قوه قضائیه، سازمان‌های حمایتی، وزارت‌خانه‌های بهداشت و کشور، سازمان بهزیستی، نیروی انتظامی و شهرداری با همکاری هم می توانند به معضل حاشیه‌نشینی پایان دهند.
نماینده مردم آشتیان، تفرش و فراهان در مجلس شورای اسلامی، گفت: سازمان‌های شهرداری و فرمانداری می‌توانند در صورت امکان بازارچه‌هایی به افراد حاشیه نشین ارائه دهند که از این راه امرار معاش کنند؛ بهتر است فضاهای مشخصی برای مسکن کارتن خواب ها نیز ایجاد شود.
عضو هیات رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس، با بیان اینکه برخی از این افراد با سوءنیت و برای تحریک احساسات مسئولان به این مناطق روی آوردند، تصریح کرد: برخی از این افراد با قصد و نیت قبلی به این مناطق مهاجرت کردند و با تحریک احساسات مردم و مسئولان می خواهند آنها را مجبور کنند که به آنها توجه کنند لذا نیروی انتظامی با شناسایی این افراد باید با آنها برخورد قاطع داشته باشد. اين درحالي است كه نماینده مجلس شورای اسلامی با انتقاد از فراموشی برخی از مسئولان برای اقدامات اساسی جهت توانمند سازی مناطق حاشیه نشینی تصریح کرد: متاسفانه به دلیل طولانی بودن برنامه های بلند مدت برخی از مسئولان به این برنامه های اساسی بی توجه هستند چرا که این افراد معتقدند که نتیجه زحمات اقدام هایشان به نام مدیران بعدی ثبت خواهد شد غافل از اینکه فرزندان، بستگان و همشهریان ما در آینده با مشکلات جدی تری مواجه خواهند بود.
سید مهدی هاشمی بر مراقبت از ابنیه های دارای ارزش، حمایت از احیاء و نوسازی بافت های موجود، حمل و نقل عمومی، شبکه معابر، پیاده سازی شبکه شهری، جذب و جلب و ترویج مشارکت عمومی در حفظ و ارتقاي محلات، حفظ و حراست از مشاغل محلات، نظام همسایگی و روابط اجتماعی و دینی و توجه بر ارزش ها در اقدامات مسئولان در توانمند سازی محلات حاشیه نشین تاکید کرد.
هاشمی چندي پيش در نخستین همایش تخصصی بازآفرینی پایدار با اعلام آمادگی مجلس جهت تسهیل اقدامات اجرائی توانمند سازی محلات حاشیه نشین گفت: خروجی این همایش به طور حتم در تصمیمات آینده ما اثر گذار است و آمادگی داریم هرگونه توقف، اصلاح و وضع قانون برای تسریع در روند اجرائی این اقدامات انجام دهیم.
